SZKOLNE REWOLUCJE

ISBN: 978-83-8294-284-2

stron: 287

format: A5

oprawa: miękka

Rok wydania: 2024

Polecamy kolejny wyjątkowy podręcznik akademicki w ramach serii autorskich podręczników akademickich Pedagogika Nauce i Praktyce pt. pt. Szkolne rewolucje autorstwa prof. dr. hab. Bogusława Śliwerskiego

W naukowej, naukowo-poznawczej i popularnonaukowej przestrzeni wydawniczej, poświęconej pedagogicznym, politologicznym, socjologicznym lub psychologicznym aspektom edukacji, oświaty, szkolnictwa, funkcjonuje wiele książek i artykułów o różnym poziomie edytorskim i merytorycznym.
Na ogół poświęcone są one konkretnym, wybranym elementom systemu edukacji i oświaty i mają albo charakter opisów i analiz wyników autorskich badań empirycznych lub zestawień wyników badawczych innych autorów, albo są krytycznymi studiami krytyczno-teoretycznymi, stanowiącymi próby polemik i dyskusji z koncepcjami i teoriami uznanych autorytetów naukowych.
Możemy też oczywiście spotkać publikacje na cześć wybranych uczonych i ich niekwestionowanego dorobku naukowego, co oczywiście jest cenną wartością samą w sobie, ale nie powinno stanowić reguły w pracach naukowych.
Tak się jakoś przyjęło w polskim pedagogicznym piśmiennictwie naukowym i popularnonaukowym odnoszącym się do szkolnictwa i edukacji, że podejmowane problemy dotyczą na ogół wybranych i konkretnych zagadnień i koncentrują się często na krytyce aktualnych okresów funkcjonowania systemu szkolnego, bez wskazywania historycznych uwarunkowań tego stanu rzeczy.
Liczni autorzy prześcigają się we wskazywaniu aktualnych bolączek i niedomagań polskiej edukacji i polskiej szkoły, obarczając nimi konkretnych decy­dentów edukacyjnych i starając się udowadniać, iż właśnie owi decydenci są przyczyną generalnego regresu oświaty i szkolnictwa w Polsce.

Na tym tle książka Profesora Bogusława Śliwerskiego pt. Szkolne rewolucje stanowi historyczny wyjątek. Jej Autor, który jest niewątpliwie najwybitniejszym Polskim Pedagogiem przełomu wieków, autorem lub współautorem najważniejszych książek pedagogicznych z ostatniego ćwierćwiecza, napisał pracę do tej pory niespotykaną na półkach księgarskich.

I nie tylko dlatego, że książka jest napisana znakomitym, przystępnym dla wszystkich językiem, i też nie tylko dlatego, że zawiera głęboką wiedzę naukową i naukowo-poznawczą, ale przede wszystkim dlatego, że jest wielce udaną próbą ukazania – co do tej pory nikomu się nie udało – historycznego uwikłania polskiej szkoły w okowy tradycji i współczesności, uwikłania widzianego z perspektywy holistycznej – uwikłania wyznaczającego i stanowiącego bariery i ograniczenia jej funkcjonowania i rozwoju – kiedyś, teraz i w przyszłości.

Monografia Bogusława Śliwerskiego, napisana z poznawczej perspektywy humanisty i pedagoga, składa się dziewiętnastu rozdziałów, wstępu i zakończenia. Całość zawiera się na ponad dwustu stronach maszynopisu.
Już pierwsze zdania zaczerpnięte ze wstępu książki: „Edukacja przebiega w częściowo toksycznych dla dzieci, młodzieży i nauczycieli warunkach szkolnych. Rozwój filozofii krytycznej i geografii humanistycznej uwrażliwia nas na zjawiska, które związane są z miejscem i przestrzenią uczenia się młodych pokoleń” – budzą zainteresowanie czytelnika, gdyż mało kto zwraca na ten ważny aspekt uwagę.

Podobnie stwierdzenie w zakończeniu: „Powinniśmy kształcić dzieci i młodzież do życia w społeczeństwie i sytuacjach ryzyka, niepewności, a nie pewności i niezawodności”, wydaje się oczywistą prawdą, lecz praktycznie niedostrzeganą i niestosowaną w przestrzeni oświatowej przez ostatnie dziesięciolecia.

Owe prawie trzysta stron książki czyta się jednym tchem jak najlepszą powieść sensacyjną lub kryminalną, co jest prawdziwą rzadkością w obecnym czytelnictwie naukowym, mimo że książka zmusza uważnego czytelnika do pogłębionych refleksji i odwoływania się nie tylko do posiadanej własnej wiedzy teoretyczno-naukowej, ale i do własnych szkolnych i edukacyjnych doświadczeń biograficznych.

Zmusza więc Bogusław Śliwerski do analiz i porównań własnych doświadczeń edukacyjnych i szkolnych z aktualną sytuacją funkcjonowania szkoły i jej procesu dydaktycznego. Ci wszyscy, którzy mają dzieci lub wnuki aktualnie uczęszczające do szkół, niewątpliwie będą się rozczytywać w publikacji Bogusława Śliwerskiego, starając się odnaleźć w niej własne wspomnienia, własne sukcesy i porażki, a także ich przyczyny i uwarunkowania.

W istocie książka Szkolne rewolucje jest wielowątkową pracą o nauczycielu, o uczniu, o instytucjonalnej i architektonicznej przestrzeni szkoły, o metodach zarządzania szkołą i oświatą – a więc uczniem i nauczycielem – o polityce oświatowej i o szeroko rozumianej edukacji nie tylko młodych pokoleń.

Jest więc autorską próbą zmierzenia się z wymiarami społecznymi, które do tej pory nie były ze sobą łączone, a także nigdy nie zostały scalone w jedną logiczną całość. Dlatego też książka Szkolne rewolucje stanowi wyjątkowo udaną próbę ukazania holistycznych uwarunkowań stanu rzeczy, który często jest określany w literaturze przedmiotu jako wszechobecny kryzys polskiej oświaty i polskiej szkoły.
Jestem głęboko przekonany, że Bogusław Śliwerski napisał kolejną książkę, która stanie się bestselerem na rynku wydawniczym. I to nie tylko rynku pedagogicznym czy edukacyjnym, ale też politologicznym, socjologicznym i psychologicznym.

Myślę również, że zdobędzie uznanie wśród całej rzeszy czytelników spoza świata nauki, a więc licznego grona nauczycieli i rodziców, a być może i uczniów klas licealnych, dlatego moim zdaniem powinna na stałe zagościć w bibliotekach szkolnych i miejskich.

Nie wyobrażam sobie też, że nie przeczytają jej politycy oświatowi z różnych ugrupowań i partii politycznych, które za każdym razem po dojściu do władzy zapowiadają kolejne reformy szkolnictwa.
Niech ta książka będzie dla nich przewodnikiem intelektualnym i zarazem ostrzeżeniem przed popełnianiem kardynalnych błędów, których nie ustrzegli się ich poprzednicy.

Podsumowując, publikacja prof. Bogusława Śliwerskiego pt. Szkolne rewolucje jest wyjątkową pozycją wydawniczą, która wypełnia naszą lukę poznawczą w zakresie zrozumienia niemożności zmian oświatowych – pod postacią niemocy decydentów oświatowych, nauczycielek i nauczycieli, uczennic i uczniów oraz ich rodziców w osiąganiu założonych celów – bez uwzględnienia historycznych, obiektywnych i subiektywnych „kajdanów” systemowo krępujących polską szkołę.

Liczę na to, że być może właśnie ta książka przyczyni się do tego, że obywatele i politycy nareszcie zrozumieją, że nie da się jednowymiarowo i odgórnie naprawić szkoły, a podejmowanie tego rodzaju kolejnych prób skazane jest z góry na porażkę.

Marek Konopczyński
Warszawa, 10 września 2023 roku