CZYNNIKI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONÓW NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTW MAZOWIECKIEGO I PODLASKIEGO

ISBN: 978-83-8100-305-6

211 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2021

Analizowany w pracy rozwój zrównoważony na poziomie województw, powiatów i gmin w obszarach: gospodarka, społeczeństwo i środowisko, zależy od wielu czynników. Rozwój zrównoważony należy celowo ukierunkować, uwzględniając lokalne potrzeby oraz perspektywy finansowe jednostek. Ważnym czynnikiem dynamiki rozwoju zrównoważonego, oprócz uwarunkowań historyczno-gospodarczych, jest prawidłowe planowanie i dobre rządzenie. Poziom rozwoju zrównoważonego jest sumą wyników rozwojowych z trzech obszarów, a wspieranie i monitorowanie rozwoju społeczno-gospodarczego w układzie regionalnym i lokalnym to najważniejsze zadania mające wpływ na rozwój w skali makro.
Głównym problemem naukowym w pracy jest zrównoważony rozwój lokalny jako sfera aktywności ekonomicznej, środowiskowej, społecznej i publicznej. Celem badań było rozpoznanie i ocena czynników wspomagających i ograniczających rozwój zrównoważony dwóch regionów na poziomie NUTS 2 (województwa mazowieckie i podlaskie). W badaniach wykorzystano metody: analizę i krytykę piśmiennictwa literatury krajowej i zagranicznej, wielowymiarową analizę porównawczą, w tym wzorcową metodę taksonomiczną miary rozwoju Z. Hellwiga oraz bezwzorcową metodę porządkowania liniowego.
Z badań wynika, że przestrzenne zróżnicowanie uwarunkowań rozwoju zrównoważonego przemawia na korzyść województwa mazowieckiego. Wynika to z regionalnych i lokalnych uwarunkowań historycznych, warunków meteorologicznych, jakości powierzchni ziemi, kapitału społecznego oraz zasobów naturalnych.
W rozdziale pierwszym przedstawiono cel i metodykę badań oraz zdefiniowano hipotezy badawcze. Rozdział drugi zawiera przegląd teorii rozwoju regionów, analizę dokumentów instytucjonalnych rozwoju zrównoważonego i jego czynników. W rozdziale trzecim opisano poziom i strukturę bilansu majątkowego w gminach badanych województw oraz podjęto próbę oceny zależności między strukturą demograficzną, wielkością a potencjałem rozwojowym gmin. W rozdziale czwartym oceniono instytucjonalne czynniki rozwoju zrównoważonego oraz opisano dobór jego mierników. Przedstawiono proces i wyniki badań własnych nad rozwojem zrównoważonym. W rozdziale piątym oceniono szanse i bariery rozwoju gmin oraz możliwości ich zrównoważonego rozwoju według oceny respondentów. Przeprowadzone badania stały się podstawą do pozytywnego zweryfikowania hipotez.

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

ROZDZIAŁ 1. CEL I METODYKA BADAŃ
1.1. Problem badawczy
1.2. Cele badań i hipotezy badawcze
1.3. Metodyka badań
1.4. Uzasadnienie wyboru obszaru badań

ROZDZIAŁ 2. EWOLUCJA TEORII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I JEGO KONCEPCJI
2.1. Zrównoważony rozwój jako nowy paradygmat
2.2. Obszary zainteresowań zrównoważonego rozwoju
2.3. Pojęcie i czynniki rozwoju regionów
2.4. Teorie rozwoju regionów
2.5. Strategie zrównoważonego rozwoju w regionach objętych badaniami
2.6. Czynniki rozwoju gmin z perspektywy poszczególnych ładów
2.7. Zrównoważony rozwój w UE i Polsce w świetle obowiązujących przepisów prawnych

ROZDZIAŁ 3. POTENCJAŁ ROZWOJOWY GMIN WOJEWÓDZTW MAZOWIECKIEGO
I PODLASKIEGO
3.1. Struktura i organizacja gmin województw mazowieckiego i podlaskiego
3.2. Poziom i struktura budżetów w gminach
3.3. Struktura demograficzna oraz wielkość dochodów z uwzględnieniem podatku od osób fizycznych i prawnych
3.4. Przestrzenne zróżnicowanie uwarunkowań ekonomicznych, społecznych i przyrodniczych w badanych województwach

ROZDZIAŁ 4. CZYNNIKI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONÓW
MAZOWIECKIEGO I PODLASKIEGO
4.1. Wykorzystanie funduszy UE w badanych regionach
4.2. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju
4.3. Wykorzystanie metod wielowymiarowej analizy porównawczej do identyfikacji zmian w zakresie dysproporcji w rozwoju województw mazowieckiego i podlaskiego
4.3.1. Identyfikacja zmian rozwoju poszczególnych województw Polski
4.3.2. Zmiany w rozwoju powiatów i gmin województwa mazowieckiego
4.3.3. Ocena zmian w rozwoju powiatów i gmin województwa podlaskiego
4.3.4. Klasyfikacja powiatów i gmin województw mazowieckiego i podlaskiego

ROZDZIAŁ 5. CZYNNIKI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU GMIN W OPINII
PRACOWNIKÓW
5.1. Charakterystyka respondentów
5.2. Poziom rozwoju gmin w ocenie respondentów
5.3. Szanse i bariery oraz możliwości i zagrożenia zrównoważonego rozwoju gmin

PODSUMOWANIE I WNIOSKI

LITERATURA

STRESZCZENIE

ANEKS