BEHAWIORALNE UWARUNKOWANIA DECYZJI O PRZEJŚCIU NA EMERYTURĘ

ISBN: 978-83-8235-849-0

289 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Monografia opiera się w znacznej mierze na zamyśle zestawienia i porównania nurtu normatywnego (reprezentowanego przez modele neoklasyczne) i nurtu deskryptywnego (reprezentowanego przez ekonomię behawioralną) w odniesieniu do podejmowania decyzji o przejściu na emeryturę. Choć w warstwie empirycznej praca koncentruje się na podejściu behawioralnym, to T. Jedynak potraktował nurt neoklasyczny jako punkt odniesienia, słusznie zakładając, że jest to dominujący w ekonomii nurt. (...)

Wysoki poziom merytoryczny widoczny jest zarówno w warstwie teoretycznej, jak i empirycznej pracy. W części teoretycznej Autor dokonał bardzo interesującej, szeroko zakrojonej i wnikliwej syntezy w zakresie dostępnej literatury odnoszącej się do przedmiotu badań, doskonale tym samym uzasadniając istniejące luki poznawcze, swój zamysł badawczy oraz postawione cele badawcze. W części empirycznej z kolei można dostrzec wszechstronność i swobodę łączenia różnych podejść, metod i narzędzi badawczych, i podobnie jak w części teoretycznej niezwykłą skrupulatność i dokładność. Otrzymane rezultaty stanowią cenny wkład w rozwój ekonomii emerytalnej, gdyż znacznie poszerzają wiedzę na temat uwarunkowań decyzji jednostek o przejściu na emeryturę, jak również mają duży potencjał aplikacyjny.

Dr hab. Edyta Marcinkiewicz, prof. UŁ Wydział Zarządzania

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1. Przejście na emeryturę jako obszar decyzji emerytalnych
1.1. Zabezpieczenie emerytalne - podstawy terminologiczne
1.1.1. Wprowadzenie
1.1.2. Ryzyko starości w ujęciu ekonomicznym
1.1.3. System emerytalny - pojęcie i cele
1.1.4. Emerytura jako okres w cyklu życia i jako świadczenie
1.1.5. Wiek emerytalny
1.2. Podejmowanie decyzji a teoria decyzji
1.2.1. Decyzja i proces podejmowania decyzji
1.2.2. Nurty normatywny i deskryptywny w teorii decyzji
1.2.3. Decyzje w warunkach pewności, ryzyka i niepewności
1.2.4. Racjonalność decyzji w ujęciu normatywnym
1.3. Decyzje emerytalne
1.3.1. Rodzaje decyzji emerytalnych
1.3.2. Obszary indywidualnych decyzji emerytalnych
1.3.3. Kontekst podejmowania decyzji emerytalnych
1.4. Proces przechodzenia na emeryturę i konceptualizacja pojęcia przejścia na emeryturę

Rozdział 2. Podejmowanie decyzji o przejściu na emeryturę w teorii ekonomii neoklasycznej
2.1. Ekonomiczne podstawy wyboru pomiędzy pracą a emeryturą
2.1.1. Paradygmat ekonomii neoklasycznej
2.1.2. Teoria wyboru konsumenta a decyzje o przejściu na emeryturę
2.1.3. Ekonomiczne teorie oszczędzania i konsumpcji
2.2. Modele decyzji emerytalnych
2.2.1. Rodzaje modeli podejmowania decyzji emerytalnych
2.2.2. Modele jednookresowe
2.2.3. Statyczne modele cyklu życia
2.2.4. Model Fieldsa-Mitchell
2.2.5. Dynamiczne modele cyklu życia
2.2.6. Model wyceny opcji Stocka-Wise
2.2.7. Modele stochastycznego programowania dynamicznego
2.3. Determinanty decyzji o przejściu na emeryturę w świetle dotychczasowych badań
2.3.1. Klasyfikacja czynników wpływających na decyzje o przejściu na emeryturę
2.3.2. Czynniki wpływające na decyzje o przejściu na emeryturę
2.3.3. Uwarunkowania decyzji o przejściu na emeryturę w badaniach polskich

Rozdział 3. Ograniczona racjonalność decyzji o przejściu na emeryturę i behawioralna ekonomia emerytalna
3.1. Odstępstwa od racjonalności decyzji dotyczących przechodzenia na emeryturę
3.2. Zarys koncepcji ekonomii behawioralnej
3.2.1. Pojęcie i przedmiot zainteresowania ekonomii behawioralnej
3.2.2. Racjonalność w ujęciu behawioralnym
3.3. Inklinacje behawioralne związane z podejmowaniem decyzji
3.4. Teoria perspektywy
3.4.1. Uwagi ogólne
3.4.2. Funkcja wartości
3.4.3. Funkcja wag decyzyjnych
3.5. Behawioralna hipoteza cyklu życia

Rozdział 4. Decyzje o przejściu na emeryturę w ujęciu behawioralnym
4.1. Behawioralna ekonomia emerytalna a decyzje emerytalne
4.2. Inklinacje behawioralne wpływające na decyzje emerytalne w fazie akumulacji
4.3. Inklinacje behawioralne związane z decyzjami emerytalnymi w fazie konsumpcji
4.4. Inklinacje behawioralne związane z decyzjami dotyczącymi momentu przejścia na emeryturę
4.4.1. Opcje domyślne i efekt zakotwiczenia
4.4.2. Efekt ramowania
4.4.3. Otoczenie społeczne
4.4.4. Pozostałe inklinacje behawioralne związane z decyzjami dotyczącymi przechodzenia na emeryturę
4.5. Inne czynniki behawioralne wpływające na decyzje o przejściu na emeryturę
4.5.1. Świadomość emerytalna
4.5.2. Umiejętności kognitywne
4.5.3. Cechy osobowości
4.5.4. Pozostałe uwarunkowania

Rozdział 5. Metodyka badań empirycznych
5.1. Koncepcja badań empirycznych
5.1.1. Schemat procedury badawczej
5.1.2. Zakres badań
5.2. Hipotezy badawcze weryfikowane empirycznie
5.3. Budowa narzędzia badawczego
5.4. Metody badania wpływu czynników behawioralnych na decyzje o przejściu na
emeryturę
5.4.1. Eksperyment badawczy w analizie wpływu opcji domyślnych i efektu zakotwiczenia
5.4.2. Pytania winietowe w badaniu efektu ramowania
5.4.3. Pytania winietowe w badaniu wpływu otoczenia społecznego
5.4.4. Indeks świadomości emerytalnej w badaniu wiedzy i umiejętności respondentów
5.4.5. Test CRT w badaniu umiejętności kognitywnych respondentów
5.4.6. Inwentarz osobowości TIPI w badaniu cech osobowości respondentów
5.4.7. Regresja logistyczna - charakterystyka metody
5.5. Dobór i charakterystyka próby badawczej

Rozdział 6. Empiryczna weryfikacja wpływu czynników behawioralnych na decyzje
o przejściu na emeryturę
6.1. Wpływ sposobu prezentacji problemu decyzyjnego na decyzję o przejściu na emeryturę
6.1.1. Wpływ opcji domyślnych i efektu zakotwiczenia
6.1.2. Wpływ sposobu sformułowania problemu decyzyjnego (efekt ramowania)
6.2. Wpływ otoczenia społecznego na decyzje o przejściu na emeryturę
6.3. Wpływ świadomości emerytalnej, umiejętności kognitywnych i cech osobowości na decyzje o przejściu na emeryturę
6.3.1. Wpływ świadomości emerytalnej
6.3.2. Wpływ umiejętności kognitywnych
6.3.3. Wpływ cech osobowości
6.3.4. Podsumowanie

Zakończenie

Załączniki
Załącznik 1. Schemat kwestionariusza badawczego
Załącznik 2. Charakterystyka próby badawczej
Załącznik 3. Porównanie rozkładów wybranych zmiennych
Załącznik 4. Rozkłady odpowiedzi na wybrane pytania
Załącznik 5. Rekodowanie zmiennych w analizie regresji
Załącznik 6. Korelacje wybranych zmiennych objaśniających

Bibliografia

Spis tabel

Spis rysunków

Indeks