SPOŁECZNE SKUTKI ZMIANY OŚWIATOWEJ W POLSCE

ISBN: 978-83-233-3044-8

stron: 430

format: B5

oprawa: miękka

Rok wydania: 2011

Niewątpliwą zaletą niniejszego tomu jest wieloaspektowość zamieszczonych w nim artykułów. Autorzy wyszli poza schemat szukania odpowiedzi na pytania o skutki procesów społecznych w masowych badaniach typu sondażowego (chociaż takie dane także biorą pod uwagę). Analizują różnorodny materiał pokazujący szkołę, nauczyciela i uczniów w różnych perspektywach, wykorzystując - co warte podkreślenia - rozmaite perspektywy teoretyczne mechanizmu zmiany społecznej, reprezentacji społecznych, socjologii organizacji, socjologii zawodów oraz ujęcie systemowe, instytucjonalne i aktywistyczne (podmiotowe). Analizy są dokonywane z uwzględnieniem szerokiego kontekstu społecznego.

Od strony metodologicznej położono nacisk na wykorzystanie danych jakościowych, a także szukanie sposobów myślenia i sensów nadawanych przez badanych interesującym Autorów zjawiskom. () Cały tom stanowi dobry przykład zastosowania w jednym projekcie triangulacji technik badawczych i wykorzystania różnorodnych źródeł i danych.
Z recenzji prof. dra hab. Lesława Habera

SPIS TREŚCI

Marian Niezgoda: WPROWADZENIE

Części. ASPEKTY ZMIANY

Marian Niezgoda: JAK PATRZEĆ NA ZMIANĘ EDUKACYJNĄ W POLSCE
1.Uwagi wstępne
2.Zmiana społeczna jako proces
3.Zmiana edukacyjna i jej mechanizm
4.Konkluzje
Literatura

Aleksandra Wagner: PRZEGLĄD BADAŃ DOTYCZĄCYCH REFORMY SYSTEMU EDUKACYJNEGO
W POLSCE 1999-2007
1.Wprowadzenie
2.Realizowane programy badawcze
2.1.Uczniowie
2.2.Nauczyciele
2.3.Szkoła jako organizacja - problemy zarządzania szkołą
3.Obraz reformy w badaniach opinii społecznej
4.Społeczne skutki reformy oświaty
Literatura

Karolina Keler, Jolanta Perek-Białas: ANALIZA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA EDUKACJĘ W KONTEKŚCIE REFORMY EDUKACYJNEJ W POLSCE
1.Wprowadzenie
2.Dotychczasowe podejścia teoretyczne i badania
2.1.Analiza zmian w kontekście reformy edukacyjnej
2.2.Badania dotyczące wydatków edukacyjnych Centrum Badania Opinii Społecznej
3.Inne szczegółowe dane dotyczące wydatków na edukację w gospodarstwach domowych
3.1.Diagnoza Społeczna
3.2.Badania budżetów gospodarstw domowych
4.Wydatki na edukację polskich gospodarstw domowych
4.1.Wydatki gospodarstw domowych na edukację ogółem
4.2.Które gospodarstwa ponoszą wydatki na edukację?
4.3.Charakterystyki społeczno-ekonomiczne gospodarstw ponoszących koszty na edukację
5.Podsumowanie
Literatura

Piotr Długosz: CHARAKTERYSTYKA BADANYCH REGIONÓW: MAŁOPOLSKA, PODKARPACIE, ŚLĄSK
1.Wprowadzenie
2.Metodologia analiz
3.Skutki transformacji dla regionów
4.Podział na dwie Polski
5.Zróżnicowania regionów
6.Podsumowanie
Literatura

Maria Świątkiewicz-Mośny: SZKOŁA A RYNEK PRACY. Przygotowanie uczniów do udziału w rynku pracy
1.Wprowadzenie
2.Oferty pracy
3.Cechy indywidualne
4.Umiejętności dodatkowe
5.Podsumowanie
Literatura

Barbara Worek: KSZTAŁCENIE PRZEZ CAŁE ŻYCIE W POLSKIEJ EDUKACJI: SYSTEM, PERSPEKTYWA CZY PŁYNNA RZECZYWISTOŚĆ? Analiza na przykładzie Małopolski
1.Wprowadzenie
2.Uczenie się przez całe życie a system oświaty w Polsce
3.Strona popytowa w procesie kształcenia ustawianego w Małopolsce
4.Czynniki sprzyjające i niesprzyjające aktywności edukacyjnej
5.Podaż usług w obszarze kształcenia ustawicznego: rynek instytucji szkoleniowych
6.Bariery profesjonalizacji i koordynacji działań w obszarze kształcenia ustawianego
6.1.Bariery wewnątrzinstytucjonalne
6.2.Bariery związane z zarządzaniem instytucjami
6.3.Bariery o charakterze systemowym
7.Wnioski końcowe
Literatura

Część II. NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE

Piotr Długosz: ELITARYZM VERSUS EGALITARYZM SYSTEMU OŚWIATOWEGO. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej
1.Nierówności edukacyjne
1.1.Wprowadzenie
1.2.Metodologia badań
1.3.Nierówności edukacyjne - konceptualizacja problematyki
1.4.Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów
1.5.Motywy wyboru szkoły ponadgimnazjalnej
1.6.Uwarunkowania wyboru szkoły ponadgimnazjalnej
2.Segregacje w oświacie na przykładzie gimnazjalistów
2.1.Wprowadzenie
2.2.Sposoby rozumienia segregacji
2.3.Pierwszy próg segregacyjny - szkoły ponadgimnazjalne
2.4.Drugi próg segregacyjny - studia wyższe
3.Podsumowanie
Literatura

Rafał Garpiel: NOWA SZKOŁA, STARE PROBLEMY. 0 nierównościach w systemie szkolnym po reformie, widzianych przez nauczycieli, dyrektorów i wicedyrektorów gimnazjów
1.Wprowadzenie
2.Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na biedę i bezrobocie
2.1.Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących
2.2.Uzasadnienia odpowiedzi przeczących
2.3.Jak poprawić obecny stan rzeczy?
3.Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na niski poziom wykształcenia rodziców
3.1.Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących
3.2.Uzasadnienia odpowiedzi przeczących
3.3.Jak poprawić obecny stan rzeczy?
4.Podsumowanie

Część III. MIĘDZY ŚWIATEM WYOBRAŻEŃ A RZECZYWISTOŚCIĄ. SOCJOLOGICZNE STUDIUM SPOŁECZNEGO WIZERUNKU POLSKIEJ SZKOŁY W OKRESIE JEJ PRZEKSZTAŁCEŃ

Wojciech Adamek: W SZKOLE JEST ŹLE, A NAWET DOBRZE. Zreformowana szkoła w oczach uczniów
1.Wprowadzenie
2.Reformy jako interakcja społeczna
3.Głosy w sprawie reformy. Perspektywa teoretyczna analizy
4.Porównawczy układ odniesienia
4.1.Głosy ekspertów i monitorowanie reformy
4.2.Reformowana szkoła w opinii społecznej
4.3.Punkt wyjścia analizy
5.Badania - program i realizacja
5.1.Procedura badawcza
5.2.Wstępna charakterystyka materiału empirycznego
5.3.Wypowiedzi uczniów (pierwsze przybliżenie)
5.4.Szkoła: dominujący rys wizerunku
5.5.Przestrzeń fizyczna szkoły
5.6.Szkoła jako miejsce nauki
5.6.1.Codzienność szkolnego obowiązku
5.6.2.Coś więcej niż tylko codzienność: szkoła w rozmowach uczniów
6.Uwagi końcowe
Literatura

Paweł Napieracz: PLANOWANIE EDUKACJI DZIECKA JAKO ZMIANA STYLU ŻYCIA RODZICÓW
1.Wprowadzenie
2.Styl życia
3.Styl życia rodzica
4.Rodzice opowiadający o kształceniu swoich dzieci
5.Podsumowanie
Literatura

Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner: WIZERUNEK SZKOŁY I NAUCZYCIELA W POLSKICH SERIALACH TELEWIZYJNYCH
1.Wprowadzenie
2.Serial telewizyjny w perspektywie socjologicznej
3.Analizowane seriale
4.Metodologia badań
5.Obraz nauczyciela w analizowanych serialach
5.1.Wygląd
5.2.Oczekiwania wobec roli
5.3.Partnerzy roli
6.Obraz szkoły w analizowanych serialach
6.1.Wygląd
6.2.Wartości
6.3.Funkcje szkoły
6.4.Szkoła jako przestrzeń życia codziennego
7.Kontrapunkt-analiza Włałcówmóch
7.1.Język
7.2.Realizm
7.3.Uczniowie
7.3.1.Typy osobowości uczniów
7.4.Nauczyciel
7.5.Dyrektor szkoły
7.6.Szkoła - środowisko lokalne
7.7.Relacja uczeń-nauczyciel
7.8.Stosunek uczniów do szkoły
7.9.Stosunek pracowników szkoły do szkoły
7.10.Funkcje szkoły
8.Podsumowanie
Literatura

Rafał Garpiel: GIMNAZJUM: REFORMA OŚWIATY W SOCZEWCE. Skutki przemian systemu edukacyjnego w oczach dyrektorów szkół gimnazjalnych
1.System szkolny
1.1.Stary system szkolny
1.2.Nowy system szkolny
1.3.Optymalny system szkolny
2.Realizacja misji kształcenia w nowej szkole
2.1.Misja kształcenia - postulaty
3.Realizacja misji wychowawczej w nowej szkole
3.1.Misja wychowawcza - postulaty
4.Sytuacja ucznia w nowej szkole
4.1.Sytuacja ucznia - postulaty
5.Sytuacja i rola nauczyciela w nowej szkole
5.1.Sytuacja i rola nauczyciela - postulaty
6.Rola rodzica w nowej szkole
6.1.Rola rodzica - postulaty
7.Sytuacja i rola dyrektora w nowej szkole
7.1.Sytuacja i rola dyrektora - postulaty
8.Model procesu kształcenia w nowej szkole: encyklopedyczny versus kompetencyjny
8.1.Idealny model kształcenia
9.Nastawienie uczniów do edukacji
9.1.Rytualne nastawienie uczniów do edukacji
9.2.Inwestycyjne nastawienie uczniów do edukacji
9.3.Idealny wzorzec nastawienia uczniów do edukacji
10.Czy nowa szkoła sprzyja rozwojowi i zaspokajaniu aspiracji edukacyjnych?
10.1.Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących
10.2.Uzasadnienia odpowiedzi przeczących
10.3.Jak poprawić obecny stan rzeczy?
11.Czy forma i treść kształcenia gimnazjalnego są dostosowane do wymogów rynku pracy?
11.1.Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących
11.2.Uzasadnienia odpowiedzi przeczących
11.3.Jak poprawić obecny stan rzeczy?
12.Powiązania instytucjonalne nowej szkoły
13.Finansowanie nowej szkoły
14.Podsumowanie

Paweł Napieracz: SIŁACZKA SUPERSTAR: UKRYTY WYMIAR OBRAZU PRACY NAUCZYCIELA
1.Wprowadzenie
2.Misja zawodu nauczyciela
3.Model analizy
4.Nauczyciele o swojej pracy
5.Podsumowanie
Literatura

Jerzy B. Sobczak: POZA ŚWIATEM "...DYREKTYW I OKÓLNIKÓW". 0 szkole jako organizacji i jej kulturze organizacyjnej
1.Wprowadzenie
2.Szkoła jako środowisko socjalizacyjne. Kultura organizacji
3.Szkoła jako organizacja
4.Szkoła w wyobrażeniach nauczycieli
5.Zamiast zakończenia
Literatura