SOCJOLOGIA EPIDEMII WYŁANIAJĄCE SIĘ CHOROBY ZAKAźNE W PERSPEKTYWIE NAUK SPOŁECZNYCH

ISBN: 978-83-231-4497-7   413 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2021

Epidemie chorób zakaźnych to także zjawiska społeczne. Uwzględnienie czynników społecznych, kulturowych i politycznych jest ważnie zarówno wtedy, gdy wyjaśniamy, dlaczego dana choroba się rozprzestrzenia, jak i wtedy, gdy zastanawiamy się, jak proces ten spowolnić lub zatrzymać. Dotyczy to nie tylko znanych od wieków chorób jak dżuma, gruźlica czy cholera, ale również tych, które pojawiły się całkiem niedawno, jak HIV/AIDS, ebola, świńska grypa i COVID-19.

Praca stanowi przewodnik po społecznych aspektach epidemii. Pokazuje rolę, jaką patogeny odegrały w procesie rozwoju ludzkich cywilizacji, jaki jest związek epidemii z nowoczesnością i dlaczego późnonowoczesny świat sprzyja wyłanianiu się nowych zagrożeń zakaźnych. Książka ukazuje, jak patogeny uczyniono istotnym elementem rozmaitych polityk i jaki wpływ epidemie wywarły na koncepcję zdrowia publicznego. Omawia też, jak choroby zakaźne są przedstawiane w kulturze popularnej, oraz analizuje mechanizmy zbiorowych i instytucjonalnych reakcji na zagrożenie z nimi związane. Wreszcie książka prezentuje wyniki badań z 2018 i 2020 roku dotyczące stosunku Polek i Polaków do chorób zakaźnych oraz ich postawy wobec pandemii. Wszystko to sprawia, że praca ta pozwala umieścić skalę naszej reakcji na COVID-19 w odpowiedniej perspektywie.

SPIS TREŚCI

WSTĘP
Nasza perspektywa
Problematyczny tytuł
Struktura pracy
Podziękowania

1. PAŃSTWA, MIASTA, GOSPODARSTWA I CHOROBY ZAKAŹNE
Cztery bariery, ewolucja wirulencji i udomowienie patogenów
Choroby zakaźne w społeczeństwach zbieracko-łowieckich
Przejście od społeczności zbieracko-łowieckich do agrarno-pasterskich
Choroby zakaźne, wojny i starożytne imperia
Czarna śmierć i początek drogi ku nowoczesności
Haussmanizacja, pasteuryzacja i zdrowie publiczne
Nowoczesność a przejście epidemiologiczne

2. HIV/AIDS - WYŁOM W MODERNISTYCZNYM MICIE
Proces konstrukcji w ujęciu teorii aktora-sieci
Punkt wyjścia
HIV/AIDS jak zjawisko epidemiologiczne, społeczne i kulturowe
Od "piątki z Los Angeles" do udowodnienia hipotezy retrowirusowej
HIV/AIDS i jego publiczni reprezentanci
HIV/AIDS - pierwsza z wyłaniających się chorób

3. "EPIDEMIA EPIDEMII" I POWRÓT CHORÓB ZAKAŹNYCH
Wyłanianie się chorób jako efekt uboczny modernizacji
Narodziny koncepcji REIDs
REIDs i bezpieczeństwo narodowe
REIDs a organizacje międzynarodowe
Obiekty graniczne, drużyny kajakarskie i polityka skali
REIDs w ujęciu teorii krytycznej i postkolonialnej

4. WIRUSY, SIŁY NATURY I ZOMBIE - CHOROBY ZAKAŹNE W KULTURZE POPULARNEJ
Narracje epidemiczne i motyw wirusa w kulturze
Zombie - od voodoo do zagrożenia biologicznego
Człowiek kontra siły pierwotne, czyli mitologia chorób zakaźnych
Laboratoria, epidemie i brud
Ambiwalencje nowoczesności
Biopolityka a narracje epidemiczne

5. LĘKI, PANIKI I PAMIĘĆ
Niepokoje, lęki i panika w perspektywie nauk społecznych
Ryzyko jako konstrukt społeczny
Pamięć społeczna
Pamięć instytucjonalna
Media
Eksperci, przedstawiciele służb medycznych i decydenci polityczni
Ucieczki i panic buying
Stygmatyzacja i kozły ofiarne
Teorie spiskowe

6. REIDS, SOLUCJONIZM I PUŁAPKI SPOŁECZNE
Zmiana klimatyczna i REIDs jako wicked problems
Solucjonizm, pułapki społeczne i zaufanie
Wysoka kontra niska technologia
Gruźlica i nieposłuszeństwo

7. REIDS I EPIDEMIE W POLSCE: REPREZENTACJA POTOCZNA I MEDIALNA ORAZ POSTAWY POLAKÓW
Dyskursy naukowe, prasowe i potoczne w Polsce o REIDs
Metodologia badań ankietowych
Postrzeganie ryzyka związanego z chorobami zakaźnymi
Wyobrażenie o chorobach zakaźnych i health literacy
Percepcja chorób zakaźnych podczas pandemii SARS-CoV-2
Zaufanie i ocena podmiotów walczących z pandemią
Teorie spiskowe i fałszywe informacje

ZAKOŃCZENIE

SPIS PRZYWOŁYWANEJ LITERATURY