PRACA NAUCZYCIELA W WARUNKACH WIELOKULTUROWOŚCI - STUDIA I DOŚWIADCZENIA Z POGRANICZA POLSKO-CZESKIEGO

ISBN: 978-83-7611-103-2

231 stron
oprawa: miękka
Rok wydania: 2008

Społeczeństwa wielokulturowe - jak się wydaje - coraz częściej i lepiej formułują oczekiwania wobec współczesnej edukacji - w tym oczekiwania w zakresie kształtowania kompetencji kulturowych wszystkich uczestników procesu edukacyjnego: wychowanków, nauczycieli i rodziców, funkcjonujących zazwyczaj w złożonej rzeczywistości społeczno-kulturowej. W tym kontekście istotnym zagadnieniem staje się poszukiwanie modelu (modeli) edukacji nauczycielskiej, jak również wskazanie na te kompetencje, których nabywanie przez nauczycieli i uczniów umożliwi im pomyślne uczestniczenie w życiu własnej i wielu innych społeczności.Edukacja wielokulturowa służy przede wszystkim zachowaniu kultur i ich istnieniu "obok" siebie, zazwyczaj w pewnej izolacji. Intencją pedagogiki i edukacji międzykulturowej - jako teorii i praktyki zorientowanej na wzajemne poznawanie - jest natomiast przejmowanie wartościowych społecznie i ożywiających własną kulturę elementów innych kultur, a także oferowanie Innym wartości własnej kultury. Rozwijające się społeczeństwa chcą mieć ludzi uczących się (młodych i starszych), ludzi rozumiejących Innych. Społeczeństwa te chcą mieć również dobrych nauczycieli - przewodników i tłumaczy, przygotowujących do radzenia sobie ze złożonością i problemami środowisk zróżnicowanych kulturowo. Chcą mieć dobrych nauczycieli, bo zdają sobie sprawę, że od nich zależy jakość edukacji. "Edukacja w znacznym stopniu wyznacza losy życiowe ludzi, szansę rozwojowe społeczeństw, przemiany cywilizacyjne. Jakość edukacji zależy od wielu czynników, a wśród nich szczególną rolę odgrywa przygotowanie nauczycieli, ich osobowość i stosowane metody pracy. Zrozumiałe więc jest odwieczne zainteresowanie sprawami zawodu nauczycielskiego".Właśnie przygotowaniu do pracy i pracy zawodowej nauczycieli, relacjom między - z jednej strony - teorią (teoriami) i koncepcjami edukacji nauczycielskiej a - z drugiej - praktycznymi działaniami nauczycieli w warunkach wielokulturowości poświęcone są opracowania zamieszczone w tym tomie. W poszczególnych tekstach znajdują się poglądy, wyniki badań i studiów oraz propozycje dotyczące różnych obszarów przygotowania zawodowego nauczycieli oraz przykłady praktycznych poczynań w zakresie edukacji wielokulturowej i międzykulturowej.Prezentowany tom składa się z pięciu części. W dwóch pierwszych - noszących tytuły Obszary i uwarunkowania pracy zawodowej i O kompetencjach nauczycieli - Czytelnicy mogą znaleźć autorskie odczytania uwarunkowań przygotowania i gotowości zawodowej nauczyciela, którego praca - jako forma specyficznej aktywności - jest czynnikiem kształtującym zarówno ucznia, jak i jego samego. Jej istotą stają się współcześnie "nowe kompetencje" i "nowy profesjonalizm", wyrażające się w refleksyjnym podejściu i badaniu przez nauczycieli własnej praktyki.Kolejne części - zatytułowane Konteksty historyczne, wyznaniowe i edukacja religijna oraz Postawy wobec Innych zawierają zarówno teoretyczną, jak i praktyczną egzemplifikację bardziej lub mniej udanych założeń i realizacji działalności oświatowej szkół wyznaniowych oraz szkolnej edukacji religijnej na pograniczu polsko-czeskim, jak również charakterystykę postaw nauczycieli wobec osób narodowości czeskiej. Postawy nauczycieli i ich stereotypowe postrzeganie Innych są istotne z pedagogicznego punktu widzenia, ponieważ w bezpośredni sposób oddziałują na postawy i stereotypy uczniów.Opracowanie zamyka część obejmująca Obszary zaniedbane, w której Autorzy poszczególnych tekstów zwracają uwagę na brak nowatorskich rozwiązań i twórczej inicjatywy nauczycieli i pedagogów szkolnych w zakresie edukacji zdrowotnej oraz kształtowania tożsamości psychoseksualnej dzieci i młodzieży. Dostrzeżone zaniedbania i negatywne doświadczenia wyznaczają tym samym ważne oczekiwania i zadania w pracy nauczyciela.Zachęcając do lektury tego tomu prac - już trzydziestego drugiego w cyklu publikacji3 przygotowanych przez Katedrę Pedagogiki Ogólnej Uniwersytetu Śląskiego, Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji (dawniej Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego) w Cieszynie, przy współpracy z Wyższą Szkołą Pedagogiczną ZNP w Warszawie - pragniemy zwrócić uwagę na sygnalizowane w tytule zbioru zagadnienia w pracy nauczyciela na pograniczu (głównie pograniczu polsko-czeskim).Wydanie tej książki stało się możliwe dzięki niezmiennej przychylności i pomocy władz akademickich Uniwersytetu Śląskiego - Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej ZNP w Warszawie. Wszystkim Osobom, które przyczyniły się do powstania publikacji, pragniemy wyrazić uznanie i podziękowanie.Redaktorzy tomu

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie Część I OBSZARY I UWARUNKOWANIA PRACY ZAWODOWEJTadeusz LewowickiO podstawowych warunkach pomyślnej pracy nauczycieli w sytuacjiwielokulturowości Ewa Ogrodzka-Mazur"Nowy profesjonalizm" nauczyciela w kontekście przygotowania do edukacjimiędzykulturowej Alina Szczurek-BorutaObraz własnej osoby a gotowość zawodoioa nauczyciela Jolanta SuchodolskaNauczyciel - w komunikacji interpersonalnej i międzykulturoiuej na pograniczu Część II O KOMPETENCJACH NAUCZYCIELIAnna GajdzicaKompetencje pedagoga wczesnoszkolnego w warunkach środowiska wielokulturowego Barbara Chojnacka-SynaszkoWiadomości i umiejętności dotyczące oceniania na szczeblu edukacji wczesnoszkolnej nabyte przez nauczycieli w ramach doskonalenia zawodowego Beata KoziełPrzyczyny i sposoby zapobiegania niepowodzeniom szkolnym uczniów zdolnych- w opinii nauczycieli z jastrzębskich szkół podstawowych Część III KONTEKSTY HISTORYCZNE, WYZNANIOWE I EDUKACJA RELIGIJNAIdzi PanieSpołeczność homogeniczna w warunkach pogranicza w dawnych wiekach (Raport z badań nad zróżnicowaniem kulturowym społeczeństwa mieszkającego na terenach pogranicza - na przykładzie wybranej miejscowości Śląska Cieszyńskiego) Urszula Klajmon-LechDziałalność oświatowa żeńskich zgromadzeń zakonnych na Ziemi Cieszyńskiej do wybuchu II wojny światowej Aniela RóżańskaNauczyciele wobec edukacji religijnej w szkole w środowisku wielokulturowym Część IV POSTAWY WOBEC INNYCHBarbara GrabowskaInny - obcy - ... taki sam. Postawy studiujących nauczycieli wobec Czechów Część V OBSZARY ZANIEDBANEGabriela Piechaczek-OgiermanKompetencje zawodowe nauczycieli w zakresie edukacji zdrowotnej Jakub B. BączekGender i ąueer w pracy pedagoga szkolnego