METODYKA PRACY BIEGŁEGO PSYCHIATRY PSYCHOLOGA ORAZ SEKSUOLOGA W SPRAWACH KARNYCH NIELETNICH ORAZ WYKROCZEŃ wyd.4

Wykaz skrótów
Słowo wstępne

Część pierwsza
Podstawy prawne opiniowania w sprawach psychiatrycznych, psychologicznych oraz seksuologicznych

Rozdział I
Podstawowe zasady procesowe rządzące polskim procesem karnym
1. Uwagi wstępne
2. Zasada prawdy materialnej
3. Zasada swobodnej oceny dowodów
4. Zasada obiektywizmu
5. Zasada bezpośredniości
6. Zasada skargowości
7. Zasada kontradyktoryjności
8. Zasada legalizmu
9. Zasada domniemania niewinności
10. Zasada tłumaczenia wszystkich wątpliwości na korzyść oskarżonego
(podejrzanego)
11. Zasada prawa do obrony
12. Zasada jawności
13. Zasada ciężaru dowodzenia w procesie karnym
Literatura

Rozdział II
Zasady odpowiedzialności karnej (zagadnienia wybrane)
1. Uwagi wstępne
2. Warunki odpowiedzialności karnej
3. Zbrodnia i występek
4. Strona przedmiotowa czynu zabronionego
5. Strona podmiotowa czynu zabronionego
6. Wiek sprawcy czynu ponoszącego odpowiedzialność na zasadach
przewidzianych w Kodeksie karnym
Literatura

Rozdział III
Formy popełnienia przestępstwa
1. Uwagi wstępne
2. Stadialne formy popełnienia przestępstwa
2.1. Przygotowanie do popełnienia przestępstwa
2.2. Usiłowanie popełnienia przestępstwa
2.3. Dokonanie czynu zabronionego
3. Zjawiskowe formy popełnienia przestępstwa
3.1. Sprawstwo, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze
oraz sprawstwo polecające
3.2. Podżeganie do popełnienia przestępstwa
3.3. Pomocnictwo do popełnienia przestępstwa
Literatura

Rozdział IV
Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną
1. Uwagi wstępne
2. Obrona konieczna
3. Stan wyższej konieczności
4. Ryzyko nowatorstwa
5. Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego
(error facti)
6. Błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność
7. Nieświadomość bezprawności {error iuris)
8. Niepoczytalność
9. Czynności medyczne
Literatura

Rozdział V
Biegły w postępowaniu karnym
1. Uwagi wstępne
2. Odpowiedzialność karna biegłych za umyślne oraz nieumyślne
przedstawienie fałszywej opinii
3. Tryb ustanawiania biegłych sądowych
4. Biegły powołany ad hoc
5. Powołanie biegłego do sporządzenia opinii przez organ procesowy
6. Okoliczności wyłączające biegłego od możliwości sporządzenia
opinii w sprawie
7. Dostęp biegłego do akt sprawy
8. Obecność organu procesowego przy badaniach przeprowadzanych
przez biegłego
9. Tajemnica zawodowa biegłego
10. Obserwacja sądowo-psychiatryczna
10.1. Uwagi wstępne
10.2. Prawne przesłanki orzeczenia przez sąd obserwacji
sądowo-psychiatrycznej
10.3. Czas trwania obserwacji sądowo-psychiatrycznej i możliwość
jej przedłużenia
10.4. Środki zaskarżenia
10.5. Oczekiwania organów procesowych wobec opinii psychiatrycznej,
psychologicznej i seksuologicznej oraz najczęstsze uchybienia,
jakie towarzyszą wydanej opinii
11. Środki zabezpieczające
11.1. Uwagi wstępne
11.2. Rodzaje środków zabezpieczających
11.3. Prawne przesłanki orzekania izolacyjnego oraz nieizolacyjnych
środków zabezpieczających
11.4. Oczekiwania organów procesowych wobec biegłych psychiatrów,
seksuologów i psychologów w związku z orzekaniem leczniczych
środków zabezpieczających
11.5. Wykonanie środków zabezpieczających
11.5.1. Organ właściwy do wykonania środków
zabezpieczających
11.5.2. Wykonanie izolacyjnego środka zabezpieczającego
11.5.2.1. Rodzaje zakładów psychiatrycznych oraz
przesłanki prawne uzasadniające umieszczenie
sprawcy w określonym zakładzie
psychiatrycznym
11.5.2.2. Wykonanie izolacyjnego środka
zabezpieczającego oraz rola i znaczenie komisji
penitencjarnej
11.5.2.3. Struktura okresowej opinii wydanej co do
osoby umieszczonej na detencji oraz najczęstsze
uchybienia w sporządzonej opinii
11.5.2.4. Orzekanie przez sąd o dalszym stosowaniu
wobec sprawcy pobytu w zakładzie
psychiatrycznym
11.5.2.5. Zezwolenie na czasowy pobyt sprawcy poza
zakładem karnym jako m.in. element kontroli
funkcjonowania sprawcy w warunkach
wolnościowych
11.5.3. Wykonanie nieizolacyjnych środków zabezpieczających ..
12. Przesłuchanie pokrzywdzonego oraz świadka poniżej lat 15
w obecności biegłego psychologa
12.1. Uwagi wstępne
12.2. Procesowe przesłanki przesłuchania pokrzywdzonego
oraz świadka poniżej 15 lat
12.3. Przeprowadzenie czynności przesłuchania przez sąd oraz osoby
obecne przy przesłuchaniu
12.4. Oczekiwania organu procesowego wobec biegłego psychologa
biorącego udział w przesłuchaniu
13. Przesłuchanie dorosłego świadka z udziałem biegłego lekarza lub
biegłego psychologa oraz poddanie go badaniu psychologicznemu
(art. 192 k.p.k.)
13.1. Uwagi wstępne
13.2. Procesowe przesłanki przesłuchania świadka z udziałem biegłego
lekarza lub psychologa (istnienie wątpliwości co do stanu
psychicznego świadka, jego stanu rozwoju umysłowego, zdolności
postrzegania lub odtwarzania przez niego postrzeżeń)
13.3. Oczekiwania organów procesowych wobec opinii biegłego
14. Wynagrodzenie za sporządzoną opinię oraz przeprowadzoną
obserwację sądowo-psychiatryczną
15. Rodzaje opinii
Literatura

Część druga
Opiniowanie psychiatryczne, psychologiczne oraz seksuologiczne w sprawach karnych, nieletnich i wykroczeń

Rozdział VI
Opinia psychiatryczna
1. Zaburzony psychicznie przestępca
2. Niepoczytalność
3. Ograniczona poczytalność
4. Zaburzenia i choroby psychiczne mogące stanowić podstawę
ograniczenia lub zniesienia poczytalności
5. Stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie
lub ograniczenie poczytalności, który sprawca przewidywał
albo mógł przewidzieć (art. 31 ? 3 k.k.)
6. Rola psychiatry, psychologa, seksuologa oraz biegłych innych
specjalności w wydaniu opinii sądowo-psychiatrycznej
7. Przebieg badań psychiatrycznych, seksuologicznych, psychologicznych
oraz innych w związku z wydaniem opinii na podstawie badań
ambulatoryjnych
8. Treść oraz forma opinii sądowo-psychiatrycznej wydanej
w warunkach ambulatoryjnych
8.1. Uwagi ogólne
8.2. Forma opinii sądowo-psychiatrycznej wydanej w warunkach
ambulatoryjnych
8.3. Treść opinii sądowo-psychiatrycznej wydanej w warunkach
ambulatoryjnych
9. Obserwacja sądowo-psychiatryczna
9.1. Uwagi wprowadzające
9.2. Przebieg i czas trwania obserwacji sądowo-psychiatrycznej
9.3. Miejsce przeprowadzenia obserwacji sądowo-psychiatrycznej
9.4. Treść i forma opinii wydanej na skutek przeprowadzenia
obserwacji sądowo-psychiatrycznej
10. Opiniowanie przez instytucję naukową lub specjalistyczną
(przebieg opiniowania i sporządzenie opinii)
Literatura

Rozdział VII
Postępowanie wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających
zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób
1. Uwagi ogólne
2. Zakres stosowania ustawy
3. Tryb postępowania
4. Nadzór prewencyjny
5. Umieszczenie w ośrodku
Literatura

Rozdział VIII
Diagnostyka zaburzeń preferencji seksualnych - wybrane trudności
i kontrowersje
1. Uwagi wprowadzające
2. Zaburzone preferencje seksualne w systemach klasyfikacyjnych
ICD i DSM - zmiany i kontrowersje
3. Badanie reakcji genitalnej na prezentowane treści o charakterze
erotycznym a diagnostyka zaburzeń preferencji seksualnych
w Polsce i na świecie
4. Główne wątpliwości związane z zastosowaniem narzędzi służących
do wywołanej bodźcami audiowizualnymi reakcji genitalnej dla celów
diagnostycznych
4.1. Główne założenia
4.2. Różnice metodologiczne ośrodków na świecie
4.3. Parametry psychometryczne testu - rzetelność, czułość,
swoistość
4.4. Zjawisko non/low responders
4.5. Wątpliwości etyczne i prawne
4.6. Wnioski i przeznaczenie
5. Zastosowanie PPG w diagnostyce sprawców przestępstw przeciwko
wolności seksualnej - podsumowanie
6. Badanie poligraficzne - możliwości zastosowania narzędzia w terapii
i prewencji przestępczości seksualnej
Literatura

Rozdział IX
Ocena ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności
seksualnej
1. Uwagi wprowadzające
2. Ryzyko ponownego popełnienia przestępstwa
3. Statyczne czynniki ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa
4. Dynamiczne czynniki ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa
Literatura

Rozdział X
Opinia seksuologiczna
1. Uwagi wprowadzające
2. Metodologia pracy biegłego seksuologa
3. Struktura opinii sądowo-seksuologicznej
4. Przestępstwa seksualne a poczytalność
5. Kompetencje biegłych seksuologów a przyczyny błędów
w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
6. Leczenie preferencyjnych sprawców przemocy seksualnej
7. Przykładowa opinia seksuologiczna
8. Przykładowa opinia seksuologiczna
Literatura

Rozdział XI
Opinia psychologiczna
1. Poddanie świadka badaniu psychologicznemu
2. Rola biegłego psychologa w poszczególnych etapach postępowania
karnego oraz udział w przesłuchaniu świadka
3. Treść i forma sporządzonej opinii
4. Typowe przypadki oraz przykładowe opinie
4.1. Opiniowanie psychologiczne niepoczytalności
4.2. Opiniowanie psychologiczne w przypadku seksualnego
wykorzystywania dzieci
4.3. Opiniowanie psychologiczne w przypadku zabójstw
4.4. Opiniowanie psychologiczne sprawców uzależnionych od substancji
odurzających lub działających pod ich wpływem
4.5. Opiniowanie psychologiczne sprawców z tzw. podwójną
diagnozą
4.6. Opiniowanie psychologiczne w przypadku symulacji
4.7. Opiniowanie psychologiczne w przestępstwach na tle
seksualnym
4.8. Opiniowanie psychologiczne w przypadku odmowy podejrzanego
lub oskarżonego aktywnego udziału w badaniu
4.9. Opiniowanie psychologiczne w sprawach nieletnich
4.10. Opiniowanie psychologiczne działania w stanie silnego
wzburzenia
Literatura

Rozdział XII
Prognoza społeczno-kryminologiczna dokonana w opinii sporządzonej
przez biegłego psychologa
1. Uwagi wprowadzające
2. Rola psychologa w tworzeniu prognozy penitencjarnej
3. Rola psychologa w tworzeniu indywidualnego programu
terapeutycznego
4. Rola psychologa w przygotowaniu prognozy
kryminologiczno-społecznej
Litertura

Rozdział XIII
Opiniowanie związane z orzeczeniem środków zabezpieczających
1. Przesłanki medyczne uzasadniające orzeczenie środka
zabezpieczającego
2. Treść i forma opinii psychiatrycznej, seksuologicznej i psychologicznej
oraz prognoza prawdopodobieństwa popełnienia przez sprawcę
w przyszłości ponownie czynu zabronionego
3. Przesłanki psychologiczne stosowania środków zabezpieczających
4. Zaburzenia osobowości
5. Zaburzenia preferencji seksualnych
6. Psychopatia - charakterystyka zjawiska
7. Skuteczność oddziaływań terapeutycznych wobec skazanych
z osobowością psychopatyczną
Literatura

Rozdział XIV
Opiniowanie w sprawach o zabójstwo dokonane pod wpływem silnego
wzburzenia (afektu) usprawiedliwionego okolicznościami
1. Uwagi wstępne
2. Definicja pojęcia zabójstwa dokonanego pod wpływem silnego
wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami
3. Przebieg badania oraz treść i forma sporządzonej opinii
Literatura

Rozdział XV
Opiniowanie o stanie zdrowia psychicznego nieletniego
1. Uwagi wstępne
2. Opinia ambulatoryjna o stanie zdrowia psychicznego nieletniego
3. Przesłanki prawne oraz tryb postępowania w celu orzeczenia obserwacji
psychiatrycznej nieletniego
4. Czas trwania obserwacji psychiatrycznej nieletniego oraz miejsce jej
przeprowadzenia
5. Metody badawcze stosowane przy opiniowaniu nieletnich (różnice
w odniesieniu do opiniowania osób dorosłych)
6. Struktura opinii sporządzonej w warunkach ambulatoryjnych
7. Struktura opinii wydanej na skutek przeprowadzenia obserwacji
nieletniego
Literatura

Rozdział XVI
Opiniowanie w sprawach dotyczących wykroczeń
1. Uwagi wstępne
2. Przesłanki dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry w celu
ustalenia stanu zdrowia psychicznego obwinionego
3. Brak możliwości orzeczenia obserwacji sądowo-psychiatrycznej
w sprawach o wykroczenia i sposoby postępowania w sytuacji, gdy jednorazowe badanie ambulatoryjne nie dostarczy wystarczających materiałów do wypowiedzenia się co do poczytalności obwinionego .
4. Metody badawcze stosowane przez biegłych w sprawach dotyczących
wykroczeń
5. Struktura sporządzonej przez biegłego opinii
Literatura

Rozdział XVII
Sadowa ocena sporządzonej opinii oraz przeprowadzonej obserwacji
sądowo-psychiatrycznej
1. Przesłuchanie biegłych sporządzających opinię jako element
oceny opinii
2. Konfrontacja biegłych
3. Kryteria oceny sporządzonej opinii oraz przeprowadzonej
obserwacji sądowo-psychiatrycznej
4. Konsekwencje wydania opinii niepełnej, niejasnej oraz sprzecznej
5. Znaczenie opinii prywatnej dla postępowania karnego
Literatura

Część trzecia Pojęcia i definicje

1. Podstawowe pojęcia i definicje psychiatryczne oraz psychologiczne
2. Podstawowe pojęcia i definicje seksuologiczne
3. Podstawowe pojęcia i definicje prawnicze

O Autorach