METODOLOGIA BADAŃ NAD TURYSTYKĄ. PODSTAWY ONTOLOGICZNE I EPISTEMOLOGICZNE ORAZ ROZWÓJ HISTORYCZNO-INSTYTUCJONALNY

ISBN: 978-83-208-2423-0

145 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

Głównym celem pracy jest próba określenia podstaw metodologicznych badań nad turystyką, ze szczególnym uwzględnieniem ich aspektów ontologicznych oraz epistemologicznych. Wydaje się bowiem, że szczególnie w zakresie teoretycznych studiów nad tą dziedziną panuje znaczny regres. Wychodząc z powyższych przesłanek, zaproponowano zakres rzeczowy niniejszej książki, który w swojej zasadniczej części odnosi się do filozoficzno-metodologicznych podstaw badań nad turystyką. Złożyły się na niego dwie główne perspektywy: ontologiczna i epistemologiczna. Zdaniem autora w największym stopniu wpływają one bowiem na sytuację poznawczą poszczególnych dziedzin wiedzy. W pierwszej części pracy (rozdział 1) postawiono fundamentalne pytania o naturę rzeczywistości turystycznej jako przedmiotu badań. Z kolei w jej drugiej części (rozdział 2) podjęto dyskusję na temat możliwości jej poznania, a tym samym uzyskania (możliwie pełnej i pewnej?) wiedzy o turystyce w rozumieniu episteme. Ujmując te zagadnienia bardziej szczegółowo, w zakresie podstaw ontologicznych badań nad turystyką poszukiwano przede wszystkim odpowiedzi na pytania o przedmiot poznania, to jest: czym jest i jaka jest najgłębsza natura rzeczywistości turystycznej (jako części rzeczywistości społecznej), a w tym kontekście: czym jest turystyka? Na czym polega jej istota? Jakie są jej cechy konstytutywne i konsekutywne? Z kolei w perspektywie epistemologicznej uwagę skupiono na możliwościach (ale także ograniczeniach) i kierunkach naukowego poznawania turystyki - w zakresie przedmiotowym określonym na poziomie ontologicznym. W tym kontekście starano się znaleźć odpowiedzi na pytania o obiektywizm i subiektywizm poznania, przede wszystkim w odniesieniu do głównych stanowisk ontologiczno-epistemologicznych w naukach społecznych, którymi są realizm i relatywizm. Przy czym, dostrzegając zasadnicze różnice między nimi, podjęto jednak próbę znalezienia stanowiska kompromisowego w formie podejścia realistyczno-humanistycznego - jako podstawy metodologicznej badań nad turystyką (rozdział 3). Rozważania natury epistemologicznej kończy rozdział 4, w którym podjęto tematykę dorobku teoretycznego studiów nad turystyką. Analizę przeprowadzono w odniesieniu do różnych dyscyplin prowadzących badania w tym zakresie - w świetle obowiązujących w nich głównych paradygmatów metodologicznych, to jest neopozytywizmu oraz podejścia humanistyczno-interpretacyjnego. Całość opracowania uzupełniają rozważania natury instytucjonalno-organizacyjnej. Dotyczą one ewolucji badań nad turystyką w ujęciu historycznym, również w kontekście wkładu różnych szkół narodowych do osiągnięć w tym zakresie (rozdział 5). W rozdziale 6 przeprowadzono zaś dyskusję nad problemem (multi-? inter-? post-?) dyscyplinarności akademickiej studiów nad turystyką.

SPIS TREŚCI

Podziękowania

Wprowadzenie

1. Badania nad turystyką w perspektywie ontologicznej
1.1. Turystyka: analiza etymologiczna nazwy, zakres rzeczowy i definicja pojęcia
1.1.1. Etymologia nazwy turystyka
1.1.2. Zakres rzeczowy pojęcia turystyka: analiza semantyczna
1.1.3. Turystyka: ramy definicyjne
1.2. Przedmiot badań nad turystyką
1.2.1. Zbiory empiryczne turystyki
1.2.2. Matryca metodologiczna dziedziny empirycznej turystyki
1.2.3. Matryca metodologiczna - zastosowania praktyczne
1.3. Pogląd na naturę rzeczywistości społeczno-turystycznej

2. Badania nad turystyką w perspektywie epistemologicznej
2.1. Rzeczywistość społeczno-turystyczna: między obiektywizmem a subiektywizmem poznania
2.2. Rzeczywistość społeczna w ujęciu relatywistycznym i realistycznym
2.3. Konstrukcjonizm społeczny w badaniach nad turystyką
2.4. Ile prawd o rzeczywistości turystycznej?

3. Podejście realistyczno-humanistyczne jako podstawa metodologiczna badań
nad turystyką

4. Badania nad turystyką w różnych tradycjach metodologicznych
4.1. Badania nad turystyką w tradycji (neo)pozytywistycznej
4.2. Badania nad turystyką w tradycji humanistyczno-interpretacyjnej
4.3. Podsumowanie

5. Geneza myśli naukowej nad turystyką
5.1. Analiza retrospektywna studiów nad turystyką
5.2. Okres prekursorski
5.3. Okres studiów właściwych
5.4. Geneza studiów nad turystyką - przykład Polski
5.5. Podsumowanie i wnioski

6. Turystyka jako dziedzina badań czy dyscyplina naukowa?
6.1. Dyscyplinarność studiów nad turystyką? Ujęcie metodologiczne sensu stricto
6.2. Dyscyplinarność studiów nad turystyką? Ujęcie organizacyjno-instytucjonalne
6.3. Turystyka jako dyscyplina naukowa czy dziedzina badań? Próba kompromisu

Podsumowanie: czyli jak podążać ku prawdzie o turystyce?

Summary

Bibliografia