GOSPODARKA PRZESTRZENNA JEJ GENEZA, STAN I ROZWÓJ TOM I

ISBN: 83-87256-19-6

359 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2001

WSTĘP

Prezentowana praca poświęcona jest stosunkowo nowej dziedzinie naukowej, jaką jest "gospodarka przestrzenna". W założeniach przyjętych przez autora, praca ta składa się z dwóch części a dwie następne są obecnie w opracowaniu.W części I pt. "Istota gospodarki przestrzennej" przedstawione zostały dotychczasowe poglądy przedstawicieli, różnorodnych kierunków naukowych uwzględniających jednak aspekty przestrzennego zagospodarowania na to czym jest a czym nie jest powyższa dziedzina. Czy jest częścią ekonomii, a może należy ją traktować jako samodzielną dyscyplinę, będącą w fazie rozwoju i z tego względu mającą jeszcze eklektyczny charakter?W niniejszej pracy przedstawiona została trójstopniowa definicja "gospodarki przestrzennej" o różnorodnym aczkolwiek uzupełniającym się znaczeniu. Pojęcie to dotyczy bowiem różnorodnych fragmentów otaczającej nas rzeczywistości, w której przestrzeń odgrywa zasadniczą rolę- odnosi się również do metod sterowania i planowania rozwojem tej rzeczywistości, i obejmuje swą nazwą nową naukę leżącą na styku przyrody, socjologii, inżynierii i ekonomii. Pograniczny charakter "gospodarki przestrzennej" powoduje, że ma ona jeszcze niedostatecznie określone pola badawcze, wchodząc na obszary zajęte przez bardziej zaawansowane w rozwoju dziedziny naukowe. Ten ekspansywny charakter omawianej dyscypliny świadczy jednak o jej młodości i stąd pewna jej niedojrzałość teoretyczna i metodyczna.W części II, "Planowe kształtowanie przestrzeni" współczesną problematykę planistyczną poprzedza zarys rozwoju architektury, urbanistyki, planowania i osiągnięć technicznych od zarania dziejów do chwili obecnej.Możliwość wejścia Polski do Unii Europejskiej wymaga bowiem znajomości osiągnięć cywilizacyjnych Zachodu, do którego dołączyliśmy przed tysiącem lat i do dziś korzystamy z jego dorobku. "Przeszłość dla Przyszłości" - w takim to znaczeniu ujęty został w pracy aspekt historyczny. Podstawowa jej część dotyczy jednak planowania i rozwoju gospodarki przestrzennej w Polsce (w skali krajowej) w drugiej połowie XX wieku, w świetle zasad kształtowania przestrzeni na Zachodzie.Część III (w opracowaniu) pt. Gospodarka przestrzenna -jako nauka" prezentuj podstawy teoretyczne i metodyczne omawianej dyscypliny badawczej. Zajmując się minionym i aktualnym stanem zagospodarowania oraz poszukując ukrytych struktur i złożonych powiązań zachodzących w zróżnicowanej przestrzeni (miasta, aglomeracje systemy osadnicze) zwrócona została uwaga na niewątpliwie odrębny charakter omawiane dziedziny, wymagający w pracy właściwego naświetlenia.Część IV (w opracowaniu) pt. "Gospodarka przestrzenna - jako istniejąca rzeczywistość", przedstawia rozmiar problemów, możliwości i zagrożeń, które na progi XXI wieku zaczynają być widoczne, w różnej skali przestrzennej (lokalnej, regionalnej krajowej i międzynarodowej). Przyroda, społeczeństwo, gospodarka podlegają obecnie wielkiej - na niespotykaną dotychczas skalę - przemianie powodując powstawanie nowych układów i zależności, różniących się w sposób istotny od znanych dotychczas. W skal globalnej sprawdza się wizja - sygnalizowana już dawno przez Pierre‘-a Teilhard de Chardii - coraz bardziej rosnącej złożoności społeczno-gospodarczej. Poznanie i sterowanie tą nową rzeczywistością będzie coraz trudniejsze, ale być może nie niemożliwe! Trzeba mieć na uwadze starą sentencję chińską, że "kto nie patrzy daleko -ten ma kłopoty blisko".

SPIS TREŚCI

Wstęp

Część I. ISTOTA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

Rozdział 1. CO TO JEST GOSPODARKA PRZESTRZENNA

Rozdział 2. POJĘCIA PODSTAWOWE
Gospodarka
Przestrzeń
Definicja gospodarki przestrzennej

Część II. PLANOWE KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI

Rozdział 1. PLANOWANIE URBANISTYCZNE - JAKO NAJSTARSZA FORMA KSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU

Rozdział 2. PLANOWANIE URBANISTYCZNE I REGIONALNE W XIXI WIEKU ORAZ W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU

Rozdział 3. ŻYWIOŁOWE PROCESY DEKONCENTRACJI UKŁADÓW OSADNICZYCH

Rozdział 4. PLANOWANIE PRZESTRZENNE W POLSCE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM (1919-1939)

Rozdział 5. PLANOWANIE I GOSPODARKA PRZESTRZENNA STEROWANA CENTRALNIE - POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA
Okres odbudowy (1945-1948)
Okres budowy podstaw socjalizmu (1949-1956)
Okres ograniczonej liberalizacji (1956-1970)
Okres połowicznych reform (1971-1980)
Koncepcja policentrycznej umiarkowanej koncentracji
Rozmieszczenie ludności i struktura zatrudnienia
Stan i rozbudowa przemysłu
Stan i rozwój budownictwa oraz infrastruktury społecznej
Stan i rozwój infrastruktury technicznej
Stan i struktura przestrzenna rolnictwa
Zagospodarowanie turystyczne i gospodarka leśna
Założenia Planu Krajowego i realizacja w latach (1971-1989)
Okres oczekiwań na zmiany (1981-1989)
Założenia planistyczne na lata 1983-1985
Realizacja zamierzeń
Kolejna wersja założeń Planu Krajowego na lata 1986-1995

Rozdział 6. PLANOWANIE I GOSPODARKA PRZESTRZENNA DO 1990 ROKU - POZYTYWY I NEGATYWY
Przekształcenia systemu osadniczego
Ludność i struktura zatrudnienia
Stan sektora wydobywczego
Zasoby surowcowe i ich wydobycie
Surowce energetyczne - wydobycie i przetwórstwo
stan sektora przetwórczego
Przemysł przetwórczy
Budownictwo
Stan sektora wydobywczego - rolnictwo i leśnictwo
Rolnictwo
Leśnictwo i ochrona leśna
Stan sektora usług materialnych
Transport
Handel
Łączność
Stan sektora usług niematerialnych
Nauka, szkolnictwo wyższe, kultura i sztuka
Oświata i ochrona zdrowia
Turystyka i rekreacja a stan środowiska przyrodniczego
Mankamenty krajowego planowania przestrzennego

Rozdział 7. PLANOWANIE PRZESTRZENNE W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ I W UNII EUROPEJSKIEJ
Reforma planowania przestrzennego w skali krajowej
Model niemiecki
Model brytyjski
Model francuski
Model holenderski
Model szwajcarski
"POLSKA 2000 PLUS"
Uwagi końcowe

BIBLIOGRAFIA
Spis tablic
Spis tabel
Spis rysunków

ANEKS I
ANEKS II