FINANSE CYFROWE WYKLUCZENIE FINANSOWE SENIORÓW NA RYNKU FINANSOWYM

ISBN: 978-83-8156-574-5

stron: 134

format: B5

oprawa: miękka

Rok wydania: 2023

Intuicyjnie zawsze wymienia się ludzi starszych jako przykład wykluczenia cyfrowego. Chcieliśmy poznać głębiej ten problem, a przede wszystkim zweryfikować rozmiary i przyczyny tego zjawiska. Zaprojektowaliśmy wielostronne podejście do problemu, zbadanie rozmaitych czynników mogących mieć wpływ na wykluczenie osób starszych na rynku finansowym, wzajemne ich powiązania, a także istniejące już działania mające pomóc tej grupie społeczeństwa w przybliżeniu się do załatwiania spraw drogą elektroniczną. Nie było to łatwe, bowiem brakuje wielu informacji w podziale na grupy wiekowe, zwłaszcza wydzielenia grupy najstarszych.

W opracowaniu podjęto próbę ukazania problemów związanych z dostępem do rynku finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych. Ich słabsza pozycja na tym rynku jest powszechnie znana, chociażby z doniesień o ofiarach nadużyć ze strony instytucji finansowych i innych podmiotów działających w otoczeniu tego rynku. Starsi klienci mają niemal zawsze słabszą pozycję w stosunku do profesjonalnych pracowników instytucji finansowych oraz „profesjonalnych” oszustów z pseudo-instytucji finansowych, oferujących różne interesy życia.

Poszczególne rozdziały zajmują się różnymi aspektami wykluczenia finansowego, wykluczenia na rynku finansowym i wykluczenia cyfrowego. Pokazują, jak niełatwo jest połączyć te wszystkie formy wykluczenia i zbadać ich wpływ na sytuację ludzi starszych na rynku finansowym, określając który aspekt jest decydujący, a który ma mniejsze znaczenie. Wszyscy formułują mniej lub bardziej szczegółowe wnioski, zmierzając jednak w tym samym kierunku konieczności zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu seniorów. Bo każde (czasami niestety świadome) wykluczenie jest przejawem nierówności w traktowaniu i formą dyskryminacji.

SPIS TREŚCI

Wstęp (J. Monkiewicz, A. Wiktorow, L. Gąsiorkiewicz)

1. Wykluczenie finansowe i cyfrowe ludzi starszych: aspekty ekonomiczne i społeczne
(A. Wiktorow)
1.1. Wprowadzenie
1.2. Starzenie się społeczeństwa. Kryteria starości. Demografia – stan obecny i prognoza
1.3. Sytuacja materialna ludzi starszych w Polsce, możliwość wykluczenia finansowego
1.4. Korzystanie z Internetu przez ludzi starszych, przejawy wykluczenia cyfrowego
1.5. Ludzie starsi na rynku finansowym. Możliwe ograniczenie uczestnictwa jako skutek cyfryzacji
1.6. Podsumowanie
Bibliografia

2. Finanse cyfrowe: kwestie koncepcyjne (P. Gołąb, J. Monkiewicz)
2.1. Wprowadzenie
2.2. Finanse alternatywne
2.3. Fintech
2.4. Finanse cyfrowe
2.4.1. Funkcje biznesowe w obszarze finansów cyfrowych
2.4.2. Fundament technologiczny: technologie i koncepcje technologiczne
2.4.3. Instytucje i rynki finansów cyfrowych
2.5. Podsumowanie
Bibliografia

3. Wykluczenie cyfrowe na rynku usług finansowych: wymiary zjawiska (B. Czerwiński)
3.1. Wprowadzenie
3.2. Pojęcie wykluczenia cyfrowego
3.3. Wykluczenie z usług finansowych a wykluczenie cyfrowe
3.4. Wykluczenie cyfrowe na polskim rynku finansowym oraz w innych krajach europejskich
3.5. Konsekwencje wykluczenia cyfrowego w usługach finansowych
3.6. Podsumowanie
Bibliografia

4. Konteksty zapobiegania wykluczeniu finansowemu seniorów (K. Szczepańska)
4.1. Wprowadzenie
4.2. Pojęcie jakości życia
4.3. Jakość życia seniorów
4.4. Jakość życia seniorów w polityce społecznej
4.5. Podsumowanie
Bibliografia

5. Przeciwdziałanie wykluczeniu finansowemu i cyfrowemu seniorów na przykładzie ZUS
– doświadczenia, działania, perspektywy (J. Dziekan)
5.1. Wprowadzenie
5.2. Seniorzy – poziom ubankowienia
5.3. Czynniki zachęcające do korzystania z bankowości
5.4. Działania ZUS na rzecz zwiększenia ubankowienia klientów
5.5. Cyfrowy senior w ZUS
5.6. Perspektywy dla cyfrowego ZUS
5.7. Podsumowanie
Bibliografia

6. Wykluczenie cyfrowe seniorów na rynku finansowym – przegląd stanu badań krajowych
(T. Jedynak, W. Sułkowska)
6.1. Wprowadzenie
6.2. Badania nad wykluczeniem cyfrowym seniorów w Polsce – ujęcie bibliometryczne
6.3. Obszary badań nad wykluczeniem cyfrowym seniorów w krajowym piśmiennictwie
6.3.1. Badania teoretyczno-koncepcyjne i systematyzujące
6.3.2. Badania empiryczne
6.3.3. Badania opierające się na technikach ilościowych
6.4. Zakres prowadzonych badań
6.5. Podsumowanie
Bibliografia

Zakończenie (J. Monkiewicz, A. Wiktorow, L. Gasiorkiewicz)