TEORIA I PRAKTYKA EKONOMII REGULACJI W ENERGETYCE. ZASTOSOWANIA METOD TARYFIKACJI W SEKTORZE ENERGETYKI GAZOWEJ

ISBN: 978-83-67400-30-5

495 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2023

Niniejsza monografia uzupełnia polskie piśmiennictwo w zakresie problematyki ekonomii regulacyjnej, a w szczególności zagadnień ustalania taryf dla przedsiębiorstw energetycznych z sektora użyteczności publicznej funkcjonujących na rynkach regulowanych. W książce podjęto próbę prezentacji ewolucji teorii i praktyki regulacji ekonomicznej, a także dalszych kierunków rozwoju tej dyscypliny. Oprócz najważniejszych zagadnień regulacji ekonomicznej zaprezentowano w niej istotę regulacji przedsiębiorstw sieciowych z sektora użyteczności publicznej w ramach podejścia zarówno tradycyjnego, jak i alternatywnego, teoretyczne zasady ustalania cen, a także praktyczne metody regulacji taryf stosowanych w rozwiniętych jurysdykcjach. Książka stanowi kompendium na temat obecnego poziomu rozwoju polskiego sektora gazowniczego oraz kierunków zmian i wyzwań regulacyjnych dla tego sektora w świetle dekarbonizacyjnej polityki klimatycznej Unii Europejskiej.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Teoretyczne aspekty regulacji ekonomicznej rynku energetycznego
1.1. Wprowadzenie do zagadnienia regulacji ekonomicznej
1.2. Istota regulacji sektora przedsiębiorstw użyteczności publicznej
1.2.1. Uwagi wstępne
1.2.2. Podejście normatywne do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej
1.2.3. Podejście alternatywne do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej
1.2.4. Inne alternatywne podejścia do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej
1.3. Alternatywa dla tradycyjnej regulacji sektora przedsiębiorstw użyteczności publicznej
1.3.1. Rodzaje podejść do tradycyjnych regulacji gospodarczych
1.3.2. Konkurencja na rynku
1.3.3. Contestability - teoria rynku spornego
1.3.4. Własność państwa w sektorze użyteczności publicznej
1.3.5. Podejście ex ante oraz ex post w procesie kontroli rynku
1.3.6. Deregulacje
1.3.7. Regulacja z wykorzystaniem mechanizmów negocjacyjnych

2. Teoretyczne i praktyczne zasady ustalania cen na rynku regulowanym przedsiębiorstw użyteczności publicznej
2.1. Teoretyczne zasady ustalania cen na rynku regulowanym
2.1.1. Uwagi wstępne
2.1.2. Ustalanie cen w oparciu o koszt krańcowy
2.1.3. Ustalanie cen w oparciu o koszt średni
2.1.4. Ustalanie cen liniowych i nieliniowych
2.1.5. Ustalanie cen przez przedsiębiorstwo wieloproduktowe
2.1.6. Zastosowania cen Ramseya-Boiteux w podejściu wieloproduktowym
2.1.7. Zastosowanie cen szczytowych
2.1.8. Zasady ustalania cen w warunkach asymetrii informacyjnej
2.1.9. Zasady ustalania cen w wymiarze wielookresowości, subsydiowania i zapewnienia jakości
2.1.10. Teoretyczne zasady ustalania cen - konkluzje
2.2. Praktyczne metody regulacji cen na rynku przedsiębiorstw użyteczności publicznej
2.2.1. Praktyczne metody regulacji taryf - geneza
2.2.2. Regulacja stopy zwrotu
2.2.3. Regulacja pułapu cenowego
2.2.4. Metody hybrydowe regulacji
2.3. Podsumowanie

3. Tworzenie wartości ekonomicznej gazu w łańcuchu dostaw
3.1. Właściwości ekonomiczne gazu ziemnego - wprowadzenie do zagadnienia
3.2. Tworzenie wartości ekonomicznej gazu w ramach łańcucha dostaw
3.3. Proces liberalizacji rynku gazu na przykładzie Polski
3.3.1. Uwagi wstępne
3.3.2. Implementacja unbundlingu i zasady TPA
3.3.3. Wprowadzenie mechanizmu obliga giełdowego oraz detaryfikacja rynku
3.3.4. Wpływ regulacji w zakresie bezpieczeństwa energetycznego na rozwój konkurencyjności gazu
3.3.5. Zmiany dostawców na rynku gazu
3.3.6. Konkluzja
3.4. Kierunki transformacji sektora gazowniczego w Unii Europejskiej i w Polsce
3.4.1. Geneza i założenia "Europejskiego Zielonego Ładu"
3.4.2. Rola gazu ziemnego jako paliwa przejściowego w transformacji energetycznej UE
3.4.3. Formalne kierunki transformacji polskiego sektora gazowniczego
3.4.4. Obecny stan polskiego gazownictwa i kierunki jego rozwoju
3.4.5. Gazy odnawialne jako alternatywa w transformacji polskiego gazownictwa
3.4.6. Konkluzja
3.5. Regulacja segmentów dystrybucji gazu jako monopoli naturalnych

4. Systematyka podejść do regulacji cen w przesyle i dystrybucji gazu ziemnego. Metodyka kształtowania taryf w gazownictwie
4.1. Wprowadzenie do zagadnienia
4.2. Podstawowe koncepcje wyznaczania taryf w gazownictwie
4.2.1. Uwagi wstępne
4.2.2. Koncepcja wyznaczenia taryf w oparciu o wartość rynkową usług
4.2.3. Koncepcja wyznaczenia taryf w oparciu o wartość kosztu świadczenia usług
4.3. Kryteria wyboru systemu taryfowego oraz podstawowe rodzaje systemów ustalania opłat taryfowych w transporcie gazu ziemnego
4.3.1. Uwagi wstępne
4.3.2. System stawek jednolitych
4.3.3. System stawek dystansowych
4.3.4. System stawek strefowych
4.3.5. System stawek wejście/wyjście
4.4. Podstawowe metody ustalania taryf dla operatorów systemów gazowniczych
4.4.1. Metoda regulowanej stopy zwrotu
4.4.2. Metoda pułapu cenowego
4.4.3. Metoda wynegocjowanego porozumienia
4.5. Proces kalkulacji opłat taryfowych na przykładzie polskiego gazownictwa
4.5.1. Uwagi wstępne
4.5.2. Ustalenie kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa dystrybucyjnego gazu
4.5.3. Ustalenie wartości majątku przedsiębiorstwa dystrybucyjnego gazu
4.5.4. Ustalenie poziomu kosztu amortyzacji majątku
4.5.5. Ustalenie poziomu kosztu kapitału
4.5.6. Alokacja przychodu regulowanego na rodzaje działalności i opłat oraz wyznaczanie stawek taryfowych

5. Prezentacja dobrych praktyk taryfowych stosowanych w dystrybucji gazu ziemnego i energii elektrycznej w wybranych państwach UE
5.1. Wprowadzenie do zagadnienia
5.2. Analiza dobrych praktyk regulacyjnych sektora dystrybucji energii elektrycznej i gazu w wybranych państwach UE
5.2.1. Uwagi wstępne
5.2.2. Systematyka dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji energii
5.2.3. Długość okresu regulacji
5.2.4. Mechanizmy zachęt stosowane przez regulatorów
5.2.5. Mechanizmy regulacyjne stosowane w sektorze dystrybucji energii elektrycznej i gazu - podsumowanie
5.3. Prezentacja dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji energii w wybranych państwach Unii Europejskiej - case study
5.3.1. Dobre praktyki regulacyjne w segmencie dystrybucji gazu ziemnego
5.3.2. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Federalnej Niemiec
5.3.3. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Czeskiej
5.3.4. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Włoskiej
5.3.5. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Królestwie Niderlandów
5.3.6. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Francuskiej
5.3.7. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Wielkiej Brytanii
5.3.8. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu w Rzeczypospolitej Polskiej
5.3.9. Dobre praktyki regulacyjne w segmencie dystrybucji energii elektrycznej
5.4. Analiza dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji paliwa gazowego i energii elektrycznej - konkluzje

6. Wnioski końcowe

Bibliografia

Spis rysunków

Spis tabel

Abstract