SYSTEM FINANSOWY WOBEC WYZWAŃ ROZWOJOWYCH

ISBN: 978-83-62805-13-6   258 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2013

Gwałtowny kryzys, który wstrząsnął posadami gospodarki światowej po 2007 roku, uświadomił wszystkim, jak ważne dla stabilności i ciągłości procesów rozwojowych jest prawidłowe funkcjonowanie sfery finansowej. Jej wpływ na przebieg realnych procesów w gospodarce określa nie tylko relacja wartości aktywów finansowych do wartości aktywów rzeczowych, wskazująca na tzw. finansjalizację gospodarki, ale również dominujący udział tej sfery w kształtowaniu przewidywań co do przyszłych warunków gospodarowania, przekładających się na rzeczywiste wskaźniki gospodarcze. Ponieważ to sfera finansowa stała się przyczyną zakłóceń wzrostu, stąd tak liczne i różnorodne działania podejmowane po 2007 roku, zarówno przez poszczególne kraje, jak i w skali międzynarodowej. Ich celem miała być naprawa systemu finansowego, a ostatecznym skutkiem - lepsze funkcjonowanie sfery realnej. Problematyka interakcji pomiędzy sferą finansową a sferą realną jest obecna we wszystkich częściach monografii. Przeplata się ona często z innymi kluczowymi zagadnieniami, jakie nurtują współczesne gospodarki.W pierwszej części książki - Pieniądz i banki w okresie pokryzysowym - Autorzy poddają analizie i ocenie adekwatność środków podejmowanych zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym, aby poprawić funkcjonalność oraz bezpieczeństwo systemów bankowych. Problemy sektora bankowego mogą wynikać zarówno z wadliwych rozwiązań systemowych (np. źle wypełnianej przez banki centralne funkcji emisyjnej), braku adekwatnych rozwiązań instytucjonalnych, jak i błędów popełnianych w trakcie przeprowadzanych reform, wynikających na przykład z wadliwie postawionej diagnozy sytuacji. Teksty autorstwa T. Gruszeckiego, J. Pery, I. Pszczółki i M. Sobol, G.A. Olszewskiej oraz M. Grzybowskiego szczegółowo rozwijają te wątki.Druga część monografii, zatytułowana Poszukiwanie czynników wzrostu gospodarczego, poświęcona została szczegółowym rozważaniom nad uwarunkowaniami wzrostu gospodarczego w okresie pokryzysowym. Badane są zarówno uwarunkowania makroekonomiczne (inwestycje, oszczędności, inflacja, bezrobocie), jak również - odgrywające ostatnio coraz większą rolę - takie czynniki jak stan wiedzy technicznej, inwestycje zagraniczne i inne. Istotnym elementem analizy czynników wzrostu gospodarczego są porównania międzynarodowe. Pozwalają one bowiem wyodrębnić elementy specyfi czne dla poszczególnych krajów, zwłaszcza odnoszących sukcesy gospodarcze, i ocenić, na ile ich modele rozwojowe mogą mieć znaczenie uniwersalne i stać się podstawą strategii rozwojowych w innych krajach. Dla krajów należących do Unii Europejskiej istotne znaczenie mają regulacje i procedury związane z członkostwem w tym ugrupowaniu. Z jednej strony nakładają one na poszczególne kraje członkowskie ograniczenia mogące stanowić bariery wzrostu, z drugiej jednak strony są ważnym narzędziem wzmacniania czynników propodażowych (np. poprzez stwarzanie lepszych warunków dla inwestycji zagranicznych), co z kolei przekłada się na poprawę wskaźników wzrostu. Rozwijaniu powyższych, a także pokrewnych aspektów problematyki wzrostowej, poświęcone zostały rozdziały autorstwa T. Grabii, S. Flejterskiego i L. Jodkowskiej, P. Misztala, E. Dworak oraz K. Puchalskiej.Ostatnia część monografii - Wyzwania integracji europejskiej - poświęcona została problemom, z jakimi boryka się Unia Europejska od czasu wybuchu kryzysu finansowego. Kryzys pokazał, jak znaczne są różnice pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi jeśli idzie o "podatność" na kryzys oraz jak sprzeczne są ich interesy w obliczu kryzysu. Skala różnic okazała się na tyle duża, że w pewnym momencie pojawiły się nawet wątpliwości co do sensu i potrzeby kontynuowania integracji europejskiej. Wątpliwości te okazały się wprawdzie nie do końca uzasadnione, niemniej jednak jest faktem, że Unia Europejska nadal nie może wyzwolić się ze "spuścizny" kryzysowej, do której należą stagnacja wzrostu gospodarczego, wysokie bezrobocie oraz utrwalanie się podziału krajów członkowskich Unii na "mocną" północ oraz "słabe" południe. Trudno wskazać jednoznaczne przyczyny niskiej skuteczności w rozwiązywaniu przez Unię Europejską jej problemów gospodarczych. Prawdopodobnie przeprowadzone reformy nie są adekwatne do wyzwań, przed którymi stanęło to ugrupowanie. Należy zatem oczekiwać, że następne lata wymuszą na krajach członkowskich Unii większą spójność, a zwłaszcza większe zdecydowanie we wprowadzaniu wspólnych rozwiązań systemowych. Problematyce unijnej poświęcone zostały rozdziały autorstwa J. Stryjek, U. Kosterny, A. Kosztowniak, K. Skorupińskiej oraz R. Widerskiego.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

CZĘŚĆ I

PIENIĄDZ I BANKI W OKRESIE POKRYZYSOWYM1. Współczesne problemy pieniądza papierowego (Tomasz Gruszecki)2. Unia bankowa a ryzyko dezintegracji europejskich rynków finansowych(Jacek Pera)3. Wpływ kryzysu finansowego na działalność Banku Anglii(Ireneusz Pszczółka, Marzena Sobol)4. Wprowadzenie "podatku bankowego" a stabilność sektora finansowego(Grażyna A. Olszewska)5. Nowa Umowa Kapitałowa a sytuacja na rynkach finansowych(Michał Grzybowski)

CZĘŚĆ II

POSZUKIWANIE CZYNNIKÓW WZROSTU GOSPODARCZEGO1. Współzależności między wzrostem gospodarczym a bezrobociemi inflacją na przykładzie polskiej gospodarki lat 1990-2012(Tomasz Grabia)2. Rozwój społeczno-gospodarczy Niemiec i Polski w XXI wieku -analogie i różnice (Stanisław Flejterski, Lilianna Jodkowska)3. Inwestycje i oszczędności w krajach o różnym poziomie rozwojugospodarczego (Piotr Misztal)4. Ocena stanu zaawansowania gospodarek opartych na wiedzyw krajach Unii Europejskiej (Edyta Dworak)5. Ocena kryteriów wyboru docelowego sektora inwestycji w opiniiinwestorów zagranicznych (Katarzyna Puchalska)CZĘŚĆ IIIWYZWANIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ1. Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu jako odpowiedź państwczłonkowskich Unii Gospodarczej i Walutowej na problemyzwiązane z utrzymaniem dyscypliny budżetowej (Joanna Stryjek)2. Globalny system finansowy a zaburzenia wzrostu gospodarczego -perspektywa Unii Europejskiej (Urszula Kosterna)3. Liberalizacja przepływów kapitału a napływ ZIB do krajówEuropy Środkowej i Wschodniej (Aneta Kosztowniak)4. Integracja europejska w obszarze stosunków przemysłowychi dialogu społecznego (Katarzyna Skorupińska)5. Strefa euro, projekt niedokończony (Rafał Widerski)STRESZCZENIE