STANY ZJEDNOCZONE A EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA W LATACH 1933-1941

ISBN: 978-83-7181-558-4

657 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2008

Dr Hanna Marczewska-Zagdańska - pracownik naukowy Instytutu Historii PAN - specjalizuje się w historii stosunków międzynarodowych XX w. Od lat szczególnym przedmiotem jej badań i studiów są dzieje dyplomacji amerykańskiej oraz polityka zagraniczna USA wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej.

SPIS TREŚCI

Wstęp Rozdział I

Wyborcze zwycięstwo demokratów w USA na tle sytuacji europejskiej: rewizjonizm persus status quo. Związek Sowiecki w Lidze Narodów jako nowy element stabilizujący porządek europejski (1933-1934)Amerykańska polityka zagraniczna w przedwyborczych programach partyjnychoraz koncepcjach i działaniach Franklina D. Roosevelta Przemówienie prezydenta w Mayflower Hotel oraz jego krajowe i zagraniczne echa Wyjście Niemiec z Ligi Narodów i konferencji rozbrojeniowej w ocenach amerykańskich Pakt Czterech czy Pakt Pięciu z udziałem USA, a stanowisko państw od Bałtyku po Bałkany Bolące miejsca Europy - spojrzenie zza oceanua)Austria: plan Tardieu, polityka Dollfussa, stosunki z Niemcami b)Polska: problem Gdańska i Pomorza, ukł z Niemcami o niestosowaniu przemocy Zabójstwo Dollfussa i stosunki Niemiec z Włochami Polityka wschodnia administracji Roosevelta. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim a)Reakcje państw Europy Środkowo-Wschodniej b)Kwestia Besarabii c)Problemy sowieckiej Ukrainy Ameryka wobec idei przystąpienia Związku Sowieckiego do Ligi Narodów Europa wobec zmian międzynarodowych uwarunkowań:Mała Ententa, Ententa Bałtycka, Ententa Bałkańska Rozdział IIW poszukiwaniu równowagi sił w Europie. Amerykańskie spojrzenie na europejskie przeŞtasowania: Paryż-Londyn-Moskwa-Rzym-Berlin. Pakt Wschodni i Pakt Naddunajski (1934-1935)Orędzie prezydenta Roosevelta do Kongresu w roku 1934 Ameryka wobec podziałów w Europie wywołanych ideą Paktu WschodniegoStany Zjednoczone a zabójstwo w Marsylii francuskiego ministra sprawzagranicznych Louisa Barthou i jugosłowiańskiego króla Aleksandra I Działalność senackiej komisji Nyea i wzrost amerykańskiego izolacjonizmu Reakcja USA na plebiscytowe zwycięstwo Hitlera w Zagłębiu Saary Zabiegi prezydenta Roosevelta o przystąpienie Stanów Zjednoczonych doStałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze Reakcja USA na ogłoszenie w Niemczech poboru do wojska. Debata w Kongresienad rolą Stanów Zjednoczonych w nadchodzącym kryzysie europejskim Amerykańskie rozważania o możliwości i przydatności wojny prewencyjnej w nowej europejskiej sytuacji USA wobec brytyjskiego zaangażowania na rzecz Wschodniego Locarno i stanowiska Warszawy i Pragi Sowieckie pakty wzajemnej pomocy z Francją i Czechosłowacją jako okrężna droga do Paktu Wschodniego w okresie pogarszających się stosunków amerykańsko-sowieckich W oczekiwaniu na utworzenie przez Mussoliniego regionalnego Paktu Naddunajskiego Koncepcje i pierwsze próby Roosevelta ratowania pokoju. I Ustawa Neutralności Rozdział IIIW obliczu niemieckiej dominacji. Stany Zjednoczone wobec upadku francuskiego systemu bezpieczeństwa zbiorowego i skutków remilitaryzacji Nadrenii (1936)Doroczne przemówienie prezydenta do Kongresu Zmagania Roosevelta z Kongresem o kształt II Ustawy NeutralnościReakcja i ocena sytuacji w Europie przez Stany Zjednoczone po remilitaryzacji Nadrenii przez III Rzeszę Misja Samuela R. Fullera nieoficjalnego wysłannika prezydenta Roosevelta doNiemiec i Wielkiej Brytanii oraz inne amerykańskie koncepcje powstrzymania agresorów Następstwa remilitaryzacji Nadrenii i nowe niebezpieczeństwa w rejonie Europy Środkowo-Wschodniej dostrzeżone za oceanem Wydarzenia w Europie a kampania prezydencka w USA a)Przemówienie Roosevelta w Chautauqua b)Sondaż Białego Domu zorganizowania konferencji na szczycie z udziałem USA Kryzys europejski a panamerykańska konferencja w Buenos AiresRozdział IVAmerykański izolacjonizm a brytyjski appeasement. Początki zrozumienia anglosaskiego tle niemieckiej rywalizacji o strefy wpływów: Berlin-Rzym i Berlin-Moskwa (1937)III Ustawa Neutralności Drugie inauguracyjne przemówienie prezydenta Roosevelta Zbliżenie amerykańsko-bryryjskie i amerykańsko-kanadyjskie (wizyta lorda WalteraRuncimana oraz premiera Williama L. Mackenzie Kinga w Waszyngtonie) Przetasowania sojuszy wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej w obliczu ekspansjonistycznych planów III Rzeszy. Zmierzch włoskiego protektoratu nad Austrią Możliwość zbliżenia niemiecko-sowieckiego niepokojem krajów pasa buforowego.Ambasador amerykański w Moskwie Joseph E. Davies i jego specjalna tura poznawcza stopnia zagrożenia regionu ze strony Niemiec i Związku Sowieckiego Orędzie sekretarza stanu Cordella Hulla do międzynarodowej społeczności Przemówienie kwarantannowe prezydenta Roosevelta Wizyta ambasadora Williama Bullitta w Warszawie i Berlinie Brytyjska misja Edwarda Halifaxa w Berlinie i jej amerykańskie echaRozdział VKu wojnie. Pierwsze interwencjonistyczne koncepcje prezydenta Roosevelta w okresie Anschlussu do Monachium (1938)Doroczne orędzie Roosevelta do Kongresu oraz plany budżetowe prezydenta zwiększające wydatki na zbrojenia Zabiegi o zmianę amerykańskiej polityki zagraniczne rezolucja Ludlowa, plan Wellesa, stosunki z Kanadą Obraz sytuacji międzynarodowej Sentymentalna podróż byłego prezydenta Herberta C. Hoovera do EuropyReakcja Stanów Zjednoczonych na Anschluss Austrii Amerykański obraz drastycznych zmian w Europie wywołanych AnschLussem Austrii a)Majowy kryzys czechosłowacko-niemiecki Modyfikacja polityki USA zainicjowana Anschlussem Austrii i kryzysem majowym w Czechosłowacji Stosunki Stanów Zjednoczonych ze Związkiem Sowieckim w okresie narastającego konfliktu zbrojnego w EuropieKryzys czechosłowacko-niemieckia)Misja lorda Waltera Runcimana oraz poufna wizyta w Pradze ambasadora amerykańskiego Hugh R. Wilsona b)Przemówienia i deklaracje amerykańskich polityków i dyplomatów c)Nowe decyzje administracji Roosevelta na wypadek wojny w Europie .Dyktat Czterech w Monachiuma)"Pokojowe" inicjatywy Neville‘-a Chamberlaina: Berchtesgaden i Bad Godesberg a oficjalne i zakulisowe działania Waszyngtonu b)Konferencja monachijska w ocenach Amerykanów Wpływ Monachium na dalsze zmiany w Europie i kierunki w amerykańskiej polityce Stanów Zjednoczonych Rozdział VIEskalacja aktów agresji oraz wybuch wojny w Europie. Ameryka między izolacją a zaangażowaniem (1939)Doroczne orędzie prezydenta Roosevelta do Kongresu Wokół dyskusji: "Czy granice amerykańskiej obrony leżą na Renie?Zabiegi administracji Roosevelta o zwiększenie bezpieczeństwa narodowego Amerykanie wobec zajęcia całej Czecho-Słowacji. Pobyt Edvarda Beneśa w US-Starania Roosevelta o pozyskanie Mussoliniego na rzecz pokoju Zajęcie Kłajpedy przez Hitlera i rozmowy brytyjsko-polskie w sprawie gwarancji Zajęcie Albanii przez Mussoliniego. Apel Roosevelta do Fiihrera i duce Fiasko zabiegów Białego Domu o zmianę ustawodawstwa neutralnego Poufne rozmowy amerykańsko-brytyjskie.Wizyta brytyjskiej pary królewskiej w USA Próby przeciwdziałania wybuchowi wojny polsko-niemieckiej Związek Sowiecki między Francją i Wielką Brytanią a III Rzeszą. Amerykańskie spojrzenie na pakt Ribbenrrop-Mołotow Stany Zjednoczone wobec agresji niemieckiej i sowieckiej na Polskę. Zmiana ustawodawstwa neutralnego Wysłannicy amerykańscy w Europie: William Rhode Davis i James Moone-Reakcje USA na sowieckie przyporządkowanie Litwy, Łotwy i Estonii i ustanowienie sowieckich baz wojskowych w Bałtyce Wojna sowiecko-fińska zwana zimową: odmienne reakcje społeczeństwa, Konpresu i administracii RooseyeltaRozdział VIIKoniec phony war i klęska Francji początkiem iluzji amerykańskiej izolacji. Inicjatywy prezydenta Roosevelta podyktowane wydarzeniami w Europie Zachodniej, w Bałtyce i na Bałkanach (1940)Doroczne orędzie prezydenta do Kongresu oraz projekt budżetu inicjujący potężny program amerykańskich zbrojeń Amerykańskie dyskusje o kształt pomocy dla Finlandii. Koniec wojny zimowej w ocenach Amerykanów -Misja Sumnera Wellesa w Europie (Paryż, Londyn, Rzym, Berlin) szansą naprzywrócenie pokoju? Koncepcje dotyczące Austrii, Czechosłowacji, Polski Znaczenie niemieckiej Białej Księgi dla administracji Roosevelta i stosunkówamerykańsko-polskich. Percepcja polskich Białych Ksiąg w Ameryce Klęska Francji punktem zwrotnym w amerykańskiej polityce zagranicznej.Nowy program obronny hemisfery zachodniej i pomocy dla Wielkiej Brytanii Reakcja Stanów Zjednoczonych na przymusowe wcielenie republik bałtyckich do Związku Sowieckiego. Rozmowy Wclles-Umanski Konsekwencje zagarnięcia Besarabii i północnej Bukowiny przez ZwiązekSowiecki w ocenach amerykańskich. Rumunia miedzy Niemcami a Rosją Amerykańscy obserwatorzy wobec Paktu Trzech i wizyty Mołotowa w Berlinie Wojna w Europie a przebieg prezydenckiej kampanii wyborczej w USA.Kraje Europy Środkowo-Wschodniej w przemówieniach rywalizujących stron Atak Mussoliniego na Grecję. Zabiegi Aten o pozyskanie amerykańskiej pomocy wojskowej Zapowiedź istotnych zmian w polityce Roosevelta Rozdział VIIIZwycięstwo amerykańskiego zaangażowania w obliczu agresji niemieckiej na Grecję, JuŞgosławię i Związek Sowiecki. Początki Wielkiej Koalicji i zjednoczenia narodów (1941)Doroczne orędzie Roosevelta do Kongresu: ogłoszenie programu Loid-Lcitsc Prace w Kongresie nad ustawą Lend-Leasc. Opór izolacjonistów Zacieśnianie współpracy amerykańsko-brytyjskiej (Harry Hopkins w Londynie, plan ABC-1) Kolejne rozmowy Welles-Umanski. Kwestie Finlandii, Litwy, Łotwy, Estonii, Polski, Rumunii Pierwsza wizyta polskiego premiera Władysława Sikorskiego w Kanadzie i Stanach ZjednoczonychWojenna misja wysłannika prezydenta Roosevelta Williama Donovana na Bałkanach (Grecja, Bułgaria, Jugosławia, front albański). Próby stworzenia antynazistowskiej federacji bałkańskiej Amerykańskie zabiegi o pozyskanie Jugosławii pozostającej między Niemcami a Rosją. Próby USA wspierania Grecji Amerykanie wobec niemieckiego Blitzkriegu w Jugosławii i Grecji Atak III Rzeszy na Związek Sowiecki kolejnym punktem zwrotnym w amerykańskiej polityce zagranicznej oraz w sytuacji krajów Europy Srodkowo-Wschodniej Stosunek Amerykanów do fińskiej wojny kontynuacyjnej Stanowisko Waszyngtonu wobec układu sowiecko-brytyjskiego i jego wpływu na relacje Moskwy z rządami na emigracji w Londynie (układ Masaryk-Majski, Sikorski-Majski) Wizyta sowieckiej misji wojskowej Filipa Golikowa w Waszyngtonie i amerykańskiego wysłannika Harryego Hopkinsa w Moskwie Kraje Europy Środkowo-Wschodniej wobec spotkania Roosevelta z Churchillem na Atlantyku (kryptonim Riviera) i założeń Karty Atlantyckiej Polskie wątki w tle brytyjsko-amerykańsko-sowieckich rozmów w Moskwie(misja lorda Beaverbrooka i W. Averella Harrimana) Rewizja amerykańskiej Ustawy Neutralności Kwestie federacyjnej i konfederacyjnej reorganizacji Europy Środkowo-Wschodniej w amerykańskim powojennym planowaniu Kraje Europy Srodkowo-Wschodniej wobec spotkania Roosevelta z Churchillem w Waszyngtonie (kryptonim Arcadia) i założeń Deklaracji Narodów Zjednoczonych Zakończenie Tabele Wykaz skrótów Summary Bibliografia Indeks nazwisk