SPOŁECZNE I KULTUROWE UWARUNKOWANIA ADOPCJI W POLSCE

ISBN: 978-83-7587-070-1

330 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2009

Książka prezentuje adopcję, jako istotne zjawisko społeczne i kulturowe. Adopcja jest tu rozumiana jako forma zaspokajania podstawowych potrzeb osamotnionego dziecka i bezdzietnej, na ogół, pary małżeńskiej oraz etycznego choć niełatwego rozwiązania problemów rodziny biologicznej. Temat jest niezwykle aktualny. Odnosi się bowiem do bardzo delikatnego obszaru tworzenia lub rekonstrukcji życia rodzinnego. W adopcji fascynujące jest to, że obcy sobie - początkowo - ludzie, małżonkowie i dziecko tworzą rodzinę, nawiązują więź i budują wyjątkową wspólnotę, dochodząc do niespotykanej głębi uczuciowej, takiej którą nie zawsze udaje się stworzyć nawet w rodzinach o naturalnych więzach krwi. Adopcja nie jest zjawiskiem mocno reprezentowanym w liczbach, ale pomimo to budzi wielkie zainteresowanie społeczne. Przedstawiona praca składa się z czterech części podzielonych na trzynaście rozdziałów. W części pierwszej, dokonano wprowadzenia w problematykę adopcji poprzez prezentację literatury naukowej i popularnej oraz przedstawiono metodologiczne podstawy badań własnych. Część druga skupiła się na instytucjonalnych wymiarach adopcji, stanowiących jedną z najbardziej inspirujących form opieki nad dzieckiem osamotnionym i tworzenia rodziny, kształtującej się na obok form kompensacji sieroctwa społecznego. Podjęto tu próbę ukazania przysposobienia na tle wybranych czynników o charakterze historycznym oraz próby zakreślenia aktualnego stanu prawnego przysposobienia. W części trzeciej przedstawiono medialne wizerunki adopcji, tworzone w społeczeństwie polskim ostatnich kilkunastu lat. Część ostatnia pracy stanowi swoistą próbę konfrontacji obrazu medialnego: czasopiśmienniczych, telewizyjnych, filmowych, zamieszczonych w Internecie z doświadczaną przez niektóre osoby rzeczywistością. Została wykorzystana tu wiedza i doświadczenie pracowników ośrodków adopcyjno-opiekuńczych. Kolejne źródło stanowiła korespondencja złożona z listów czytelników Pani Domu, składających deklaracje adopcji dzieci ukazanych na łamach tygodnika. Również bardzo cenne dla konfrontacji wizerunków medialnych i dokumentacyjnych są wywiady przeprowadzone z rodzicami adopcyjnymi, znawcami adopcji z praktyki życiowej.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Część pierwsza

Wprowadzenie w problematykę adopcji

Rozdział 1 Przysposobienie w literaturze naukowej oraz popularnej1.1. Stan badań nad adopcją przedstawiony w publikacjach o charakterze monograficznym 1.2. Wyniki badań zaprezentowane w najważniejszych artykułach poświęconych adopcji 1.2.1. Dziecko adopcyjne 1.2.2. Rodzice biologiczni dziecka powierzanego do adopcji 1.2.3. Rodzina adopcyjna 1.2.4. Trudności i porażki adopcyjne 1.2.5. Instytucje uczestniczące w adopcji 1.3. Poradniki i pamiętniki

Rozdział II

Problematyka adopcji w badaniach własnych2.1. Problemy badawcze 2.2. Przyjęte procedury badawcze 2.3. Charakterystyka grup objętych badaniem Część drugaInstytucjonalne wymiary adopcji

Rozdział III

Adopcja w procesie ewolucji - od zaspokajania potrzeb dorosłych do realizacji dobra dziecka3.1. Tradycje wychowania w domu obcym 3.2. Adopcja realizowana w II Rzeczpospolitej 3.3. Adopcja na tle opieki nad dzieckiem osamotnionym w PRL Rozdział IVTrendy w opiece zastępczej w III Rzeczpospolitej4.1. Społeczne, polityczne i kulturalne uwarunkowania opieki nad dzieckiemosamotnionym po zmianie ustroju 4.2. Etap dyskusji i propagowania rodzinnych form opieki zastępczej 4.3. Wdrażanie powiatowego systemu pomocy rodzinie Rozdział VPrawny wymiar adopcji w Polsce5.1. Możliwości przysposobienia 5.2. Typy przysposobienia występujące w prawie polskim 5.3. Adopcja zagraniczna Rozdział VIStanowisko chrześcijaństwa wobec adopcji6.1. Adopcja w Biblii i dokumentach Kościoła katolickiego 6.2. Adopcja w nauczaniu Jana Pawła II i praktycznych działaniach Kościoła 6.3. Stanowisko przedstawicieli Kościołów reformowanych wobec dzieckaosamotnionego i adopcji Część trzeciaObraz adopcji w środkach masowego przekazuRozdział VIIWizerunki adopcji w czasopismach7.1. Adopcja na łamach "Gazety Wyborczej" 7.1.1. Wizerunek dziecka osamotnionego powierzonego do adopcji7.1.1.1. Dziecko nieznanego pochodzenia oczekujące na rodziców 7.1.1.2. Charakterystyka dzieci osamotnionych 7.1.1.3. Przysposabianie dzieci specjalnej troski 7.1.1.4. Dzieci przeznaczone do adopcji zagranicznej 7.1.1.5. Problem dzieci adoptowanych nielegalnie 7.1.2. Rodzice biologiczni dzieci adoptowanych 7.1.3. Rodzina adopcyjna 7.2. Adopcja w czasopiśmiennictwie kobiecym na przykładzie publikacji "Przyjaciółki" 7.2.1. Dzieci przeznaczone do adopcji 7.2.2. Rodzice biologiczni 7.2.3. Kandydaci na rodziców adopcyjnych 7.2.4. Aspekty wychowawcze adopcji Rozdział VIIITelewizyjny obraz adopcji8.1. Talk-show 8.2. Adopcja w serialach dokumentalnych 8.3. Walory i mankamenty prezentacji treści adopcyjnych w programach telewizyjnych Rozdział IXFilmy fabularne z wątkami adopcyjnymi9.1. Film Jedwabna opowieść jako przykład ukazujący matkę biologicznąrozważającą decyzję o powierzeniu własnego dziecka do adopcji 9.2. Biały oleander - obraz skoncentrowany na przeżyciach dziecka pozbawionego rodziny 9.3. Rodzina zastępcza - egzemplifikacja wspólnoty rodzinnej oczekującej na przyjęcie dziecka Rozdział XAdopcja w Internecie10.1. Instytucje umieszczające na swych stronach internetowych treści adopcyjne 10.2. Wypowiedzi rodziców biologicznych dzieci powierzonych do adopcji 10.3. Pytania zainteresowanych adopcją 10.4. "Świadectwa życia" rodziców adopcyjnych Część czwartaSpołeczne doświadczanie adopcjiRozdział XIObraz adopcji w opinii pracowników ośrodków adopcyjno-opiekuńczych11.1. Typy kandydatów na rodziców adopcyjnych 11.2. Źródła wiedzy kandydatów o adopcji 11.3. Charakterystyka kontaktów kandydatów na rodziców z ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym 11.4. Przyczyny ubiegania się o adopcję 11.5. Zmiany postaw kandydatów następujące w toku przygotowania do adopcji 11.6. Przyczyny odrzucenia kandydatów 11.7. Kategorie rodziców biologicznych 11.8. Dziecko przeznaczone do adopcji 11.9. Drogi do sukcesu rodzicielstwa adopcyjnego Rozdział XIINiezrealizowane rodzicielstwo adopcyjne w świetle korespondencji czytelników "Pani Domu"12.1. Akcja adopcyjna jako inspiracja do powstania korespondencji12.2. Autorzy listów 12.3. Identyfikacja celu listu i jego kompozycji 12.4. Motywacje adopcyjne autorów 12.5. Skutki korespondencji Rozdział XIIIAdopcja w narracjach rodziców13.1. Rodzina z małym dzieckiem 13.2. Rodzina z adoptowaną nastolatką 13.3. Rodzina z dwojgiem dzieci adoptowanych (nastolatką i kilkulatkiem) 13.4. Rodzina z dwojgiem dzieci adoptowanych (nastolatkiem i kilkulatką) 13.5. Rodzina z trojgiem dzieci adoptowanych 13.6. Rodzina z dziećmi biologicznymi i dzieckiem przyjętym spoza rodziny Zakończenie Wnioski wynikające z badań Nowe perspektywy badawcze Literatura cytowana 1. Teksty źródłowe 2. Opracowania