ROZWÓJ INFRASTRUKTURY EKONOMICZNEJ JAKO CZYNNIK KONKURENCYJNOŚCI REGIONÓW

ISBN: 978-83-62805-47-1   192 stron format: B5 oprawa: twarda Rok wydania: 2017

Współcześnie uznaje się, że regiony są ważnym elementem harmonijnego rozwoju nie tylko poszczególnych państw, lecz również całej Europy. Zgodnie z traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (poprzedzonym traktatem o Unii Europejskiej) obowiązkiem Wspólnoty jest podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju różnych regionów. Dysproporcje te nasiliły się po rozszerzeniu UE w 2004 r. Przyjęte wówczas państwa członkowskie, mające za sobą dziedzictwo gospodarki centralnie planowanej, charakteryzują się znacznie niższym poziomem rozwoju niż państwa UE-15. Wyrównywanie dysproporcji rozwojowych - stanowiące podstawę polityki spójności i zmierzające do zmniejszania różnic w poziomie dochodów i dobrobytu oraz poprawy jakości życia w poszczególnych regionach Unii Europejskiej - jest nie tylko przejawem solidarności społecznej- sprzyja także wzrostowi gospodarczemu całej Unii Europejskiej i poprawie jej konkurencyjności w globalnej gospodarce. Stąd w traktacie o Unii Europejskiej sformułowano wymóg finansowego wspierania tych działań. Istotnym obszarem wsparcia z funduszy unijnych są inwestycje infrastrukturalne. Infrastruktura, w tym przede wszystkim infrastruktura ekonomiczna (określana w literaturze również pojęciem infrastruktura techniczna bądź infrastruktura fizyczna), jest postrzegana bowiem jako czynnik kreowania konkurencyjności regionów, przyczyniający się do ich trwałego wzrostu. Stanowi ona podstawę poprawy jakości życia mieszkańców, przeciwdziałając procesom wykluczenia społecznego. Brak odpowiedniego wyposażenia infrastrukturalnego działa natomiast hamująco na rozwój regionów, a nawet może stać się barierą ich rozwoju. Badania zależności pomiędzy infrastrukturą ekonomiczną a rozwojem gospodarczym nabrały szczególnego znaczenia przy podejmowaniu decyzji dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych w krajach Unii Europejskiej. Stanowią one jedno z najważniejszych narzędzi polityki rozwoju regionalnego. Głównym celem tych działań jest wspieranie spójności społeczno-ekonomicznej, zwiększenie dostępności regionów peryferyjnych, a zarazem poprawa szans rozwojowych obszarów słabo rozwiniętych. Włączanie zadań z zakresu rozbudowy infrastruktury do instrumentów służących aktywizacji regionów najbiedniejszych i przeciwdziałaniu dysproporcji regionalnych znajduje swój wyraz w przeznaczaniu na wydatki inwestycyjne w sferze infrastruktury ekonomicznej znacznych środków z funduszy Unii Europejskiej oraz wspólnotowych instytucji finansowych. W publikacji tej, na tle rozważań teoretycznych, przedstawiono wyniki badań, przeprowadzonych z wykorzystaniem modeli ekonometrycznych i narzędzi statystycznych, dotyczących zróżnicowania przestrzennego konkurencyjności regionów i rozwoju infrastruktury ekonomicznej oraz współzależności występujących pomiędzy tymi kategoriami. Stanowić może ona zatem źródło wiedzy dla ekspertów, w tym pracowników administracji publicznej, zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego oraz programowania inwestycji infrastrukturalnych. Odbiorcami mogą być także pracownicy naukowi i studenci kierunków takich jak ekonomia, gospodarka przestrzenna, logistyka i transport oraz inne osoby zainteresowane zagadnieniami konkurencyjności regionów.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Konkurencyjność regionu jako przedmiot badań ekonomicznych
1.1. Region jako kategoria ekonomiczna
1.1.1. Pojęcie i delimitacja regionów
1.1.2. Systematyka regionów ekonomicznych
1.2. Teoretyczne aspekty konkurencyjności regionów
1.2.1. Konkurencyjność regionów a teorie rozwoju regionalnego
1.2.2. Pojęcie i istota konkurencyjności regionów
1.3. Determinanty konkurencyjności regionów

2. Infrastruktura ekonomiczna regionu
2.1. Infrastruktura jako kategoria ekonomiczna
2.1.1. Pojęcie i systematyka infrastruktury
2.1.2. Cechy specyficzne infrastruktury
2.2. Inwestycje infrastrukturalne i ich specyfika
2.2.1. Pojęcie i istota inwestycji
2.2.2. Klasyfikacja inwestycji
2.3. Wpływ inwestycji infrastrukturalnych na konkurencyjność regionu

3. Przestrzenne zróżnicowanie konkurencyjności regionów w Polsce
3.1. Metodyka oceny konkurencyjności regionów
3.2. Potencjał demograficzny jako czynnik konkurencyjności regionów
3.2.1. Założenia metodyczne oceny potencjału demograficznego
3.2.2. Rozmieszczenie i struktura ludności
3.2.3. Ruch naturalny i wędrówkowy
3.2.4. Konkurencyjność regionów według potencjału demograficznego
3.3. Kapitał intelektualny i społeczny jako czynnik konkurencyjności regionów
3.3.1. Założenia metodyczne oceny kapitału intelektualnego i społecznego
3.3.2. Nauka języków obcych
3.3.3. Atrakcyjność systemu edukacji
3.3.4. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
3.3.5. Działalność badawczo-rozwojowa i innowacyjna
3.3.6. Konkurencyjność regionów według wielkości kapitału intelektualnego
i społecznego
3.4. Jakość życia jako czynnik konkurencyjności regionów
3.4.1. Założenia metodyczne oceny jakości życia
3.4.2. Bezpieczeństwo publiczne
3.4.3. Jakość środowiska naturalnego
3.4.4. Dziedzictwo kulturowe
3.4.5. Dostępność placówek handlowych i gastronomicznych
3.4.6. Konkurencyjność regionów według kryterium jakości życia
3.5. Atrakcyjność rynku pracy jako czynnik konkurencyjności regionów
3.5.1. Założenia metodyczne oceny atrakcyjności rynku pracy
3.5.2. Aktywność ekonomiczna ludności
3.5.3. Bezrobocie
3.5.4. Warunki i bezpieczeństwo pracy
3.5.5. Konkurencyjność regionów według kryterium atrakcyjności rynku pracy
3.6. Potencjał gospodarczy jako czynnik konkurencyjności regionów
3.6.1. Założenia metodyczne oceny potencjału gospodarczego regionów
3.6.2. Produkcja budowlano-montażowa i przemysłowa
3.6.3. Nakłady inwestycyjne i środki trwałe
3.6.4. Przedsiębiorczość
3.6.5. Wyniki makroekonomiczne regionów
3.6.6. Konkurencyjność regionów według kryterium potencjału gospodarczego
3.7. Syntetyczny miernik konkurencyjności regionów

4. Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju infrastruktury ekonomicznej
4.1. Założenia metodyczne oceny rozwoju infrastruktury ekonomicznej
4.2. Infrastruktura transportowa
4.2.1. Założenia metodyczne oceny rozwoju infrastruktury transportowej
4.2.2. Infrastruktura drogowa
4.2.3. Infrastruktura kolejowa
4.2.4. Infrastruktura transportu publicznego
4.2.5. Syntetyczna ocena wyposażenia regionów w infrastrukturę transportową
4.3. Infrastruktura wodno-kanalizacyjna
4.3.1. Założenia metodyczne oceny rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
4.3.2. Komunalna infrastruktura kanalizacyjna
4.3.3. Infrastruktura wodociągowa
4.3.4. Syntetyczna ocena wyposażenia regionów w infrastrukturę wodnokanalizacyjną
4.4. Infrastruktura energetyczna
4.4.1. Założenia metodyczne oceny rozwoju infrastruktury energetycznej
4.4.2. Infrastruktura ciepłownicza
4.4.3. Infrastruktura gazownicza
4.4.4. Syntetyczna ocena wyposażenia regionów w infrastrukturę energetyczną
4.5. Syntetyczny miernik rozwoju infrastruktury ekonomicznej
4.6. Rozwój infrastruktury a konkurencyjność regionów

Zakończenie

Bibliografia