PRAWO DELIKTOWE WOBEC NOWYCH TECHNOLOGII

Wykaz skrótów
Słowo wstępne
Rozdział 1
Wyzwania dla prawa czynów niedozwolonych związane z rozwojem technologii cyfrowych
1.1. Czym zajmuje się i o czym mówi prawo czynów niedozwolonych
1.2. Współczesne technologie cyfrowe - uwagi ogólne
1.2.1. Era rewolucji
1.2.2. Formowanie się gospodarki i społeczeństwa cyfrowego
1.2.3. Znaczenie danych - dane jako podstawa gospodarki i społeczeństwa cyfrowego
1.2.4. Usieciowienie
1.2.5. Transformacja cyfrowa
1.2.6. Globalny zasięg
1.2.7. Kształtowanie się technokracji
1.3. Właściwości technologii cyfrowych istotne dla stosowania prawa deliktowego
1.3.1. Uwagi ogólne
1.3.2. Oparcie technologii na danych
1.3.3. Złożoność
1.3.4. Sieciowy sposób działania
1.3.5. Autonomiczność oraz niepoznawalność funkcjonowania
1.3.6. Różnorodność zastosowań
1.3.6.1. Sztuczna Inteligencja oraz algorytmy
1.3.6.2. Internet Przedmiotów
1.3.6.3. Autonomiczne pojazdy
1.4. Prace studyjne i działania legislacyjne Unii Europejskiej
Rozdział 2
Funkcje prawa deliktów we współczesnym społeczeństwie
2.1. Pojęcie funkcji prawa deliktów
2.2. Funkcja regulacyjna
2.2.1. Określenie relacji między wolnością i bezpieczeństwem
2.2.2. Obowiązki zachowania i obowiązki kompensacji
2.3. Funkcja gwarancyjna (windykacyjna)
2.4. Funkcja alokacyjna
2.4.1. Wprowadzenie
2.4.2. Kryterium związku przyczynowego
2.4.3. Kryterium uzupełniające
2.4.3.1. Zasada winy
2.4.3.2. Zasada ryzyka
2.5. Funkcja kompensacyjna
2.5.1. Kompensacja jako wyrównanie szkody
2.5.2. Zakres kompensacji w zależności od zasady odpowiedzialności
2.5.3. Zakres kompensacji w zależności od przyjętych założeń teoretycznych
2.6. Funkcja repartycyjna
2.6.1. Sposoby repartycji
2.6.2. Ocena funkcji repartycyjnej
2.7. Funkcja prewencyjna
2.7.1. Prewencja jako refleks kompensacji
2.7.2. Zakres zalecanej prewencji
2.7.3. Prewencja jako kryterium przypisania szkody (krytyka)
2.7.4. Stopień prewencji ze względu na zasadę odpowiedzialności
2.7.5. Ocena realizacji funkcji prewencyjnej
2.7.6. Roszczenie prewencyjne (wzmianka)
2.8. Funkcja restytucyjna
2.8.1. Zakres realizacji funkcji restytucyjnej
2.8.2. Roszczenie o wydanie korzyści jako przejaw quasi-kompensacji
2.8.3. Roszczenie o wydanie korzyści w obszarze własności intelektualnej str. 1302.9. Funkcja satysfakcyjna
2.10. Funkcja ekspresyjna (komunikacyjna)
2.11. Funkcja represyjna
2.11.1. Funkcja represyjna jako funkcja niesamodzielna
2.11.2. Przypadki sporne
2.11.3. Samodzielna realizacja funkcji represyjnej przez instytucję odszkodowania karnego
2.11.4. Zmodyfikowane odszkodowanie karne wpłacane na rzecz funduszu kompensacyjnego
2.12. Relacje między poszczególnymi funkcjami
2.13. Wielość funkcji i ich porządek
Rozdział 3
Dobór zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle ekonomicznej analizy prawa
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Wyrządzenie przez jeden podmiot uszczerbku w dobrach innego podmiotu - uwagi na tle tzw. wypadków jednostronnych i dwustronnych
3.3. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
3.4. Ograniczona przydatność wniosków płynących z ekonomicznej analizy prawa
Rozdział 4
Podmiot odpowiedzialny
4.1. Uwaga wstępna
4.2. Zdolność prawna jako przesłanka ponoszenia odpowiedzialności
4.3. "Zdolność deliktowa"
4.4. Problem "podmiotowości cyfrowej" w aspekcie odpowiedzialności deliktowej
Rozdział 5
Przypisanie odpowiedzialności za szkodę
5.1. Konstrukcje przypisania odpowiedzialności
5.2. Odpowiedzialność sprawcza zależna od winy
5.2.1. Wprowadzenie
5.2.2. Pojęcie winy w prawie polskim i w obcych systemach prawnych
5.2.3. Wymagany standard postępowania
5.2.4. Znaczenie indywidualnej oceny postępowania
5.2.5. Sprawstwo - problematyka przyczynowości
5.2.6. Zagadnienia dowodowe
5.3. Odpowiedzialność sprawcza niezależna od winy
5.3.1. Odpowiedzialność uzależniona od bezprawności zachowania
5.3.2. Odpowiedzialność na zasadzie słuszności
5.4. Odpowiedzialność za inną osobę
5.4.1. Wprowadzenie: modele odpowiedzialności za inną osobę
5.4.2. Kryteria przypisania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez drugiego
5.4.3. Problematyka przyczynowości
5.4.4. Zagadnienia dowodowe
5.5. Odpowiedzialność za produkt wadliwy
5.6. Odpowiedzialność niezależna od sprawstwa
5.7. Umowne wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności deliktowej
Rozdział 6
Prawa i interesy chronione prawem deliktów
6.1. Zasady ogólne
6.1.1. Wprowadzenie
6.1.2. Koncepcja szkody prawnie relewantnej (DCFR)
6.1.3. Koncepcja szkody bezprawnej
6.1.4. Koncepcja chronionych interesów (PETL)
6.1.5. Ocena proponowanych rozwiązań
6.1.6. Podsumowanie: uwarunkowania ogólnosystemowe
6.2. Prawa człowieka jako przedmiot ochrony prawa deliktów
6.2.1. Wprowadzenie
6.2.2. Funkcje odpowiedzialności deliktowej za naruszenie praw człowieka
6.2.3. Horyzontalne oddziaływanie praw człowieka na prawo czynów niedozwolonych
6.3. Problem kompensacji osób poszkodowanych pośrednio
6.3.1. Względny charakter obowiązku ostrożności jako uzasadnienie wyłączenia kompensacji
6.3.2. Krytyka stanowiska zakładającego jako regułę kompensację osób poszkodowanych pośrednio
6.3.3. Sytuacje wyjątkowe, w których kompensacja osób poszkodowanych pośrednio jest dopuszczalna
6.4. Problem kompensacji szkód czysto majątkowych
6.4.1. Pojęcie i rodzaje szkód czysto majątkowych
6.4.2. Uzasadnienie wyłączenia kompensacji
6.4.2.1. Wprowadzenie
6.4.2.2. Uzasadnienie wyłączenia kompensacji ze względu na brak obowiązku ostrożności
6.4.2.3. Uzasadnienie wyłączenia kompensacji ze względu na brak prawa podmiotowego po stronie poszkodowanego
6.4.2.4. Uzasadnienie wyłączenia kompensacji ze względu na brak szkód w zasobach społecznych
6.4.2.5. Uzasadnienie wyłączenia kompensacji w przypadku odpowiedzialności na zasadzie ryzyka
6.4.2.6. Podsumowanie
6.4.3. Najważniejsze przypadki, w których kompensację szkód czysto majątkowych uznaje się za dopuszczalną
6.4.3.1. Umyślne wyrządzenie szkody czysto majątkowej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami
6.4.3.2. Szkody spowodowane zaufaniem do nierzetelnej rady lub informacji
6.4.3.3. Wyłączenie szerszej odpowiedzialności ekspertów wobec osób trzecich
6.4.3.4. Koncepcja odpowiedzialności ograniczonej
6.4.3.5. Pozostałe przypadki
6.5. Problem kompensacji utraconej szansy
6.5.1. Wprowadzenie
6.5.2. Utracona szansa jako samodzielny interes podlegający ochronie deliktowej
6.5.3. Utracona szansa jako problem związku przyczynowego
6.5.4. Kompensacja utraconej szansy w sytuacjach uzasadnionych ochroną zaufania
6.5.5. Kompensacja utraconej szansy w przypadku istnienia afirmatywnego obowiązku ostrożności
6.5.6. Sposób obliczania odszkodowania
6.6. Regulacje szczególne
6.6.1. Wyłączenie kompensacji szkód na mieniu wyrządzonych przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej
6.6.2. Wyłączenie kompensacji niektórych rodzajów szkód na mieniu wyrządzonych przez produkt niebezpieczny
Rozdział 7
Związek przyczynowy
7.1. Cywilnoprawne pojęcie związku przyczynowego
7.1.1. Nieodzowność przesłanki związku przyczynowego
7.1.2. Przyczynowość faktyczna: test conditio sine qua non
7.1.3. Metoda eliminacji jako sposób przeprowadzania testu conditio sine qua non
7.1.4. Odróżnienie warunku (conditio) i przyczyny (cause)
7.1.5. Asymetryczność powiązania przyczynowego
7.1.6. Sposoby ustalania przyczynowości prawnej
7.1.7. Otwartość testu wartościującego
7.2. Wielość przyczyn
7.2.1. Przyczynowość kumulatywna
7.2.2. Przyczynowość konkurencyjna
7.2.3. Przyczynowość alternatywna
7.2.4. Wielość alternatywnych sprawców i wielość poszkodowanych
7.2.5. Wielość przyczyn z udziałem zdarzeń przypadkowych
7.2.6. Przyczynowość hipotetyczna
7.2.7. Problem tzw. legalnego zachowania alternatywnego
7.3. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody
7.3.1. Poglądy ukształtowane w doktrynie polskiej
7.3.2. Zdolność deliktowa i wina jako przesłanki przyczynienia
7.3.3. Ograniczenie zarzutu przyczynienia w przypadku odpowiedzialności deliktowej na zasadzie ryzyka
7.4. Ułatwienia procesowe jako sposób rozwiązania niepewności związku przyczynowego
7.4.1. Wprowadzenie
7.4.2. Domniemanie prawne związku przyczynowego
7.4.3. Obniżenie standardu dowodowego
7.4.4. Sądowe odwrócenie ciężaru dowodu
7.5. Koncepcja odpowiedzialności proporcjonalnej i jej krytyka
7.5.1. Odpowiedzialność częściowa a odpowiedzialność proporcjonalna sensu stricto
7.5.2. Odpowiedzialność proporcjonalna w przypadku przyczynowości alternatywnej
7.5.3. Odpowiedzialność proporcjonalna w przypadku wielości alternatywnych sprawców i wielości poszkodowanych (market share liability)
7.5.4. Odpowiedzialność proporcjonalna w sytuacji wielości przyczyn z udziałem zdarzeń przypadkowych
7.5.5. Ocena koncepcji
Rozdział 8
Kompensacja szkody
8.1. Sposoby naprawienia szkody majątkowej
8.2. Specyfika szkód na osobie
8.3. Kompensacja szkód niemajątkowych
8.4. Istota i funkcje roszczeń niekompensacyjnych
Rozdział 9
Odpowiedzialność wielu podmiotów za tę samą szkodę
9.1. Solidarność a inne rozwiązania zbiegu odpowiedzialności deliktowej
9.2. Roszczenia regresowe
Rozdział 10
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej a prawo deliktowe
10.1. Zarys problematyki
10.2. Funkcje i skutki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
10.3. Interakcje pomiędzy prawem deliktów a ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej - wybrane zagadnienia
10.4. Ubezpieczenia obowiązkowe a dobrowolne
10.5. Motywy stojące za nadaniem ubezpieczeniu obowiązkowego charakteru
10.6. Stan obecny i perspektywy |
Rozdział 11
Adekwatność polskiego prawa deliktowego do zagrożeń związanych ze współczesnymi technologiami cyfrowymi
11.1. Kluczowe przemiany
11.2. Odpowiedzialność sprawcza
11.2.1. Wina i sprawstwo
11.2.2. Projekt dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za sztuczną inteligencję
11.3. Odpowiedzialność producenta
11.3.1. Stan obecny
11.3.2. Projekt dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe
11.4. Odpowiedzialność użytkownika niezależna od zawinienia
11.5. Szkoda, związek przyczynowy i odszkodowanie
Wykaz powoływanej literatury
O Autorach