PRAWNE INSTRUMENTY INGERENCJI WŁADZY PUBLICZNEJ W OBRÓT NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI JAKO ŚRODKI KSZTAŁTOWANIA USTROJU ROLNEGO

ISBN: 978-83-65696-12-0

469 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2019

Praca ta stanowi kontynuację tego nurtu przez prezentację alternatywnego ujęcia przedmiotowej kwestii. Publikacja nie ma ambicji wyczerpania tematu. Jest to kolejny głos w dyskusji, która, co oczywiste, powinna uwzględniać nie tylko, a może nawet nie przede wszystkim, aspekty konstrukcyjnoprawne. Przebudowa struktury agrarnej państwa, zmiana struktury obszarowej polskiego rolnictwa mają charakter przede wszystkim ustrojowy i gospodarczy. Rozwiązania prawne powinny zatem podążać za rozstrzygnięciami podejmowanymi w płaszczyźnie politycznej. Nie zmienia to jednak faktu, że rozwiązania te powinny być efektywne, spójne systemowo i poprawne pod względem konstrukcyjnym.Praca obejmuje stan prawny na dzień 31 października 2018 roku. Należy jednak zauważyć, że już na etapie prac wydawniczych do konsultacji społecznych została skierowana kolejna wersja rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz o zmianie niektórych ustaw. Z jednej strony należy dostrzec, że projekt ten, o ile zostanie przyjęty w obecnym kształcie, usunie wiele błęwania na obrót nieruchomościami rolnymi. Rozważania prezentowane w niniejszej rozprawie, ukierunkowane przede wszystkim na badanie instrumentów prawnych związanych z ingerowaniem w obrót nieruchomościami rolnymi przez władzę publiczną, w zasadniczej części zachowają zatem aktualność, także w przypadku skierowania do Sejmu, a następnie uchwalenia projektu w jego obecnym kształcie.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział I.Aksjologiczne i systemowe podstawy ingerencji w obrót nieruchomościami rolnymi1. Pojęcie ustroju rolnego i struktury agrarnej2. Pojęcie własności rolniczej3. Funkcjonalizm własności4. Konstytucyjne podstawy ingerencji w obrót nieruchomościami rolnymi5. Ograniczenia w obrocie nieruchomościami rolnymi w świetle prawaUnii Europejskiej

Rozdział II.Podstawowe pojęcia w systemie oddziaływania na obrót nieruchomościami rolnymi1. Pojęcie nieruchomości rolnej1.1. Kształtowanie się współczesnej definicji pojęcia "nieruchomość rolna"1.2. Nieruchomość rolna w rozumieniu art. 461 k.c1.3. Nieruchomość rolna w rozumieniu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 2003 roku2. Obrót nieruchomościami rolnymi3. Organy władzy publicznej4. Pojęcie prawnych form (środków) ingerencji. Metody oddziaływania przez władze publiczne na obrót nieruchomościami rolnymi

Rozdział III. Kształtowanie się ustroju rolnego w Europie i Polsce do roku 20041. Feudalizm w Europie i rewolucja agrarna w XIX wieku1.1. Feudalizm w Europie1.2. Rewolucja agrarna we Francji1.3. Uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich2. Reformy agrarne i kształtowanie się polityki rolnejna ziemiach polskich w XX wieku2.1. Reforma rolna w Polsce w okresie międzywojennym2.2. Reforma rolna po II wojnie światowej i osadnictwo na Ziemiach Odzyskanych2.2.1. Reforma rolna2.2.2. Osadnictwo na Ziemiach Odzyskanych2.3. Próby zmian ustroju rolnego w Polsce w latach 1948-19892.4. Regulacje ustawowe w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymipodejmowane w Polsce przed wstąpieniem do Unii Europejskiej2.4.1. Regulacja ustawowa z 1990 roku2.4.2. Regulacja ustawowa z 2003 roku3. Uwagi na temat reform rolnych na obszarze Europy Zachodniejw II połowie XX wieku3.1. Reforma w Niemczech3.2. Reforma we Włoszech3.3. Reforma w Hiszpanii3.4. Reforma we Francji4. Integracja europejska a kształtowanie się ustroju rolnego4.1. Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej4.2. Struktura agrarna w Europie i w Polsce przed wstąpieniem Polskido Unii Europejskiej

Rozdział IV. Formy rolniczego gospodarowania1. Uwagi wstępne2. Model kolektywistyczny3. Gospodarstwo rolne i jego rodzaje3.1. Pojęcie gospodarstwa rolnego (jako kategorii prawnej)3.2. Przedsiębiorstwo rolnicze (rolne)3.3. Gospodarstwo rodzinne4. Podsumowanie

Rozdział V. Formy obrotu nieruchomościami rolnymi1. Uwagi wstępne2. Umowa sprzedaży3. Umowa darowizny nieruchomości rolnej4. Umowa dożywocia5. Przekazywanie gospodarstw w zamian za emeryturę lub rentę6. Umowa z następcą7. Przekazanie gospodarstwa za rentę strukturalną8. Wniesienie nieruchomości rolnej jako wkładu niepieniężnego do spółki9. Dzierżawa nieruchomości rolnych10. Dziedziczenie gospodarstw rolnych

Rozdział VI.Instrumenty oddziaływania władzy publicznej na obrót nieruchomościami rolnymi w ujęciu prawnoporównawczym1. Modele ingerencji w obrót nieruchomościami rolnymi2. Stymulacyjne instrumenty ingerencji2.1. Norma obszarowa2.2. Kryterium produkcyjności (dochodowości)2.3. Kryterium zatrudnienia (pracy)2.4. Kwalifikacje rolnicze i domicyl2.5. Kryterium obywatelstwa2.6. Status rolnika2.7. Inne instrumenty o charakterze stymulacyjnym3. Reglamentacyjne instrumenty ingerencji4. Strukturalne instrumenty ingerencji4.1. Pierwokup niezinstytucjonalizowany4.1.1. Pierwokup rodzinny4.1.2. Pierwokup sąsiedzki4.1.3. Pierwokup dzierżawny4.2. Pierwokup zinstytucjonalizowany i redystrybucja4.2.1. Niemieckie spółki osadnicze4.2.2. SAFER4.2.3. Enti di Sviluppo Agrario4.2.4. IRYDA4.2.5. Agencja Nieruchomości Rolnych i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

Rozdział VII.Współczesny model oddziaływania na obrót nieruchomościami rolnymi w Polsce1. Uwarunkowania kształtowania się struktury polskiego rolnictwa1.1. Struktura agrarna w Polsce i Europie1.2. Struktura gospodarstw rolnych w Polsce według form własności1.3. Struktura gospodarstw rolnych w Polsce według powierzchni1.4. Uwarunkowania społeczno-demograficzne w przemianach agrarnych1.5. Przestrzenne uwarunkowania następstwa pokoleńw gospodarstwach indywidualnych1.6. Prognozy1.7. Podsumowanie2. Reglamentacja obrotu nieruchomościami rolnymi w świetle ustawyo kształtowaniu ustroju rolnego z 11 kwietnia 2013 roku2.1. Zakres przedmiotowy stosowania ustawy o kształtowaniuustroju rolnego2.2. Pojęcie nabycia nieruchomości rolnej2.3. Pojęcie rolnika indywidualnego2.4. Pojęcie gospodarstwa rodzinnego2.5. Osoby i podmioty uprawnione do nabywania nieruchomości rolnych2.6. Zgoda administracyjna na nabycie nieruchomości rolnej2.7. Obowiązki nabywcy nieruchomości rolnej2.8. Ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości rolnej2.9. Prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce będącej właścicielemnieruchomości rolnej2.10. Ograniczenia dotyczące spółek osobowych2.11. Prawo wykupu (nabycia) nieruchomości rolnej2.12. Skutki zawarcia umowy z naruszeniem ustawy o kształtowaniuustroju rolnego- sankcje za naruszenie przepisów ustawyo kształtowaniu ustroju rolnego2.13. PodsumowanieROZDZIAŁ VIII. Wnioski końcowe i uwagi de lege ferenda1. Kierunki proponowanych zmian rozwiązań normatywnych1.1. Problemy wielkości normy obszarowej i kwalifikacji rolniczych1.2. Gospodarstwo rodzinne i inne modele gospodarowania rolniczego1.3. Dzierżawa gruntów rolnych jako element poprawy struktury agrarnej1.4. Rekonstrukcja normatywna norm obrotu nieruchomościami rolnymi1.5. Postulat regulacji kompleksowej2. PodsumowanieSummary: The Legal Instruments of Intervention by Public Authoritiesin Agricultural Real Property Trading as the Means of Developingthe Agricultural SystemBibliografiaLiteratura uzupełniającaWykaz aktów normatywnychInne źródłaWykaz dokumentówWykaz tabel i wykresów