POLSKA WIEŚ 2022 RAPORT O STANIE WSI

ISBN: 978-83-66849-54-9

223 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Polska wieś 2022, mierząca się jeszcze ze skutkami pandemii wywołanej wirusem COVID-19, staje u progu kolejnej wielkiej zmiany wywołanej napaścią Rosji na Ukrainę. Raport pisany był przed wybuchem wojny, ale dzisiaj już wiemy, że wpłynie ona w istotny sposób na procesy zachodzące na polskiej wsi. Możemy przewidywać m.in. perturbacje na wiejskim rynku pracy. Z konsekwencjami pandemii wieś poradziła sobie chyba lepiej niż miasto. Jak będzie ze skutkami wojny, czas pokaże.

Interdyscyplinarny "Raport o stanie wsi", publikowany nieprzerwanie od 2000 roku, ukazuje się po raz dwunasty. To publikacja niezwykle potrzebna, unikatowa, przedstawiająca najważniejsze przekształcenia i zjawiska zachodzące na obszarach wiejskich, zajmujących ponad 90% terytorium kraju. Wiedza o polskiej wsi powinna być - w przekonaniu autorów i redaktorów raportu - rzetelna, powszechna i wszechstronna, to, co dzieje się na obszarach wiejskich ma bowiem wielki wpływ na stan gospodarki, kondycję społeczeństwa, sytuację polityczną w kraju, jakość środowiska naturalnego, bezpieczeństwo żywnościowe i wiele innych sfer naszego życia. Jako autorzy i redaktorzy "Raportów o stanie wsi" staramy się tę wiedzę upowszechniać, korzystając z badań naukowych i osiągnięć najlepszych specjalistów w kraju.

Raporty o stanie wsi, wydawane dzięki wsparciu FDPA przez Wydawnictwo Naukowe Scholar, to wyjątkowe publikacje naukowe, pisane przez bardzo kompetentnych badaczy w sposób przystępny i zrozumiały. Spełniają ważną funkcję edukacyjną, upowszechniając osiągnięcia nauki, które mogą znaleźć praktyczne zastosowanie.

SPIS TRESCI

Wstęp

Rozdział 1. Zrozumieć i opisać polską wieś - synteza raportu -
Jerzy Wilkin
Wstęp
1.1. Jak zrozumieć i opisać wieś
1.2. Demograficzny portret wsi
1.3. Czynniki i kierunki przemian społecznych na wsi
1.4. Przemiany w polskim rolnictwie - wzrost produkcji i eksportu,
ale niewielka poprawa struktury gospodarstw
1.5. Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich ze środków Wspólnej
Polityki Rolnej UE
1.6. Co kryje się pod hasłem zazieleniania europejskiej gospodarki
i jakie to będzie miało skutki dla wsi i rolnictwa?
1.7. Z czego żyje wieś?
1.8. Bieda na wsi - jaka jest i czym spowodowana?
1.9. Mieszkańcy wsi a polityka
1.10. Tożsamość krajobrazowa i przestrzenna wsi

Rozdział 2. Czym jest współczesna wieś? Definicje, klasyfikacje,
ewolucja - Barbara Wieliczko
Wprowadzenie
2.1. Polska wieś w liczbach
2.2. Ewolucja w definiowaniu wsi oraz współczesne problemy
definicyjne i klasyfikacyjne
2.3. Jakiej definicji wsi potrzebujemy?
Podsumowanie

Rozdział 3. Podstawowe czynniki przemian ludnościowych
na wsi i ich zróżnicowanie przestrzenne - Monika Stanny, Łukasz Komorowski
Wprowadzenie
3.1. Przyrost naturalny
3.2. Migracje wewnętrzne
3.3. Migracje zagraniczne
Podsumowanie

Rozdział 4. Sytuacja społeczno-zawodowa, postawy i opinie
społeczności wiejskich - Barbara Fedyszak-Radziejowska
Wprowadzenie
4.1. Sytuacja społeczno-zawodowa, dochody i źródła satysfakcji z pracy
mieszkańców wsi i rolników
4.2. Styl życia: edukacja i wypoczynek dzieci, korzystanie z Internetu
4.3. Opinie o demokracji oraz poczucie wpływu na sprawy publiczne
4.4. Stosunek do obecności religii i Kościoła w przestrzeni publicznej
oraz aktywność na rzecz własnej parafii
4.5. Opinie o obecności Polski w Unii Europejskiej

Rozdział 5. Nowe szanse i zagrożenia dla polskiego rolnictwa
wynikające z polityki unijnej i sytuacji globalnej - Agnieszka Baer-Nawrocka, Walenty Poczta
Wprowadzenie
5.1. Rolnictwo polskie w gospodarce narodowej
5.2. Potencjał produkcyjny i struktura agrarna
5.3. Wyniki produkcyjne i ekonomiczne oraz w handlu zagranicznym
5.4. Wybrane zmiany w zakresie polityki unijnej i sytuacji globalnej
oraz ich konsekwencje dla rolnictwa polskiego
Podsumowanie

Rozdział 6. Doświadczenia Polski we wspieraniu rozwoju
obszarów wiejskich ze środków II filara WPR - Mirosław Drygas
Wprowadzenie
6.1. Ewolucja wsparcia rozwoju obszarów wiejskich w Polsce
ze środków II filara WPR w latach 2004-2020
6.2. Dotychczasowe doświadczenia z wdrażania II filara WPR w Polsce
6.4. Pożądane kierunki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce
6.5. PSWPR 2023-2027 a rozwój obszarów wiejskich
Podsumowanie

Rozdział 7. Znaczenie realizacji Europejskiego Zielonego
Ładu dla polskiej wsi i rolnictwa - Paweł Wiśniewski, Renata Marks-Bielska
Wprowadzenie
7.1. Europejski Zielony Ład - główne założenia i obszary polityki
7.2. Rola rolnictwa i obszarów wiejskich w osiągnięciu celów
Europejskiego Zielonego Ładu
7.3. Zrównoważone rolnictwo i system żywnościowy oraz ochrona
klimatu na obszarach wiejskich jako elementy Europejskiego
Zielonego Ładu
7.4. Szanse i zagrożenia dla polskiej wsi i rolnictwa związane
z realizacją celów Europejskiego Zielonego Ładu
Podsumowanie

Rozdział 8. Z czego żyje wieś? Źródła dochodów ludności
wiejskiej, ich ewolucja i zróżnicowanie - Barbara Chmielewska, Józef
Stanisław Zegar
Wprowadzenie
8.1. Dochody ludności wiejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku
8.2. Źródła dochodów ludności wiejskiej
8.3. Znaczenie rolnictwa w kreowaniu dochodów ludności wiejskiej
Podsumowanie

Rozdział 9. Ubóstwo i wykluczenie na wsi - Sławomir Kalinowski
Wprowadzenie
9.1. Ubóstwo i wykluczenie społeczne - zarys problemów definicyjnych
9.2. Ryzyko zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w UE
9.3. Ubóstwo i wykluczenie w Polsce
Zamiast podsumowania

Rozdział 10. Polityka w oczach mieszkańców wsi i rolników,
na tle ogólnopolskim, w okresie 2020-2022 - Jerzy Bartkowski
Wstęp
10.1. Ocena sytuacji politycznej wśród ludności wiejskiej i rolników
10.2. Przełom w postawach i ocenach politycznych - narastanie
pesymizmu
10.3. Deklaracje wyborcze Polaków
10.4. Ocena polityki gospodarczej rządów i stosunek do wyborów
prezydenckich
10.5. Stosunek mieszkańców wsi i rolników do demokracji jako formy
rządów

Rozdział 11. Tożsamość krajobrazowa i przestrzenna polskiej
wsi - koncepcja i rzeczywistość - Elżbieta Raszeja
Wprowadzenie
11.1. Tożsamość krajobrazu wsi - specyfika i zróżnicowanie
11.2. Współczesne przekształcenia przestrzeni i krajobrazu wsi
11.3. Ochrona krajobrazu wsi - założenia, metody i instrumenty
Podsumowanie

To understand and describe rural Poland: A summary
of the Report - Jerzy Wilkin
Introduction
1. How to understand and describe rural Poland
2. Rural Poland - a demographic portrait
3. Factors and directions of social changes in rural Poland
4. Transformation of Polish agriculture - increasing production
and exports, but little improvement in the agrarian structure
5. Support to rural areas from the EU‘s Common Agricultural Policy
funds
6. What is the meaning of the slogan of ‘greening the European
economy‘ and how will it affect rural areas and agriculture?
7. What are the means of livelihood in rural Poland?
8. Rural poverty - its nature and reasons
9. The rural population and politics
10. Landscape and spatial identity of rural Poland

Autorki i autorzy