POLSKA W STREFIE EURO

ISBN: 83-7205-213-1   256 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2005

Wprowadzenie
Obecnie można mówić o umiarkowanym sukcesie strefy euro. Spadek tempa wzrostu gospodarczego jest w wielu krajach sprawdzianem skuteczności systemów, które w założeniu mają przeciwdziałać utrzymywaniu się nadmiernych deficytów budżetowych. Pozytywnie oceniane są także efekty mikroekonomiczne wprowadzenia strefy euro. Pobudzony został proces dostosowawczy na szczeblu przedsiębiorstw, banków oraz innych instytucji finansowych, nowe warunki stały się też dla wielu firm bodźcem do rozszerzenia swej działalności na inne kraje członkowskie, co spowodowało wzrost konkurencji między nimi.
Po zakończeniu negocjacji akcesyjnych i akcesji Polski do Unii Europejskiej musimy zmierzyć się z koniecznością dołączenia do tzw. strefy euro, czyli do grupy państw, które waluty narodowe zastąpiły wspólną walutą - euro. Warto zauważyć na wstępie, ze Traktat Akcesyjny nie pozostawia wyboru, czy przyjąć euro. Możemy jedynie zastanawiać się, który moment będzie najbardziej korzystny. Długie pozostawanie poza strefą euro jest niekorzystne dla naszej gospodarki -uniemożliwia to pełne czerpanie z rezultatów naszego uczestnictwa w Unii Europejskiej. Jednocześnie należy pamiętać, że wejście do strefy euro powinno nastąpić przy uwzględnieniu wszystkich uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych - to od nich zależeć będzie, kiedy nastąpi najkorzystniejszy moment na integrację monetarną z Unią Europejską. Warunki wewnętrzne to konieczność spełnienia tzw. kryteriów konwergencji i o tym najczęściej się dyskutuje. Zapomina się natomiast o nie mniej ważnych warunkach zewnętrznych. Najważniejsze z nich to zgoda partnerów unijnych na przystąpienie naszego kraju do strefy euro w określonym momencie. Drugi problem, to tzw. jednostronna eurozacja. W obawie przed nią (a raczej przed osłabieniem kursu euro i podważeniem wiarygodności Europejskiego Banku Centralnego) Komisja Europejska i Rada Europy uznały ją za sprzeczną z traktatami europejskimi.
Wyznaczenie tempa dojścia Polski do UGW zależy w największym stopniu od sytuacji wewnętrznej. Odpowiedź na pytanie, w jakim tempie należy zamienić złotego na euro, uzależniona jest między innymi od tego, jakie scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej w najbliższych latach okażą się najbardziej prawdopodobne. Niniejsza publikacja przynajmniej częściowo próbuje zmierzyć się z tym problemem.
Najczęściej rozważane są dwa warianty drogi Polski do strefy euro - umiarkowane oraz szybkie tempo zastępowania złotego przez euro. Szybkie wejście do strefy euro musi być rozumiane nie tylko jako dążenie do natychmiastowego wypełnienia kryteriów konwergencji nominalnej, ale przede wszystkim jako realne doprowadzenie do zmian w polityce makroekonomicznej (uzdrowienie finansów publicznych, restrukturyzacja nierentownych przedsiębiorstw, zintensyfikowanie procesów prywatyzacyjnych, etc). Szybkie wejście do strefy euro powinno być rozumiane jako przyspieszenie tempa procesów, które i tak muszą nastąpić. Wolniejsze i stopniowe dochodzenie do strefy euro argumentowane jest brakiem dostatecznie dużej konwergencji realnej gospodarki polskiej i unijnej, wobec czego mogą się pojawić znaczne koszty utraty polityki pieniężnej, kursowej oraz z tytułu ograniczenia swobody kształtowania polityki fiskalnej. Jest to realne zagrożenie, jednak w tym momencie należy zastanowić się, jak mierzyć stopień konwergencji. Jeśli wziąć pod uwagę na przykład poziom PKB na osobę, to okaże się, że kryterium zbieżności realnej na poziomie 75% unijnej przeciętnej osiągniemy dopiero w latach 2030-2040.
Próbując odpowiedzialnie odpowiedzieć na pytanie, jak szybko wejść do strefy euro, należałoby powiedzieć: najszybciej, jak tylko jest to możliwe. Dopiero bowiem w UGW możliwe będzie wyzyskanie pełni korzyści, wynikających z integracji Polski z Unią Europejską. Konieczne jest podjęcie przez Polskę działań, które zdynamizują konwergencję realną.
dr hab. Andrzej Stępniak

SPIS TREŚCI