POŁOŻENIE PRAWNE I DZIAŁALNOŚĆ NIERZYMSKOKATOLICKICH KOŚCIOŁÓW I ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH W KRAKOWIE W LATACH 1945-1970

ISBN: 978-83-233-4507-7

453 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2018

Książka Katarzyny Krzysztofek jest poświęcona doniosłej problematyce stosunku państwa do innych niż Kościół rzymskokatolicki związków wyznaniowych, działających w Krakowie w latach 1945-1970. Powstałe po drugiej wojnie światowej państwo polskie, będące w swej istocie państwem komunistycznym, prowadziło niejednakową politykę wyznaniową. Ideologia komunistyczna była co do zasady wrogo nastawiona do wszelkich religii, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i wspólnotowym. Rzeczywista polityka prowadzona przez władze państwowe w stosunku do poszczególnych związków wyznaniowych była jednak zróżnicowana. Zwalczano Kościół katolicki, a inne wyznania traktowano neutralnie albo wręcz je faworyzowano, aby tym samym osłabić pozycję katolicyzmu. Celem autorki jest ukazanie rzeczywistego obrazu warunków, w jakich funkcjonowały w Krakowie w omawianym okresie różne związki wyznaniowe, które można określić jako Kościoły mniejszościowe. Istnienie i działalność tych organizacji były przejawem pluralizmu religijnego społeczeństwa polskiego, odziedziczonego po okresie międzywojnia. W mojej opinii książka Katarzyny Krzysztofek stanowi bardzo wartościowe studium z dziedziny prawa wyznaniowego obowiązującego w czasach Polski Ludowej. Podjęta w nim konfrontacja przepisów prawa z praktyką jego stosowania przez ówczesne władze państwowe w odniesieniu do wyznań mniejszościowych w Polsce pozwala na bliższe poznanie doniosłych doświadczeń historycznych, rzutujących także na stosunki współczesne. Chodzi tutaj zwłaszcza o właściwe rozumienie zasady bezstronności władz publicznych w sprawach światopoglądowych, religijnych i filozoficznych.

Z recenzji prof. dr. hab. Wacława Uruszczaka

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów Wstęp Część I. Zarys prawodawstwa wyznaniowego i administracji wyznaniowej w Polsce Ludowej w latach 1944-1970Rozdział 1. Prawne podstawy relacji państwo-Kościół i gwarancji wolności sumienia i wyznania w Polsce Ludowej 1.1. Konstytucyjne zasady wolności sumienia i wyznania oraz ich interpretacja 1.2. Prawodawstwo państwowe urzeczywistniające konstytucyjną zasadę rozdzielenia Kościoła od państwa 1.3. Podsumowanie Rozdział 2. Administracj a wyznaniowa w Polsce Ludowej 2.1. Struktura centralnych organów administracji wyznanioweji terenowych na przykładzie miasta Krakowa i województwakrakowskiego 2.2. Podsumowanie Część II. Położenie prawne i działalność nierzymskokatolickich Kościołów i związków wyznaniowych w Krakowie w latach 1945-1970Rozdział 1. Kościół Polskokatolicki w Polskiej RzeczypospolitejLudowej 1.1. Wprowadzenie 1.2. Położenie prawne 1.3. Struktura organizacyjna 1.4. Krakowskie parane wiatach 1945-1970 1.5. Duchowieństwo polskokatolickie w Krakowie a władzewyznaniowe (1945-1970) 1.6. Konflikt w parafii w Bolesławiu 1.7. Podsumowanie Rozdział 2. Kościół greckokatolicki 2.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Kościołagreckokatolickiego w Krakowie (1945-1970) 2.2. Podsumowanie Rozdział 3. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny 3.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie PolskiegoAutokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Krakowie(1945-1970) 3.2. Podsumowanie Rozdział 4. Świadkowie Jehowy, Zrzeszenie Wolnych BadaczyPisma Świętego w Polsce, Stowarzyszenie Badaczy PismaŚwiętego w Polsce oraz Świecki Ruch Misyjny "Epifania" 4.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Świadków Jehowyw Krakowie (1945-1970) 4.2. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Zrzeszenia WolnychBadaczy Pisma Świętego w Krakowie (1945-1970) 4.3. Sytuacja prawna i faktyczne położenie StowarzyszeniaBadaczy Pisma Świętego oraz Świeckiego Ruchu Misyjnego"Epifania" w Krakowie (1945-1970) 4.4. Podsumowanie Rozdział 5. Jednota Braci Polskich 5.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Jednoty Braci Polskichw Krakowie (1945-1970) 5.2. Podsumowanie Rozdział 6. Kościół Ewangelicko-Augsburski w PolskiejRzeczypospolitej Ludowej, Kościół Ewangelicko-Reformowanyw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz KościółMetodystyczny w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 6.1. Wprowadzenie 6.2. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Kościoła ewangelicko--augsburskiego w Krakowie (1945-1970) 6.3. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Kościoła ewangelicko--reformowanego w Krakowie (1945-1970) 6.4. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Kościołametodystycznego w Krakowie (1945-1970) 6.5. Podsumowanie Rozdział 7. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w PolskiejRzeczypospolitej Ludowej 7.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie KościołaAdwentystów Dnia Siódmego w Krakowie (1945-1970) 7.2. Podsumowanie Rozdział 8. Polski Kościół Chrześcijan Baptystów 8.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Polskiego KościołaChrześcijan Baptystów w Krakowie (1945-1970) 8.2. Podsumowanie Rozdział 9. Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej orazZjednoczony Kościół Ewangeliczny w Polskiej RzeczypospolitejLudowej 9.1. Sytuacja prawna i faktyczne położenie Kościoła ChrześcijanWiary Ewangelicznej oraz Zjednoczonego KościołaEwangelicznego w Krakowie (1945-1970) 9.2. Podsumowanie Rozdział 10. Związek Religijny Wyznania Mojżeszowegow Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 10.1. Wprowadzenie 10.2. Położenie prawne 10.3. Organizacja Żydowskiego Zrzeszenia Religijnegow Krakowie w latach 1945-1970 10.4. Sprawy majątkowe i walka o nieruchomości po byłejIzraelickiej Gminie Wyznaniowej w Krakowie (1945-1970) 10.5. Gwarancje realizacji wolności religijnej krakowskich Żydów(1945-1970) 10.5.1. Ubój rytualny 10.5.2. Łaźnie rytualne 10.6. Działalność żydowskiej wspólnoty religijnej w Krakowie(1945-1970) 10.7. Działalność Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiegow Krakowie (1945-1970) 10.8. Podsumowanie Zakończenie Summary Indeks osobowy Wykaz źródeł Wykaz literatury Spis ilustracji