POKOLENIE (NIE)OBECNE UWARUNKOWANIA I PROCESY OBYWATELSKIEJ AKTYWNOŚCI I BIERNOŚCI MŁODYCH DOROSŁYCH

ISBN: 978-83-01-22202-4

159 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Dotychczasowe ustalenia dotyczące poziomu, przejawów i powodów uczestnictwa obywatelskiego tracą swoją moc wyjaśniającą przede wszystkim dlatego, że ewoluująca demokracja od lat jest w kryzysie. Nieuchronnie powoduje to, że także przestrzeń publiczna, a wraz z nią sfera obywatelska ulega coraz większej komplikacji i stawia nowe zadania. Są przesłanki, by sądzić, iż doświadczamy daleko idącej emergencji nowej sfery publicznej i nowych wzorów zachowania obywatelskiego. Jaką rolę w tym procesie będzie miała młodzież i młodzi dorośli, dziś "patologicznie bierni"? Młodzi dorośli to niestabilni i niedojrzali obywatele. Określani są, podobnie jak młodzież, jako indyferentni, bierni, apatyczni politycznie, "biernie wrodzy wobec polityki" i formujący "demokrację odmowy". Jeśli jednak zmienimy perspektywę rozumienia obecności tego pokolenia w sferze publicznej, dostrzeżemy, że wyłania się "jakiś" nowy publiczny dyskurs, przynajmniej w odniesieniu do kwestii ważnych dla tego pokolenia. Jaki? Chodzi tu przede wszystkim o "lepsze" (bo świeże) recepty na to, jak reagować i jak stawiać czoła publicznym sprawom. Autorka szuka potencjału obywatelskości wśród młodych ludzi, ale także odpowiedzi na pytanie, co powoduje, że jest on dziś uśpiony, i co może sprawić, że się ujawni.

Książka jest bardzo ważnym projektem, który wpisuje się w zapotrzebowanie nauk społecznych, zarówno socjologii, psychologii, jak i pedagogiki oraz społecznej praktyki.
dr hab. Beata Krzywosz-Rynkiewicz, prof. UWM (z recenzji)

Znakomita monografia, ukazująca w świetle wyników badań obszary i przyczyny wycofania i nieobecności młodej generacji w sferze publicznej, a także rzeczywiste i potencjalne źródła wycofania z aktywności obywatelskiej młodzieży i młodych dorosłych o charakterze systemowym, kulturowym i socjalizacyjnym. Wyróżnia się szerokim polem rozważań, interdyscyplinarnością, doskonałym warsztatem badawczym, a także wnikliwością i złożonością wnioskowania. Autorka nie udziela prostych odpowiedzi, ukazując badany przez nią obszar rzeczywistości społecznej w całej jego złożoności, antycypując zarazem, co może wydarzyć się w przyszłości.
dr hab. Barbara Galas, prof. UKSW (z recenzji)

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie
1.1. Źródła analiz

2. Współczesna agora - obywatelska sfera publiczna: główne ujęcia teoretyczne
2.1. Modele sfery publicznej
Perspektywa agonistyczna Hannah Arendt
Legalistyczne ujęcie sfery publicznej - model liberalny
Dyskursywna sfera publiczna Jurgena Habermasa
Publiczne vs. prywatne - spojrzenie krytyczne
2.2. Znaczące konteksty współczesnej agory
Kryzys gospodarki czy kryzys idei?
Młodzi dorośli i ich wersja kryzysu globalnego
Neoliberalizm jako źródło globalnej anomii?
Neoliberalna Europa - koniec projektu?
"Polityka żywych trupów". Generacja zagubiona czy porzucona?
Pandemia - okres egoizmów czy solidarności społecznej?
Populizm jako racjonalna forma uczestnictwa społecznego
Młodzież a populizm
2.3. Obecni i nieobecni aktorzy sfery publicznej. Obywatelskość - idea
i praktyka
Natura i wzory uczestnictwa obywatelskiego
Od liberalnego i republikańskiego modelu obywatelskości do pytań
o istotę nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego
Komponenty postaw obywatelskich
Wzory zachowań obywatelskich
Korelaty obywatelskości
Obecni i nieobecni aktorzy polskiej sfery publicznej
2.4. Wyłanianie się nowych form obywatelstwa
Demokracja w działaniu czy kontrdemokracja?
Gwizdanie na alarm - kontrdemokracja, czyli obywatelski nadzór
Zwrot deliberatywny
Aktywność pozorowana - cyniczne podpięcie się pod system?

3. Młodzi Polacy jako obywatele
3.1. Podstawowe ustalenia - przegląd literatury
W[y)łączenie młodych. Depolityzacja stylu życia młodzieży
Formy wycofania-bierni, ale nie jednakowo
3.2. Konwencjonalne i niekonwencjonalne formy uczestnictwa
w demokracji
Konwencjonalna aktywność polityczna
Zachowania wyborcze
Pozawyborcze konwencjonalne działania polityczne
Zainteresowanie polityką i nastawienie do demokracji a aktywność
wyborcza
Aktywność pozakonwencjonalna
Pozakonwencjonalna aktywność obywatelska o charakterze politycznym
Pozakonwencjonalna aktywność obywatelska o charakterze prospołecznym
Poziom aktywności niekonwencjonalnej
Podsumowanie
3.3. Wzory obywatelskości młodych
Młodzi dorośli jako współcześni obywatele
Hipoteza kumulatywnego moratorium rozwoju społecznego
Frustracja osiągnięciami jako źródło wycofania obywatelskiego
Orientacje społeczne młodych dorosłych a aktywność w sferze publicznej
Typ mentalności. Orientacje normatywne

4. Zakończenie. W poszukiwaniu straconego (uśpionego?) potencjału obywatelskiego zaangażowania
Dojrzewanie do obywatelskości - młodzi dorośli a ich rodzice w wieku młodzieńczym

Literatura

Raporty z badań i statystyki publiczne

Bazy danych

Wykaz tabel

Wykaz rycin