ODPOWIEDZIALNA WOLNOŚĆ

ISBN: 978-83-8138-257-1

350 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

Tematem, wokół którego skupić można przedstawione w książce analizy, jest wolność. Rozważane kwestie są bowiem blisko związane z jednym z podstawowych zagadnień współczesnej refleksji, którym jest wolność. Stanowi ona punkt wyjścia i centrum tak dla rozważań dotyczących filozofii człowieka, jak i etyki, nie wspominając już o kwestiach związanych z polityką. Jednakże można tutaj mówić o pewnym paradoksie. Wprawdzie wolność jest jednym z centralnych tematów współczesnej filozofii, jednak zrozumienie czym ona jest i jakie jest jej podstawowe znaczenie, wciąż pozostaje zadaniem, przed którym stoimy.

SPIS TREŚCI

Przedmowa

CZĘŚĆ I

Ku odpowiedzialnej wolności, czyli o ruchu ludzkiej
egzystencji
Wstęp
Pojęcie świata naturalnego
Ruch
Ciało człowieka
Trzy podstawowe ruchy ludzkiej egzystencji
Ruch akceptacji lub zakorzenienia
Ruch obrony lub samoodtwarzania
Ruch prawdy lub przełomu

Troska o duszę jako praktyka wolności
Wstęp
Główne rysy troski o duszę
Trzy obszary troski o duszę
Dusza wobec świata idei
Dusza i sprawiedliwie zorganizowana wspólnota
Troska o duszę i relacja z samym sobą
Uwagi końcowe

Wolność w filozofii Jana Patocki i Józefa Tischnera
Wstęp
Wolność a doświadczenia negatywne
Wolność w udramatyzowanym platonizmie

Solidarność wstrząśniętych i solidarność z kimś i dla kogoś
Wstęp
Obrona wolności i solidarność wstrząśniętych
Dobro i solidarność z innymi

CZĘŚĆ II

O wolności w filozofii Immanuela Kanta
Wstęp
Wolność dawna i nowożytna
Od spekulatywnego pojęcia czystego rozumu
do rzeczywistości rozumu praktycznego
Wolność i moralność
Wolność i polityka

Wzajemne uznanie
Wstęp
Historyczny kontekst związany z pojęciem uznania
Proces uznania w Fenomenologii ducha
Wzajemne uznanie i jego moralne znaczenie

Podmiot i tożsamość
Wstęp
Od podmiotu do osoby
Od tożsamości osobowej do tożsamości narracyjnej

O wolności mówienia całej prawdy, czyli o pojęciu
parresia
Wstęp
Rozróżnienie pojęcia parresia
Parresia w dyskursie politycznym
Parresia w dyskursie etycznym

Od totalnego zniewolenia do pytania o odpowiedzialną
wolność
Wstęp
Całkowity brak wolności, czyli totalne panowanie
Wolność a kondycja ludzka
Odpowiedzialne korzystanie z wolności

Dokąd prowadzą drogi wolności?
Wstęp
Czym wolność nie jest?
Ku jakiej wolności?
Aporie i perspektywy wolności
Bycie wolnym a kwestia zła

CZĘŚĆ III

Zło, ten problem filozofii
Wstęp
Doświadczenie zła
Zło fizyczne, zło moralne i zło ontologiczne
Św. Augustyn i filozofia zła
Współczesne postacie zła
Uwagi końcowe

Zło w epoce rozumu
Wstęp
Nieuchronność zła w świecie Woltera
Zło radykalne według Kanta

Trzy lekcje z Dostojewskiego
Wstęp
Zło i transgresja
Negatywna afirmacja wolności
Wolność i natura ludzka

Manicheizm, czyli zło w totalitaryzmie
Wstęp
Totalitaryzm i jego usprawiedliwienia
Przeciwko złu - wina uczestnictwa
Nowy manicheizm i "heroizm" manichejskich
odwróceń
Jak to się dzieje, że czynimy zło?

Nota bibliograficzna

Bibliografia

Abstract

Indeks osobowy

Indeks pojęć