MECHANIKA DZIAŁANIA FILOZOFICZNY SPÓR WOKÓŁ PRZYCZYNOWEJ TEORII DZIAŁANIA

ISBN: 978-83-01-21323-7

267 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

Pierwsza na polskim rynku wydawniczym publikacja dotycząca centralnej dyskusji współczesnej filozofii działania. Książka Mechanika działań to wprowadzenie i wyrazisty głos w sporze wokół przyczynowej teorii działania. Rozprawa dostarcza bardzo wyraźnych rezultatów badawczych, które stanowią ewidentny wkład intelektualny w odnośną dyscyplinę filozoficzną. Rezultaty te - w tym przede wszystkim sformułowanie kontrprzykładów z omyłek i wyprowadzenie z nich druzgocących konsekwencji dla przyczynowych teorii działania (rozdz. 8) oraz wykazanie, że przyczynowych teorii działania nie daje się uzgodnić z paradygmatem koneksjonistycznym sztucznej inteligencji (rozdz. 9) - mają istotne znaczenie dla jednej z głównych dyskusji na gruncie filozofii działania. Wyniki te mają wymiar wybitnie destrukcyjny dla analizowanego rozumienia działań, ale stanowią też pośrednie wsparcie argumentacyjne dla tych koncepcji, które stoją w opozycji do kauzalnych teorii działania.
dr hab. Mariusz Gryganiec (z recenzji)

Rozprawa robi wrażenie, po pierwsze, rygoryzmem myślowym, który jest ważny sam w sobie, niezależnie od dyscypliny i tematyki, po drugie, erudycją, plasującą książkę w szerokim i aktualnym kontekście teoretycznym, a wreszcie - oryginalnym postawieniem i rozwiązaniem problemu, czyli zasugerowaniem alternatywy dla krytykowanego stanowiska. (...) Adresatami książki są filozofowie działania, filozofowie umysłu oraz etycy. Grup potencjalnych Czytelników jest jednak jeszcze przynajmniej kilka. Zaliczają się do nich również filozofowie prawa, z uwagi na powiązania problemu sprawczości i odpowiedzialności (...), oraz kognitywiści, ze względu na zaangażowanie przez autora koneksjonistycznego modelu umysłu w rozważania o działaniu. Ponadto - z uwagi na potencjał dydaktyczny - książka jest przeznaczona dla studentów filozofii, podaje bowiem niezbędną erudycję dla kogoś, kto chciałby zajmować się filozofią działania.
prof. dr hab. Robert Piłat (z recenzji)

SPIS TREŚCI

Podziękowania

Wprowadzenie

CZEŚĆ I. PRZYCZYNOWA TEORIA DZIAŁANIA

Rozdział 1. Koncepcja działania Donalda Davidsona
1.1. Dwie tezy przyczynowej teorii działania
1.2. Interpretacjonizm Davidsona
1.3. Relacje przyczynowe a zdania przyczynowe
1.4. Monizm anomalny jako realistyczne ujęcie
interpretacjonizmu
1.5. Dwie wersje interpretacjonizmu: realistyczna
i instrumentalistyczna
1.6. Zasadnicza trudność teorii Davidsona
1.7. Podsumowanie

Rozdział 2. Teoria działania jako antropologia filozoficzna
2.1. Teoria Davidsona jako zderzenie odmiennych koncepcji
człowieka
2.2. Problem ugruntowania pojęć racji i działania
intencjonalnego
2.3. Podsumowanie

Rozdział 3. Naturalistyczne koncepcje działania
3.1. Teoria Alfreda Melego
3.2. Teoria Freda Dretskego
3.3. Zestawienie propozycji Melego i Dretskego. Teorie
zachowawcze i rewizjonistyczne

Rozdział 4. Naturalizm i antynaturalizm
4.1. Dwie tezy naturalizmu
4.2. Teza ontologiczna naturalizmu
4.3. Teza metodologiczna naturalizmu. Mocny i umiarkowany
program naturalistyczny
4.4. Teorie Davidsona, Melego i Dretskego w świetle
ontologicznej i metodologicznej tezy naturalizmu
4.5. Podsumowanie

CZEŚĆ II. KRYTYKA PRZYCZYNOWEJ TEORII DZIAŁANIA

Rozdział 5. Argument ze związku logicznego
5.1. Argument ze związku logicznego w sformułowaniu Meldena
5.2. Odpowiedź Davidsona na argument ze związku logicznego
5.3. Dwie interpretacje Zdania Davidsona
5.4. Podsumowanie

Rozdział 6. Problem dziwnych ciągów przyczynowych
6.1. Rozróżnienie na wewnętrzne i zewnętrzne dziwne ciągi
przyczynowe. Dziwne ciągi przyczynowe poza dziedziną
działania
6.2. Wykluczenie z góry czynników dewiacyjnych
6.3. Działania przebiegają (ściśle) według planu
6.4. Autoreferencyjna koncepcja intencji
6.5. Intencje powodują działania bezpośrednio
6.6. Wrażliwość systemu na treść intencji i rola informacji
zwrotnej
6.7. Czy rozwiązania problemu dziwnych ciągów przyczynowych
dostarczą nauki empiryczne?
6.8. Podsumowanie. Filozoficzne konsekwencje braku
rozwiązania problemu dziwnych ciągów przyczynowych

Rozdział 7. Problem zagubionego sprawcy i teorie
przyczynowości sprawczej
7.1. Problem zagubionego sprawcy
7.2. Problem zagubionego sprawcy a naturalistyczne
i antynaturalistyczne kauzalne teorie działania
7.3. Współczesne teorie przyczynowości sprawczej
7.4. Podsumowanie. Dwie opozycje konstytuujące nasze
rozumienie działania

Rozdział 8. Omyłki, pomyłki i intencjonalizm przyczynowej
teorii działania
8.1. Rozróżnienie na pomyłki i omyłki
8.2. Status omyłek
8.3. Kwestia (nie)intencjonalności omyłek
8.4. Nieracjonalizujące przyczynowe wyjaśnienia omyłek
8.5. Podsumowanie

Rozdział 9. Teoria kauzalna i klasyczny paradygmat sztucznej
inteligencji
9.1. Idea eksplicytności umysłu oraz jej postać w klasycznym
paradygmacie sztucznej inteligencji i w kauzalnej teorii
działania
9.2. Dreyfusa krytyka klasycznego paradygmatu sztucznej
inteligencji a koneksjonizm
9.3. Teoria kauzalna a koneksjonizm
9.4. Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia

Indeks