O NAPRAWIE NASZYCH FINANSÓW

ISBN: 83-7285-188-3   303 stron Rok wydania: 2004

od AUTORA
Debaty o pieniądzach i finansach publicznych nigdy się nie kończą. Są one tak stare, jak stara jest ekonomia i polityka gospodarcza. Co jakiś czas wszakże następuje ich nasilenie, wyłaniają się bowiem nowe problemy i wyzwania rozwojowe, które przynoszą nowe albo inaczej niż uprzednio postawione pytania. Trzeba zatem na nie odpowiadać - tak teoretycznie, wychwytując rządzące procesami gospodarczymi prawidłowości i formułując w oparciu o stosowne uogólnienia teorie, jak i praktycznie, stawiając czoła wielu piętrzącym się trudnościom i rozwiązując rozliczne problemy na szczeblu makro i mikroekonomicznym. Tak też jest obecnie w Polsce, która znajduje się w szczególnie złożonym momencie swojego rozwoju. Krzyżuje się proces głębokich zmian instytucjonalnych z przeobrażeniami strukturalnymi, oddziałuje wzajemnie na siebie radykalna zmiana sposobów uprawiania polityki gospodarczej z zarządzaniem przedsiębiorstwami. Na tym też tle zachodzą daleko idące zmiany w sferze finansów publicznych - tak w odniesieniu do szczebla Państwa i budżetu centralnego oraz polityki rządu, jak i w przypadku samorządów regionalnych i lokalnych oraz ich aktywności ekonomicznej. A że niedobrze dzieje się w sferze naszych - publicznych, a więc należących i zależnych od społeczeństwa - finansów, trzeba je zmieniać na lepsze, poprawiać ich funkcjonowanie. Trzeba je po prostu naprawić. I o tym traktuje ta książka. O „Programie Naprawy Finansów Rzeczypospolitej", który jest daleko szerszy, aniżeli sugerować mogłaby to sama nazwa. W istocie jest to kompleksowy program rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, który koncentruje uwagę na kierunkach przebudowy systemu finansów publicznych, gdyż od tego zależeć będzie dynamika rozwojowa przez wiele następnych lat, a nawet pokoleń. Na tych kartach wyjaśniam zatem istotę niezbędnych reform systemowych oraz kierunki modyfikacji polityki i strategii rozwoju Polski. Książka powstała w specyficzny sposób. Po części była ona pisana, niejako, przez życie, w czasie mej ponownej (po poprzedniej w okresie 1994-97) pracy w rządzie RP na stanowisku wicepremiera i ministra finansów w latach 2002-03. Wówczas to - w oparciu o wcześniejsze przemyślenia - powstał stanowiący oś tej książki „Program Naprawy Finansów Rzeczypospolitej". Wtedy to też, co tydzień bez mała, trwały „poranne Polaków rozmowy", jak określam dyskusje w „Sygnałach Dnia" na antenie Polskiego Radia. Do tego dochodzą rozważania o istocie i sposobach wykorzystania rezerwy rewaluacyjnej NBP oraz bilans oceniający stan gospodarki przed moim wejściem do rządu, oraz dynamikę przemian i skutki polityki przyspieszania tempa rozwoju i równoważenia gospodarki, a także postępującej integracji z Unią Europejską.
Wszystko to spina rozdział wprowadzający do tematu, a zarazem wyjaśniający wiele zawiłości przygotowywania, a następnie realizacji obranej strategii gospodarczej zbudowanej w oparciu o cztery filary: szybki wzrost, sprawiedliwy podział, korzystną integrację, skuteczne państwo. Ma on charakter nie tylko rozważań ekonomiczno-finansowych, ale sięga także do politycznych uwarunkowań i implikacji zachodzących procesów. Powinno to ułatwić lepsze zrozumienie tego, co się w tym czasie działo i wyjaśnić, dlaczego działo się właśnie tak, a nie inaczej. Dzisiaj wszakże można powiedzieć już dużo więcej zarówno o skutkach prowadzonej w latach 2002-03 polityki, jak i o następstwach odchodzenia od niej w jednych punktach i kontynuacji w innych. Co się dzieje w naszej gospodarce i z naszymi finansami? Dlaczego sytuacja ewoluuje tak, a nie inaczej? Czy warto było podejmować się wysiłku sterowania polską gospodarką w takich warunkach i jakie dało to efekty? Co z tej linii potrafią i chcą kontynuować następcy? To tylko niektóre z pytań, na które tutaj odpowiadam. Przede wszystkim jednak pada tu odpowiedź na pytanie: w jaki sposób udało się odwrócić niekorzystne tendencje i osiągnąć tak znaczne przyspieszenie gospodarcze? Książka ta - podobnie jak i sam „Program Naprawy Finansów Rzeczypospolitej", który przecież nie jest moją własnością, ale dziełem wspólnym całego zespołu autorów i dokumentem przyjętym przez rząd - nie powstałaby, gdyby nie wiedza, kompetencje, zaangażowanie i pracowitość wielu osób. Za tę współpracę jestem im bardzo wdzięczny.

SPIS TREŚCI

Od Autora
Finanse publiczne a rozwój polskiej gospodarki
Program Naprawy Finansów Rzeczypospolitej
Reformy strukturalne i wzrost gospodarczy 2002-03
Bilans otwarcia - bilans zamknięcia
Wykorzystać rezerwę, by nie marnować szans
Poranne Polaków rozmowy
Indeks
Bibliografia
Wybrane książki Autora