KULTURA RYWALIZACJI I WSPÓŁPRACY W SZKOLE

ISBN: 978-83-8286-274-4

379 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Czy szkolna edukacja przygotowuje uczniów do radzenia sobie w sytuacjach koniecznej czy też podejmowanej z własnego wyboru walki? Czy szkoła sprawdza się jako poligon odnoszenia sukcesów i ponoszenia porażek oraz kulturowego radzenia sobie z nimi i towarzyszącymi im skutkami? Szkolna edukacja w Polsce jest przesycona ustawicznym ocenianiem uczniów zarówno przez nauczycieli, rówieśników w klasie szkolnej, jak i ich rodziców. Niemalże każda lekcja staje się areną walki o sukces lub przeżywania niepowodzeń. Nie wszyscy potra?ą wytrzymać napór emocji wyzwalanych nie tylko przez innych, lecz także przez siebie. Właśnie dlatego warto przyjrzeć się kulturze szkolnej rywalizacji.

Autor przedstawia zagadnienia współzawodnictwa i współpracy w szkole, koncentrując się na ich uwarunkowaniach, przejawach oraz pozytywnych i negatywnych następstwach.

Nie każdy uczeń ma sukcesy i nie każdy zawsze może wygrywać w sytuacjach rywalizacji indywidualnej. Niektórym się wydaje, że do osiągnięcia zwycięstwa wystarczą energia, spryt oraz dobre chęci i lekceważą konieczną wiedzę i umiejętności.

Książka jest przeznaczona dla nauczycieli szkół, przedszkoli, wychowawców palcówek opiekuńczych, organizatorów form zimowego i letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Będzie przydatna pracownikom naukowym oraz studentom kierunków pedagogicznych, prawa, psychologii, socjologii.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

I. WSPÓŁZAWODNICTWO - RYWALIZACJA - KONKUROWANIE - WALKA - WOJNA - AGONISTYKA - GRA - ROZGRYWKA - WYŚCIG
1. Rywalizacja
2. Współzawodnictwo
3. Konkurencja
4. Rodzaje współzawodnictwa
4.1. Współzawodnictwo antagonistyczne (gra o sumie zerowej)
4.2. Współzawodnictwo twórcze (gra o sumie niezerowej)
5. Strategie współzawodnictwa
6. Walka
7. Współzawodnictwo - rywalizacja w pedagogice
8. Rywalizacja a współpraca
9. Ekonomiczny i polityczny charakter współzawodnictwa/rywalizacji
10. Wojna jako szczególny rodzaj rywalizacji

II. MAKROSPOŁECZNE I MAKROPOLITYCZNE UWARUNKOWANIA RYWALIZACJI W EDUKACJI
1. Rankingoza i konkursomania, czyli wielka gonitwa w edukacji
2. Rywalizacja na progu
3. Rankingi szkolne jako czynnik rywalizacji
4. Międzynarodowa presja rankingowa
5. Konkursomania
6. Koopetycja - współzależność rywalizacji i współpracy

III. WEWNĄTRZSZKOLNE UWARUNKOWANIA RYWALIZACJI
1. Szkoły grywalizacji
2. Konflikty wewnątrzszkolne
3. Lojalność w horyzoncie wartości
4. Wyniki rywalizacji jako wskaźnik wychowania
5. Wykroczenia jako brak wychowania
6. Ocenianie jako środek represji
7. Nauczyciele przeciwko ocenianiu zachowania
8. Szkolne taktyki stratyfikacyjne
9. Szkoła miejscem bicia rekordów Guinnessa
10. Gra w szachy transparentną rywalizacją
11. Korzyści i niebezpieczeństwa współzawodnictwa
12. Typowe błędy organizatorów współzawodnictwa
12.1. Obowiązkowe uczestnictwo
12.2. Wszystkoizm celów i treści
12.3. Permanencja
12.4. Nierówność współzawodniczących
13. (Nie-)właściwy styl kierowania zespołem
14. Ściąganie jako nieuczciwa rywalizacja
15. Sublimacja instynktu walki
16. Rywalizacja szkolna w opinii Nauczyciela Roku
17. Nauczyciele w wypalonej przestrzeni zawodowej

IV. INTRASUBIEKTYWNE WYMIARY RYWALIZACJI
1. Uczniowskie i nauczycielskie poczucie zobowiązania wobec elitarności szkoły
2. Wewnętrzny świat odporności na porażki
3. Rywalizacja z samym sobą jako środek wychowawczy

V. KU WEWNĄTRZSZKOLNEJ WSPÓŁPRACY
1. Szkoła współpracy
2. Źródła solidarnościowej walki o demokratyzację szkolnictwa
3. Początki ustrojowych zmian w polskiej edukacji
4. Edukacja po trzydziestu trzech latach polskiej transformacji
5. Diagnoza społeczna
6. Współdziałanie nauczycieli i rodziców
7. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli
8. Strategiczne planowanie rozwoju szkoły
9. Przesłanki edukacji kooperacyjnej i wychowującej
10. Konstruktywistyczny model nauczania
11. Cechy konstruktywnej edukacji
12. Montessoriańska pedagogia współpracy
13. Nie zabijajcie coacha

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA