KRYZYS POLSKI I KRYZYS LUDZKOŚCI WYBÓR PISM

ISBN: 978-83-66112-52-0   393 stron format: A5 oprawa: twarda Rok wydania: 2021

Wybór pism o kulturze w dobie kryzysie, wolności, zagrożeniach i szansach mechanizacji, realiach gospodarki socjalistycznej, konfliktach między racjonalizmem a ludzką naturą i tradycją. Ich autor należał do grona najbardziej kontrowersyjnych publicystów polskich XX wieku. Stawiając prowokacyjne pytania i tezy, szedł często na przekór modom intelektualnym i powszechnym opiniom. Tom jego tekstów z okresu PRL ukazuje wiele ówczesnych dylematów, wynikających z natury państwa komunistycznego, ale i zagadnień, które do dyskusji wprowadzał wtedy właśnie Aleksander Bocheński.

"Pojawienie się kryterium rozumowego musiało wywołać sprzeciw wszystkich tych, co byli stróżami tradycji i nakazów ponadracjonalnych. Siłą rzeczy racjonaliści musieli więc uderzać w bastiony tradycji, w bastiony nakazów tradycyjnych, w pierwszym rzędzie w autorytety religijne i te spośród tradycji społecznych, które uważane były za najbardziej nadrzędne, najmniej nadające się do osłabienia poprzez krytyczną dyskusję. Może w tym starciu leżała przyczyna tego dziwnego zjawiska, iż choć skłonności socjalne człowieka były równie wrodzone w jego aparat, jak skłonności mające na celu li tylko zadowolenie wobec jednostki, to racjonalizm odnosił się tylko do granic tych ostatnich skłonności, uważając je za właściwą, niewymagającą dalszego uzasadnienia ani krytyki postawę działań. Natomiast odrzucał wszelkie skłonności wrodzone wówczas, jeżeli celem ich była ochrona i zadowolenie nie jednostki, a wspólnoty".
(Antropologiczna funkcja racjonalizmu)

"Racjonalizm [...], jeżeli dąży do zadowolenia pewnych skłonności jednostkowych, to dlatego, że są one najsilniejsze, a nie, że można je racjonalnie uzasadnić. Racjonalizm kończy się tam, gdzie wkracza naczelna w danej chwili skłonność człowieka".
(Dygresje o wyższej i niższej kulturze)

SPIS TREŚCI

Maciej Zakrzewski, Jak będzie po końcu historii? Aleksander Bocheński
i nowy wspaniały świat

Gawęda o kulturze

Rozmyślania o wolności

O ewolucji dysponowania własnością (aforyzmy i fragmenty)

Przyszłość człowieka wobec szczytowej mechanizacji

Optymalna swoboda krytyki (i)

Niektóre zagadnienia przedsiębiorczości człowieka w gospodarce
socjalistycznej

Czy nowy podział na ludzi i małpy?

Rok 2000 a sprawa polska

Niepodległość a cywilizacja

Antropologiczna funkcja racjonalizmu

Rzeczpospolita księgowych

Dygresje o wyższej i niższej kulturze (fragmenty)

Psudosapiens - albo sens i bezsens ludzkiej pracy

Czy Polska należy do III Świata?

Kryzys Polski i kryzys ludzkości (fragmenty)

Nota bibliograficzna

Indeks