KONTROWERSJE DYSKURSYWNE MIĘDZY WIEDZĄ SPECJALISTYCZNĄ A PRAKTYKĄ SPOŁECZNĄ

ISBN: 978-83-7702-399-0

526 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2012

Na kształt dzisiejszych dyskursów coraz większy wpływ mają także ich obiorcy, którymi mogą być przedstawiciele środowisk opiniotwórczych, politycy, dziennikarze itd. To oni w znaczącym stopniu określają jakie tematy są zakazane (np. niektóre dyskursy na temat różnic rasowych, płciowych, etnicznych), a które pożądane (np. apologia równości, demokracji). Gremia opiniotwórcze, gospodarcze i polityczne mogą żądać wyników zgodnych z potrzebami społecznymi czy ekonomicznymi (np. różne niejasności w sprawie badań nad tzw. ociepleniem klimatu w związku z emisją CO2) oraz popierać jedne kierunki badań a zakazywać innych w imię wymogów moralnych czy religijnych np. zakres badań genetycznych. Istotnym problemem każdego procesu komunikacji są napięcia wynikające z kodowania i dekodowania informacji w przekazie wiedzy. Różne elementy odniesień symbolicznych - takich jak schematy interpretacyjne, klasyfikacje, struktury fenomenologiczne - łączą się przez elementy narracji w wyjaśnienie kto, co robi i dlaczego. Narracja ta musi zatem przybierać postać odpowiedzi na potrzeby ludzi (tutaj pojawia się cały zespół problemów określający, które to potrzeby są najważniejsze), albo na wymogi codzienności (od popularyzacji, po nadanie problemom naukowym charakteru ważnego problemu społecznego). Wiedza specjalistyczna i praktyka społeczna to także zderzenia dyskursów ukształtowanych w instytucje - np. w uniwersytet i media, które w sposób odmienny nadają realność wybranym aspektom rzeczywistości. Refleksja nad tymi problemami ma w sposób zamierzony charakter interdyscyplinarny. Dominuje siłą rzeczy perspektywa socjologiczna, ale jest ona uzupełnienia przez refleksję filozoficzną, historyczną, naukoznawczą, semiotyczną, medioznawczą itd. Poszczególne teksty dotyczą różnych aspektów tworzenia, odbioru i funkcjonowania wiedzy w kontekście społecznym i społeczeństwa w kontekście wiedzy.

Z Przedmowy

SPIS TREŚCI

Przedmowa - A. Jabłoński, J. Szymczyk, M. Zemło

I. Etyczny a techniczny wymiar wiedzy

Stanisław Kowalczyk, Personalizm a etos nauki

Krzysztof Sztalt, Wiedza moralna jako organon racjonalnego postępowania

Piotr Kochanek, Etnomedycyna hippokratejska a geopolityczna myśl grecka w V wieku p.n.e.

Marek Pabich, Społeczna odpowiedzialność ludzi nauki w nauczaniu Kościoła katolickiego

II. Wiedza jako źródło postępu i zagrożenie rozwoju

Marek Czyżewski, Wiedza specjalistyczna i praktyka społeczna - przemiany i pułapki

Lech Zacher, Uwikłanie nauki i techniki w dyskursie publicznym

Jan L. Cieśliński, Premiowanie innowacyjności a postęp w nauce. Refleksja wokół myśli Tomasza Kuhna

Piotr Piotr Sieradzki, Refleksywność i krytyka rozwoju naukowo-technologicznego w ujęciu Ulricha Becka

Katarzyna Książka, Nauka na manowcach, czyli kilka uwag o negatywnych aspektach jej komercjalizacji

III. Wiedza historyczna a pamięć zbiorowa i polityka

Jan Szymczyk, Idea republikanizmu a think-tanki. Polskie realia

Piotr Kulas, Patriotyzm, nowoczesność i polityka

Marek Czyrka, Spór o politykę historyczną na łamach prasy w okresie III RP

Michał Machnikowski, Naukowa historia a pamięć zbiorowa - próby określenia relacji w literaturze socjologicznej

Paweł Ciołkiewicz, Spór o stenogramy z punktu widzenia analizy dyskursu, czyli co zapis rozmów pilotów mówi o katastrofie smoleńskiej

IV. Wiedza w służbie ludzkości

Tomasz Peciakowski, Rzecznik fałszu czy orędownik prawdy? O społecznej roli intelektualisty

Michał Nowakowski, "Disease Mongering" - czy koncerny farmaceutyczne są "chorobotwórcze"?

Piotr Pawliszak, Translacja i kontr-translacja. Konflikt w sprawie genetycznie zmodyfikowanych organizmów w perspektywie teorii aktora-sieci

Piotr Hołyś, Architekci w służbie ideologii. Szkic semantyczno-socjologiczny

Agnieszka Karpińska, Uczelnie między polityką a rynkiem - funkcje instytucji szkolnictwa wyższego w narodowych systemach innowacji

Monika Dobrogowska, Nauka w służbie śmierci, czyli wpływ nauki na sztukę wojenną według Ernesta Volkmana

V. Nauki społeczne - opis a kreacja rzeczywistości

Henryk Raszkiewicz, Spryt i wykręt: badania empiryczne oraz implikacje dla koncepcji osobowości antyspołecznej

Piotr Dragon, Nauka jako przetarg pomiędzy dokładnością a oszczędnością

Krzysztof Piróg, Społeczne funkcje socjologii w świetle prac Zygmunta Baumana

Marcelina Smużewska, Apokaliptycy i dostosowani - widmo katastrofy w globalnej wiosce? Stanowiska w sprawie obecności socjologii polskiej w mediach

Ewa Szyfman, Między gospodarką o organizacją wiedzy