KONFLIKT O KANAŁ PANAMSKI

ISBN: 978-83-01-17399-9

310 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2013

Jan Iwanek w całej rozciągłości i z dbałością o szczegóły przedstawia spór między USA a Panamą o kontrolę nad Kanałem Panamskim, będącym jednym z najważniejszych pod względem geostrategicznym przesmyków morskich na świecie. Przedstawia okoliczności budowy kanału przez Stany Zjednoczone i sformułowanie zasad jego funkcjonowania jako amerykańskiej wieczystej dzierżawy, a także powiązanie tego wydarzenia z uzyskaniem przez Panamę niepodległości w 1903 r. Nie pomija dalszych istotnych etapów sporu w XX w., zwłaszcza zawarcia układu Torrijos-Carter z 1977 r. i amerykańskiej interwencji w Panamie w 1989 r., w wyniku której od władzy został odsunięty początkowo sprzyjający Amerykanom generał Manuel Noriega, oraz najnowszych wydarzeń w pierwszej dekadzie XXI w., kiedy wzrasta znaczenie kanału i planowana jest jego gruntowna modernizacja na jubileusz stulecia oddania go do żeglugi.

Główny tekst został uzupełniony wyborem dokumentów, leksykonem postaci, słownikiem pojęć i kalendarium wydarzeń.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Niepodległość Panamy - pierwszy konflikt

2. Panama w polityce zagranicznej USA 1903-1964
2.1 Konwencja o Kanale Przesmykowym
2.2 Strefa Kanału Panamskiego [The Canal Zone]
2.3 Polityka interwencji
2.4 Suwerenność tytularna a suwerenność faktyczna
2.5 Panama w wojnach światowych. Problemy obrony a neutralność
kanału
2.6 Aspekty ekonomiczne
2.7 Konflikt z 1964 r.

3. Ku nowym układom

4. Traktaty Torrijos-Carter
4.1 Podpisanie umów
4.2 Procedura ratyfikacyjna
4.3 Przepisy wykonawcze

5. Słuszna sprawa?

6. Po inwazji - zamiast zakończenia
6.1 Przekazanie Panamie uprawnień nad kanałem

Bibliografia

Aneks

Dokumenty
1. Traktat między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a Wielką Brytanią
[Hay-Pauncefote] z 18 listopada 1901 r.
2. Konwencja o Kanale Przesmykowym między Panamą a Stanami
Zjednoczonymi podpisana w Waszyngtonie 18 listopada 1903 r.
3. Traktat ogólny o przyjaźni i współpracy między Stanami Zjednoczonymi
Ameryki a Republiką Panamy z 2 marca 1936 r.
4. Traktat o wzajemnym zrozumieniu i współpracy między Stanami
Zjednoczonymi Ameryki a Republiką Panamy z 25 stycznia 1955 r.
5. Deklaracja wspólna przed Radą OPA 3 kwietnia 1964 r.
6. Deklaracja zasad z 7 stycznia 1974 r.
7. Traktat o Kanale Panamskim
8. Traktat o trwałej neutralności i funkcjonowaniu
Kanału Panamskiego

Kalendarium wydarzeń

Leksykon postaci

Słownik pojęć

Mapy

Indeks nazwisk

Spis map