INSTYTUCJONALNA TEORIA PRZEDSIĘBIORSTW(A). PARADYGMAT (?) CZY WSTĘP (?) DO INSTYTUCJONALNEJ (?) TEORII (?) PRZEDSIĘBIORSTW(A) (?)

ISBN: 978-83-7695-881-1

288 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2021

Autor podjął, z perspektywy instytucjonalnej, próbę odpowiedzi na wiele pytań nurtujących badaczy fenomenu istnienia, organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstw(a) - abstrakcyjnego bytu wymyślonego przez i dla człowieka. W odpowiedzi na nie autor stworzył wielopoziomową metaforyczną architektoniczną budowlę instytucjonalnej teorii przedsiębiorstwa. Za pomocą metafor "cegieł" i "spoiw" zaprezentował metafory wyższego rzędu opisujące cztery teorie (nurty) wchodzące w skład nowej ekonomii instytucjonalnej, starające się poznać przedsiębiorstwa z czterech perspektyw badawczych: metafory systemu (teoria wyboru publicznego), metafory teatru/dramatu (teoria praw własności), metafory dramatu/teatru (teoria agencji), metafory mechanizmu (teoria kosztów transakcyjnych).

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie, czyli o pytaniach i metaforach badawczych
1. Znaki zapytania w podtytule książki jako ukryte pytania badawcze
2. Perspektywy (metafory) badawcze

Rozdział 1
Przedsiębiorstwo (?) - Teoria (?) - Instytucjonalna (?). Zarys problematyki
1.1. Nauka o przedsiębiorstwie a nauki ekonomiczne
1.1.1. Przedsiębiorstwo a ekonomia
1.1.2. Przedsiębiorstwo a nauki o zarządzaniu
1.1.3. Przedsiębiorstwo a mikroekonomia i zarządzanie strategiczne
1.1.4. Nauki o zarządzaniu a nauka o przedsiębiorstwie
1.1.5. Czas i granice pól badawczych
1.2. Czym jest i czym powinna być instytucjonalna teoria przedsiębiorstw(a)?
1.2.1. Czy potrzebna jest instytucjonalna (?) teoria (?) przedsiębiorstw(a)?
1.2.2. Czym jest i dlaczego istnieje przedsiębiorstwo?
1.2.3. Granice i cele przedsiębiorstwa
1.2.4. Czym jest teoria naukowa?
1.2.5. Teorie wchodzące w skład podejścia instytucjonalnego

Rozdział 2
Paradygmat nowej ekonomii instytucjonalnej, czyli o idealnych i nie zawsze idealnych ludziach
2.1. Weryfikowalność hipotez, tez, twierdzeń i teorii
2.2. Podejście pozytywne i normatywne a obiektywizm procesu badawczego
2.3. Założenia ekonomii głównego nurtu
2.4. Założenia nowej ekonomii instytucjonalnej
2.5. Świat oczami ekonomisty ekonomii głównego nurtu i nowej ekonomii
instytucjonalnej

Rozdział 3
Metafora systemu, czyli o miejscu teorii wyboru publicznego w nowej ekonomii instytucjonalnej
3.1. "Cegły" i "spoiwa" metafory systemu
3.2. Ewolucja instytucjonalizmu
3.3. Teoria wyboru publicznego, czyli o możliwościach i ograniczeniach jej wykorzystania w metaforze systemu
3.4. Instytucje, czyli o różnicach w ich interpretacji i definiowaniu
3.5. Sfera instytucjonalna, czyli o wpływie otoczenia instytucjonalnego na strukturę instytucjonalną.

Rozdział 4
Metafora teatru/dramatu - pierwsza odsłona - teoria praw własności
4.1. "Cegły" i "spoiwa" teorii praw własności
4.2. Znaczenie ("odczuwanie") własności
4.3. Narodziny i ewolucja teorii praw własności
4.4. Ewolucja własności
4.5. Własność a prawa własności
4.6. Atrybuty (praw) własności
4.7. Ewolucja struktur własnościowych spółek kapitałowych
4.7.1. Etap "zamkniętych" spółek kapitałowych - okres pierwotnego oddzielenia własności od zarządzania
4.7.2. Etap "otwartych" spółek kapitałowych - okres pogłębienia spersonalizowanego oddzielenia własności od zarządzania
4.7.3. Etap własności osób prawnych - okres odpersonalizowania własności
4.7.4. Etap prostej i złożonej wymiany krzyżowej praw własności - okres przechodzenia od własności do apropriacji
4.8. Prawa własności (property law) a prawa działania (uprawnienia decyzyjne - property rights)
4.9. Kwadrat Friedmana jako podstawa analizy metodologicznej efektywności struktur (wiązek) praw własności
4.10. Rynek w teorii praw własności
4.11. Główne twierdzenia teorii praw własności
4.12. Prawo popytu i podaży w kontekście głównego twierdzenia teorii praw
własności
4.12.1. Założenie ceterisparibus
4.12.2. Własność i prawa własności do przedmiotu i finansowego ekwiwalentu transakcji
4.12.3. Wielowymiarowość transakcji niekompletnymi i niewyłącznymi prawami własności

Rozdział 5 Metafora dramatu/teatru - druga odsłona - teoria agencji
5.1. Biznes jako sztuka dramatu na deskach teatru
5.2. Geneza, ewolucja i przedmiot badawczy teorii agencji
5.3. Racjonalność decyzji w teorii agencji
5.4. Proces badawczy teorii agencji

Rozdział 6
Metafora mechanizmu - teoria kosztów transakcyjnych
6.1. Przedsiębiorstwo jako mechanizm prowadzenia działalności gospodarczej
6.2. Ewolucja kategorii kosztów transakcyjnych
6.3. Znaczenie pojęcia ("podkategorii") "transakcji" w procesie zdefiniowania kosztów transakcyjnych
6.4. Dekompozycja kosztów transakcyjnych
6.5. Próba operacjonalizacji kosztów transakcyjnych

Rozdział 7
Możliwości integracji instytucjonalnej teorii przedsiębiorstw(a) z alternatywnymi teoriami przedsiębiorstw(a)
7.1. Metaforyczna i badawcza konfrontacja alternatywnych teorii przedsiębiorstw(a) z instytucjonalną teorią przedsiebiorstw(a)
7.2. Proces integracji alternatywnych teorii przedsiębiorstw(a) z instytucjonalną teorią przedsiębiorstw(a)

Zamiast zakończenia, czyli o metodologicznych rekomendacjach budowy oraz teoretycznej i aplikacyjnej sile instytucjonalnej teorii przedsiębiorstwa
1. Poznanie czy(i) zmiana rzeczywistości?
2. Rekomendacje dla budowy instytucjonalnej teorii przedsiębiorstwa
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Rekomendacje
2.2.1. Teoria przedsiębiorstw(a) sensu largo i sensu stricto
2.2.2. Proces wyodrębnienia (sub)teorii przedsiębiorstw(a)
2.2.3. Kolejność metafor w procesie budowy instytucjonalnej teorii przedsiębiorstwa
2.2.4. Obszar badawczy "cegieł" i "spoiw" w poszczególnych metaforach
2.2.5. Internalizacja alternatywnych teorii przedsiębiorstwa
3. Addenda empiryczna, czyli o aplikacyjnej (normatywnej) sile poznania (pozytywnej) instytucjonalnej teorii przedsiębiorstwa
3.1. "Odwrócone" podejście normatywne
3.2. Jak zrobić dobry interes, niczego nie sprzedając?
3.3. Jak zarobić, nic nie robiąc?
3.4. Czy każdy może być rolnikiem?
3.5. Kto ma ponieść koszty negatywnych efektów zewnętrznych?
3.6. Kto stracił, a kto zarobił na "czarnym łabędziu" - 2008/2009?
4. To naprawdę już koniec, a właściwie dopiero początek

Bibliografia

Spis rysunków

Spis tabel

Summary