FINANSE GOSPODARSTW DOMOWYCH W ŚWIETLE SUBIEKTYWNYCH OCEN SYTUACJI MATERIALNEJ

ISBN: 978-83-8100-308-7

210 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2021

W badaniach dotyczących zachowań konsumenta konieczne jest uwzględnienie, że różne wymiary zachowań konsumpcyjnych mogą być postrzegane jako wiele obserwowalnych i nieobserwowalnych bezpośrednio jego zachowań rozpatrywanych jako determinanty. Aspekt ten jest o tyle istotną kwestią, że w zależności od fazy, w jakiej znajduje się gospodarstwo domowe, zmieniają się potrzeby i preferencje konsumpcyjne jego członków. Istotna zatem staje się dyskusja, jakie czynniki należy uwzględniać w analizach zachowań konsumpcyjnych i jakie narzędzia wykorzystywać do ich weryfikacji. Tej właśnie problematyce poświęcono pracę, w której w analizie zachowań konsumpcyjnych członków gospodarstw domowych podjęto próbę diagnozy optymalnych czynników uwzględnianych w określonych fazach ich cyklu życia.
Celem przeprowadzonego badania była identyfikacja czynników determinujących zróżnicowanie w zarządzaniu budżetem wysokodochodowych polskich gospodarstw domowych w różnych fazach ich cyklu życia. Podjęto również próbę zbadania zależności między subiektywnymi ocenami sytuacji materialnej gospodarstw domowych a możliwościami oszczędzania i poziomem zadłużenia.
W rozdziale pierwszym zaprezentowano aktualny stan wiedzy z zakresu uwarunkowań zachowań konsumpcyjnych i podjęto próbę systematyzacji determinant. Uwzględniono teoretyczne ujęcie problemu mierników poziomu i struktury konsumpcji oraz przegląd badań krajowych i zagranicznych z zakresu tytułowej problematyki. Omówiono determinanty decyzji zakupowych z uwzględnieniem profili dochodowych gospodarstw domowych.
Przedmiotem rozważań w rozdziale drugim jest problematyka związana z zarządzaniem budżetem gospodarstwa domowego w ujęciu ekonomii klasycznej i behawioralnej. Zaprezentowano dyskusję dotyczącą najważniejszych pojęć i teorii związanych z przyczynami zadłużenia i jego wpływu na zmiany poziomu konsumpcji. Zaprezentowano główne założenia teorii oszczędzania oraz scharakteryzowano modele podziału zasobów finansowych w kontekście tworzenia oszczędności. Wskazano najbardziej popularne modele decyzyjne gospodarstw domowych.
W rozdziale trzecim przedstawiono problematykę i propozycje rozwiązań metodologicznych umożliwiających badanie zachowań konsumpcyjnych gospodarstw domowych. Zaprezentowano procedurę badawczą oraz etapy planowania i zarządzania finansami przez gospodarstwa domowe. Zaproponowano również model konceptualny decyzji wysokodochodowych gospodarstw domowych w zakresie lokowania nadwyżek finansowych. Wskazano na znaczenie wykorzystania narzędzi statystycznych w procesie badań budżetów wysokodochodowych gospodarstw domowych.
Przedmiotem rozważań w rozdziałach czwartym i piątym była charakterystyka społeczno-demograficzna i ekonomiczna wysokodochodowych gospodarstw domowych. Uwagę poświęcono rozkładowi subiektywnych ocen sytuacji materialnej tychże gospodarstw, z uwzględnieniem grup społeczno-ekonomicznych. Stanowiło to podłoże do analiz zaprezentowanych w rozdziałach szóstym i siódmym, które dotyczyły określenia zależności między subiektywnymi ocenami a obiektywnym poziomem oszczędności i zadłużenia. Przedstawiono tu wyniki badań autorskich, których efektem było wyodrębnienie grup determinant. Ukazano wpływ różnych faz cyklu życia gospodarstw domowych na ich zachowania związane z zadłużeniem i oszczędzaniem. Rekapitulację rozważań zawiera podsumowanie, zbiór załączników zaś dokumentuje realizowany proces badawczy.
Wnioski sformułowane przez autorkę mogą okazać się użyteczne dla jednostek gospodarczych. Wielowymiarowe ujęcie czynników obiektywnych i subiektywnych może się przyczynić do zrozumienia czynników krytycznych, wpływających na kształtowanie postaw i zachowań gospodarstw domowych. Zredukowanie wielu zmiennych diagnozujących stan sytuacji materialnej gospodarstw domowych do niewielkiej liczby wyjaśniających wymiarów może być wykorzystane przez praktyków zajmujących się zagadnieniami z tego obszaru. Zaprezentowane w publikacji analizy zmiany zadłużenia i oszczędności polskich gospodarstw domowych w odniesieniu do subiektywnych ocen ich sytuacji materialnej mogą być uzupełnieniem dotychczasowych opracowań w zakresie zarządzania budżetem gospodarstw domowych.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

1. UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ KONSUMPCYJNYCH GOSPODAKSTW
DOMOWYCH
1.1. Zachowania konsumpcyjne w świetle teorii ekonomicznych
1.2. Czynniki determinujące zachowania zakupowe gospodarstw domowych
1.3. Modele przebiegu życia gospodarstw domowych w kształtowaniu
ich zachowań
1.4. Determinanty decyzji finansowych w gospodarstwach domowych
z uwzględnieniem profili dochodowych
1.5. Modele decyzyjne wysokodochodowych gospodarstw domowych

2. DYSPONOWANIE BUDŻETEM PRZEZ GOSPODAESTWA DOMOWE
2.1. Zarządzanie budżetem gospodarstwa domowego w ujęciu ekonomii
klasycznej i behawioralnej
2.2. Oszczędności gospodarstw domowych a warunki ich tworzenia
2.3. Zadłużenie gospodarstw domowych a rozwój konsumpcji
2.4. Sytuacja finansowa gospodarstw domowych w świetle ich subiektywnych
ocen

3. ZAŁOŻENIA METODYCZNE
3.1. Koncepcja własna planowania i zarządzania finansami przez gospodarstwa
domowe
3.2. Procedura badań nad czynnikami różnicującymi zachowania gospodarstw
domowych

4. CHARAKTERYSTYKA WYSOKODOCHODOWYCH GOSPODARSTW
DOMOWYCH
4.1. Charakterystyka społeczno-demograficzna wysokodochodowych
gospodarstw domowych
4.2. Charakterystyka ekonomiczna wysokodochodowych gospodarstw
domowych
4.3. Subiektywne oceny sytuacji materialnej według grupy społeczno-
- ekonomicznej wysokodochodowych gospodarstw domowych
4.4. Zadłużenie i ocena możliwości oszczędzania w świetle subiektywnych ocen
gospodarstw domowych

5. OCENA SYTUACJI EKONOMICZNEJ GOSPODARSTW DOMOWYCH
WEDŁUG CECH DEMOGRAFICZNYCH
5.1. Subiektywna ocena sytuacji materialnej wysokodochodowych gospodarstw
domowych oraz sposobu gospodarowania budżetem
5.2. Subiektywne oceny poziomu zaspokojenia potrzeb gospodarstw
domowych

6. FINANSE WYSOKODOCHODOWYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH
W ŚWIETLE ICH SUBIEKTYWNYCH OCEN SYTUACJI FINANSOWEJ
6.1. Charakterystyka poziomu zadłużenia gospodarstw domowych w świetle
subiektywnych ocen sytuacji finansowej
6.2. Możliwości oszczędzania w gospodarstwach domowych w świetle
subiektywnych ocen sytuacji finansowej

7. WPŁYW SUBIEKTYWNYCH OCEN SYTUACJI FINANSOWEJ
GOSPODARSTW DOMOWYCH NA ZARZĄDZANIE BUDŻETEM
7.1. Zadłużenie i oszczędności wysokodochodowych gospodarstw domowych
a ich subiektywne oceny sytuacji finansowej
7.2. Modelowanie strukturalne w analizie zachowań wysokodochodowych
gospodarstw domowych w świetle ich subiektywnych ocen sytuacji
finansowej

PODSUMOWANIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS TABEL

SPIS RYSUNKÓW

ZAŁĄCZNIKI