FINANSE BEHAWIORALNE GŁÓWNE ZAŁOŻENIA I NOWE WYZWANIA

ISBN: 978-83-8030-629-5

192 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2023

Nurt behawioralny jest jednym z wiodących kierunków rozwoju nauki ekonomii i finansów na świecie. Przyczyniły się do tego m.in. cztery nagrody Nobla z ekonomii, przyznane takim naukowcom jak Herbert Simon (1978), Daniel Kahneman (2002), Robert J. Shiller (2013) czy Richard Thaler (2017). Ekonomię behawioralną możemy zaliczyć do głównego nurtu i nie jest to już nowatorska, przecierającą swoje ścieżki subdyscyplina ekonomii. Przestała być ona podziemną działalnością, a pisanie artykułów ekonomicznych o jednostkach zachowujących się jak ludzie przestało uchodzić za niepoprawne zachowanie1. Czym zatem są ekonomia i finanse behawioralne, jaką rolę pełnią w naukach o ekonomii i finansach i jakie mają praktyczne znaczenie dla inwestorów? Czy negują one kanony tradycyjnej ekonomii, czy tylko stanowią ważne uzupełnienie wiedzy o współczesnej ekonomii i finansach? Próbę odpowiedzi na te pytania podjęła autorka w kolejnych rozdziałach niniejszej książki. Według klasycznej teorii finansów idealny inwestor posiada stałe preferencje, spełniające szereg aksjomatów, zawsze dokonuje optymalnych wyborów i generalnie kieruje się maksymalizacją swojej użyteczności. Jednak wraz z upływem czasu okazało się, że tradycyjne spojrzenie na ekonomię i finanse stało się coraz mniej użyteczne w wyjaśnianiu rzeczywistości finansowej i przewidywaniu przyszłości. Z czasem coraz większą uwagę zaczęto poświęcać koncepcjom behawioralnym, stawiającym w centrum sytuację konkretnego decydenta. Homo oeconomicus stał się homo sapiens, człowiekiem rzeczywistym, którego preferencje nie są stałe, bardzo często zależą od myślenia intuicyjnego, emocji, jakimi się kieruje, i od formy przedstawienia danego problemu. Taki inwestor nie podejmuje optymalnych decyzji z uwagi na ograniczoną racjonalność i nie zawsze maksymalizuje swoją użyteczność. Bardzo często posługuje się on szeregiem uproszczeń, które prowadzą do podejmowania błędnych decyzji. Wynika to niejednokrotnie z nieświadomego działania w obrębie systemu intuicyjnego. Okazuje się, że istnieje wiele czynników, rzekomo nieistotnych z punktu widzenia klasycznych teorii ekonomicznych, które w istotny sposób tłumaczą rzeczywiste zachowania jednostek. Do takich czynników zaliczyć możemy determinanty o podłożu psychologicznym, biologicznym, etycznym czy kulturowym. Nowe spojrzenie na ekonomię, zdaniem ekonomistów behawioralnych, powinno uwzględniać zatem oba podejścia: klasyczne - przedstawione za pomocą normatywnych modeli i wskazujące optymalne rozwiązania oraz podejście behawioralne - przedstawione za pomocą modeli deskryptywnych, opisujące rzeczywiste zachowania jednostek. Rozległa tematyka finansów behawioralnych skłoniła autorkę do podzielenia materiału na dwie części.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Część I
ZACHOWANIE INWESTORÓW W KONTEKŚCIE FINANSÓW BEHAWIORALNYCH

Rozdział 1
Homo oeconomicus według klasycznych teorii finansowych
1.1. Historia ryzyka
1.2. Założenie racjonalności w klasycznej teorii finansów
1.2.1. Teoria użyteczności Neumanna-Morgensterna
1.2.2. Aksjomaty preferencji
1.3. Ekonomia behawioralna

Rozdział 2
Działania inwestorów według teorii finansów behawioralnych
2.1. Ewolucja, definicja i podział finansów behawioralnych
2.2. Teoria perspektywy jako rzeczywisty obraz zachowania inwestorów
2.2.1. Anomalie w kształtowaniu się preferencji
2.2.2. Założenia modelowe teorii perspektywy
2.3. Wiara w odwracanie się kursów akcji
2.4. Teoria żalu
2.5. Psychologia poznawcza
2.6. Efekt predyspozycji
2.6.1. Interpretacja efektu predyspozycji
2.7. Teoria impulsu R. Thalera i S.H. Sunsteina
2.8. Dyskontowanie hiperboliczne

Rozdział 3
Zniekształcenia poznawcze i heurystyczne w decyzjach inwestycyjnych
3.1. Racjonalność ograniczona
3.2. Dwa systemy podejmowania decyzji
3.3. Zniekształcenia heurystyczne
3.4. Zniekształcenia poznawcze

Rozdział 4
Wpływ czynników pozafinansowych na zachowanie jednostek
4.1. Różnice międzypłciowe w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych
4.2. Cechy osobowości w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych
4.3. Kulturowe uwarunkowania procesu podejmowania decyzji inwestycyjnych
4.4. Etyczne uwarunkowania procesu podejmowania decyzji inwestycyjnych

Część II
ZACHOWANIE RYNKU W KONTEKŚCIE FINANSÓW BEHAWIORALNYCH

Rozdział 5
Efektywność informacyjna jako teoria funkcjonowania rynku kapitałowego
5.1. Hipoteza rynków efektywnych
5.2. Krytyka hipotezy rynku efektywnego
5.2.1. Nadmierna zmienność kursów giełdowych
5.3. Anomalie giełdowe
5.3.1. Anomalie sezonowe
5.3.2. Anomalie fundamentalne
5.3.3. Anomalie związane z nadreaktywnością i subreaktywnością rynku

Rozdział 6
Behawioralne mechanizmy funkcjonowania uczestników rynku podczas sytuacji kryzysowych
6.1. Zachowania inwestorów podczas kryzysu finansowego subprime w kontekście teorii finansów behawioralnych
6.2. Behawioralna analiza pandemii COVID-19
6.2.1. Sytuacja na rynkach finansowych świata podczas pandemii COVID-19
6.2.2. Behawioralne aspekty kryzysu COVID-19

Zakończenie

Bibliografia

Spis rysunków

Spis tabel