CENZURO WRÓĆ? MECHANIZMY OGRANICZANIA WOLNOŚCI SŁOWA W POLSCE PO 1990 ROKU

ISBN: 978-83-7545-909-8

261 stron
oprawa: miękka
Rok wydania: 2018

Do przeszłości należy okres, gdy działał urząd cenzury, funkcjonujący pod nazwami: Centralne Biuro Kontroli Prasy (1945-1945), Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (1945-1981) oraz Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk (1981-1990). Kontrolował on wszystkie zgłaszane do publikacji widowiska, artykuły prasowe, książki, filmy, audycje radiowe oraz telewizyjne. Do połowy lat 70. XX wieku cenzurowane były nawet etykiety na butelkach i produktach spożywczych. Dzisiaj tego typu cenzura, nazywana prewencyjną (wkraczająca przed publikacją lub prezentacją), jest prawnie zakazana, co nie oznacza, że nie występuje. Czy obecnie nadal spotykamy się z próbami krępowania zagwarantowanej w naszej konstytucji wolności słowa? Czy aby na pewno cenzura, taka jaką niektórzy twórcy, dziennikarze i uczeni pamiętają jeszcze z czasów PRL, powróciła w dobie III Rzeczypospolitej? To podstawowe pytanie, jakie zadali sobie autorzy tekstów zamieszczonych w tym tomie. Próbują oni spojrzeć na problem dzisiejszej cenzury z różnych perspektyw badawczych. Choć Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk zlikwidowano w 1990 roku, to - jak dowodzą autorzy artykułów - nadal można odczuć piętno tego urzędu wyrażające się obecnością licznych "okaleczonych" książek wydanych w okresie PRL, znajdujących się na półkach bibliotek i antykwariatów (i wypożyczanych lub kupowanych przez nieświadomych czytelników). Część autorów zauważa, że choć nie istnieje w Polsce państwowa instytucja odpowiedzialna za cenzurowanie środków masowego przekazu w takiej formie, w jakiej miało to miejsce przed 1990 rokiem, to obecne są inne, pozainstytucjonalne, formy ograniczania wolności słowa oraz wpływania na treść przekazów medialnych. Autorzy dowodzą, że cenzura istnieje w teatrze, Internecie, przestrzeni medialnej, wśród podmiotów gospodarczych i organizacji pozarządowych.

Fragment wstępu

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

PRAWO I POLITYKA

ANNA DEMENKO
(Bez)prawne fake newsy

JACEK LINDNER
Poprawność polityczna

JACEK A. ŻURAWSKI
Uprawnienia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w zakresie nadzoru
nad nadawcami - konieczny nadzór czy ograniczanie wolności słowa?

SŁAWOMIR SOCZYŃSKI
Cenzura ekonomiczna jako wieloznaczna rzeczywistość demokracji

DOMINIKA POPIELEC
Ograniczenia pracy dziennikarzy śledczych w Polsce a cenzura
na przykładzie sprawy dziennikarza Jarosława Ziętary -
bilans ćwierćwiecza

PIOTR SWACHA
Ruch ludowy wobec przekształceń systemu medialnego w pierwszej
fazie transformacji (1989-1991)

MAGDALENA BUDNIK
"Polska bez cenzury". Początki polskiego rynku wydawniczego w 1989 roku
a działalność Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk

KULTURA I MEDIA

KAMILA BUDROWSKA
O cenzurze, która nigdy nie odeszła. Teksty literackie przekształcone
przez PRL-owską cenzurę we współczesnej przestrzeni publicznej.
Spojrzenie edytora

WIKTOR GARDOCKI
Rekonstrukcja. Dwie wersje Obłędu Jerzego Krzysztonia

ZBIGNIEW ROMEK
Cenzura w teatrze?

KATARZYNA KOPEĆ-ZIEMCZYK
Wyraz artystycznej wolności czy cenzurowanie rzeczywistości?
Przykład Photoshopa

RAFAŁ KLEPKA
Medialna stronniczość polityczna jako nowa forma cenzury:
przypadek "Wiadomości" TVP

EDYTA ŹRAŁKA
Cenzura w tłumaczeniu anglojęzycznych artykułów prasowych
przed upadkiem komunizmu i po nim - stara i nowa rzeczywistość
polityczna a wolność słowa

LIDIA POKRZYCKA
Wolność słowa w Polsce i Islandii. Dziennikarstwo prasowe

TOMASZ STRZYŻEWSKI
Cenzura - definicja i pozainstytucjonalne formy jej występowania
oraz dychotomia pojęciowa w debatach o cenzurze
(stenogram wystąpienia)

BIOGRAMY AUTORÓW

ABSTRACT

INDEKS NAZWISK