BIOTECHNOLOGIE I BIOBEZPIECZEŃSTWO W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM

ISBN: 978-83-7299-889-7

218 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2014

Biotechnologie to techniczne zastosowanie systemów biologicznych, organizmów żywych lub ich składników w celu wytwarzania albo modyfikowania produktów lub procesów1. Natomiast termin "biobezpieczeństwo" (bezpieczeństwo biologiczne) odnosi się do zabezpieczeń związanych z zastosowaniem tych biotechnologii, wobec których istnieje przypuszczenie, że mogą negatywnie wpływać na człowieka bądź jego otoczenie. Biobezpieczeństwo jest zatem skutkiem podjętych działań i zastosowanych środków mających chronić społeczeństwo przed zagrożeniami płynącymi z wykorzystania czynników biologicznych. Obejmuje swoim zakresem prewencję i działania obniżające ryzyko groźnych zmian, wystąpienia chorób, czynników patogennych czy aktów bioterroryzmu mogących negatywnie wpływać na gospodarkę, środowisko i zdrowie publiczne3. Wiąże się więc z produkcją rolną, wprowadzaniem do środowiska nowych organizmów, produkcją i przetwarzaniem żywności, ochroną rezerw wodnych i zasobów biologicznych oraz produkcją biopaliw i biofarmaceutyków. Pod terminem "biobezpieczeństwo" można też rozumieć szereg mechanizmów kontroli i monitoringu, które gwarantują bezpieczne używanie produktów uzyskiwanych z organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO). W szczególności dotyczy to zdrowia i życia człowieka, zwierząt i ogólnie całości środowiska życia4.Zakres tematyczny oddawanej do rąk czytelnika książki w zasadzie ogranicza się do zabezpieczeń prawnych umiejscawiających biotechnologie w systemie międzynarodowej wymiany handlowej i związanego z tym ewentualnego zagrożenia środowiska. Mając to na uwadze, jej lektura - oprócz przybliżenia wybranych źródeł prawa międzynarodowego podejmujących problematykę bezpieczeństwa - może pomóc w zrozumieniu zawiłości wynikających z szybkiego rozwoju bioprawa i rosnącej liczby aktów wynika z faktu, że społeczeństwo, wykazujące zwiększające się poczucie niepewności i świadomość ryzyka związanego ze stosowaniem metod manipulacji genetycznej, oczekuje inicjatyw zdolnych kontrolować coraz śmielsze poczynania naukowców.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótówWstęp1. Protokół z Kartageny o bezpieczeństwie biologicznym1.1. Zagadnienia wstępne1 2. Biobezpieczeństwo w Konwencji o różnorodności biologicznej1 3. Elementy bezpieczeństwa biologicznego w Protokole z Kartageny1.4. Elementy jednostronnego wprowadzania zasad biobezpieczeństwa sankcjonowanych Protokołem z Kartageny1.5. Zasady proceduralne i mechanizm uprzedniej zgody1.6. Ocena i zarządzanie ryzykiem2. Zasada przezorności w międzynarodowym prawie ochrony środowiska i w handlu2.1. Zagadnienia wstępne2.2. Ekologiczny i ekonomiczny aspekt zasady przezorności2.3. Treści normatywne zasady przezorności w Deklaracji z Rio de Janeiro2.4. Konwencja o różnorodności biologicznej i zasada przezorności2.5. Bezpieczeństwo biologiczne pomiędzy zapobieganiem a przezornością2.6. Ocena ryzyka w zagrożeniu bezpieczeństwa biologicznego2.7. Zarządzanie ryzykiem w kontekście zasady przezorności2.8. Brak pewności naukowej w ocenie i zarządzaniu ryzykiem2.9. Dostosowanie i konieczność działań przezornościowych oraz wpływ przepisów WTO na zarządzanie ryzykiem3. Handel produktami biotechnologicznymi w świetle przepisów WTO3.1. Przepisy WTO regulujące wymianę produktów biotechnologicznych3.2. Relacje między wielostronnymi porozumieniami w sprawie wymianytowarowej3.3. Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych - w odniesieniu do bezpieczeństwa produktówbiotechnologicznych3.4. Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu - w odniesieniu do produktów biotechnologicznych3.5. Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu - w odniesieniu do produktów biotechnologicznych3.6. Uwagi ogólne4. Konfrontacja przepisów o bezpieczeństwie biologicznym z Protokołuz Kartageny z przepisami WTO4.1. Zagadnienia wstępne4.2. Kwestie zgodności Protokołu z Kartageny z przepisami WTO4.3. Środki bezpieczeństwa biologicznego wyznaczone Protokołem z Kartagenyi prawem WTO4.3.1. Zasady bezpieczeństwa biologicznego w świetle art. IIIust. 4 GATT4.3.2. Zasady biobezpieczeństwa w zestawieniu z przepisami ochrony zasobów naturalnych określonych art. XX lit. g GATT4.3.3. Oczekiwania wspólnoty międzynarodowej związane z ochronąśrodowiska życia4.3.4. Zasady biobezpieczeństwa wynikające z art. XX lit. b GATT4.3.5. Korzyści wynikające ze stosowania kontrowersyjnie ocenianychprzepisów4.3.6. Ogólna ocena zasad bezpieczeństwa określonych w SPS i TBToraz w art. XX GATT4.4. Relacje i zależności Protokołu z Kartageny z innymi dokumentamimiędzynarodowymi4.4.1. Klauzule ochronne4.4.2. Znaczenie ogólnej klauzuli ochronnej w świetle preambułyProtokołu z Kartageny4.4.3. Współzależność przepisów ochrony środowiska z przepisamiwymiany handlowej4.4.4. Zasada wzajemnej zależności przepisów ochrony środowiskaz przepisami wymiany handlowej w świetle porozumieńo ochronie środowiska5. Zasady bezpieczeństwa biologicznego i obrotu GMO w Unii Europejskiej5.1. Zagadnienia wstępne5.2. Rozwój ustawodawstwa unijnego w sprawie biobezpieczeństwai obrotu GMO5.3. Zasady ogólne ochrony środowiska w ustawodawstwieUnii Europejskiej5.4. Obszar zastosowania zasad biobezpieczeństwa5.5. Procedura uprzedniego zezwolenia na umyślne uwolnienie GMOdo środowiska5.6. Procedura uprzedniego zezwolenia na żywność i pasze genetyczniezmodyfikowane5.7. Procedura uprzedniego zezwolenia na eksport GMO5.8. Ocena ryzyka i analiza kumulacji efektów długoterminowych5.9. Zarządzanie ryzykiem wynikającym ze stosowania genów opornościna antybiotyki, prowadzenie monitoringu, wydawanie zezwoleńi śledzenie GMO5.10. Uwagi ogólne6. Bezpieczeństwo biologiczne i handel GMO w praktyce i orzecznictwieEuropejskiego Trybunału Sprawiedliwości6.1. Zagadnienia wstępne6.2. Klauzule ochronne6.3. Charakter i znaczenie jednostronnych środków ograniczających.Sprawa Greenpeace France6.4. Sprawa Monsanto Italia6.5. Ograniczenia jednostronne nieobjęte przepisami Unii Europejskiej6.6. Wyjątki określone art. 95 Traktatu ustanawiającegoWspólnotę Europejską6.7. Wpływ WTO na regulacje Unii Europejskiej w zakresiebiobezpieczeństwa6.8. Uwagi ogólne7. Kwestie wymagające szerszego uwzględnienia w przepisach o bezpieczeństwiei biotechnologiach7.1. Zagadnienia wstępne7.2. Perspektywy realizacji zasady działania w interesie całej społecznościludzkiej7.3. Perspektywy wdrażania zasady sprawiedliwego podziału zysków7.4. Perspektywy korzystania z zasady wzajemnej zależności ochronyśrodowiska i działalności gospodarczej7.5. Pragmatyczne korzyści wdrażania zasady przezorności7.6. Wpływ nauki na ochronę środowiska życia oraz kształtowanie zasadfunkcjonowania rynku biotechnologicznegoPodsumowanieBibliografia