BEZPIECZEŃSTWO CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW W PROCESIE DZIEJOWYM

ISBN: 978-83-7467-292-4

485 stron
oprawa: twarda
Rok wydania: 2018

W książce opisano różne społeczeństwa i okresy historyczne, wykorzystując w tym celu także wiedzę z dziedzin wykraczających poza ściśle rozumiane bezpieczeństwo, takich jak antropologia, biologia, socjologia, politologia, a także historia. W monografii o tak szerokim zakresie czasowym i przedmiotowym autor musiał opierać się w dużej mierze na źródłach pośrednich.
Zapewne wiele treści zawartych w publikacji może być przedmiotem krytycznych uwag osób zajmujących się szczegółowymi badaniami różnych aspektów funkcjonowania człowieka i różnorodnych typów społeczeństw, jednak postawiony cel identyfikacji i porównania zagadnień bezpieczeństwa w procesie dziejowym wart był trudu włożonego w prace nad książką.
Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów, pracowników naukowo-dydaktycznych kierunków studiów związanych z bezpieczeństwem, a także osób zajmujących się tą problematyką zawodowo. Ponadto autor ma nadzieję, że zainspiruje ona naukowców do dalszych prac nad rozwijaniem komponentu antropologicznego nauk o bezpieczeństwie.

(Ze Wstępu)

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

CZĘŚĆ PIERWSZA
KONCEPCJE DZIEJÓW CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW

ROZDZIAŁ I. GENEZA CZŁOWIEKA W ŚWIETLE TEORII EWOLUCJI
1. Nurt biologiczny ewolucjonizmu
2. Człowiek w klasycznych koncepcjach teorii ewolucji
3. Antropologia jako nauka o człowieku i jego ewolucji
4. Antropologia bezpieczeństwa

ROZDZIAŁ II. DETERMINANTY EWOLUCJI CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW
1. Biologiczne uwarunkowania przetrwania i rozwoju człowieka
2. Człowiek a środowisko geograficzne
3. Kulturowe i społeczne podstawy rozwoju człowieka i społeczeństwa

ROZDZIAŁ III. ETAPY ROZWOJU CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW
1. Technologiczne determinanty rozwoju: od dzikości, przez barbarzyństwo,
do cywilizacji
2. Socjopolityczne formy rozwoju społeczeństwa: od hordy i plemienia do wodzostwa i państwa
3. Państwo jako polityczna forma organizacji społeczeństwa
4. Typy społeczeństwa: od tradycyjnego, przez industrialne, do informacyjnego

PODSUMOWANIE CZĘŚCI PIERWSZEJ

CZĘŚĆ DRUGA
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTW TRADYCYJNYCH

ROZDZIAŁ IV. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA ZBIERACKO-ŁOWIECKIEGO
1. Zbieracze i łowcy jako najstarsza forma społeczeństwa
2. Rozwój kulturowy społeczeństw łowców i zbieraczy
3. Rozwiązywanie konfliktów społecznych w życiu gromadnym
4. Zagadnienia bezpieczeństwa społeczeństwa zbieracko-łowieckiego

ROZDZIAŁ V. PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA CYWILIZACJI AGRARNEJ
1. Społeczeństwa kopieniackie i pasterskie
2. Rozwinięte społeczeństwo agrarne
3. Człowiek jako własność innego człowieka, czyli niewolnictwo
4. Wojny społeczeństw agrarnych
5. Dominacja europejskiej sztuki wojennej

ROZDZIAŁ VI. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA ROLNICZEGO W POGLĄDACH WYBRANYCH PRZEDSTAWICIELI MYŚLI FILOZOFICZNEJ I SPOŁECZNEJ
1. Bezpieczeństwo w starożytnej (klasycznej) myśli filozoficznej
2. Poglądy na bezpieczeństwo w chrześcijańskich koncepcjach filozoficznych
3. Bezpieczeństwo w poglądach filozoficznych i doktrynie społecznej
epoki renesansu
4. Bezpieczeństwo w teoriach okresu oświecenia

PODSUMOWANIE CZĘŚCI DRUGIEJ

CZĘŚĆ TRZECIA
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO

ROZDZIAŁ VII. NARODZINY SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO
1. Rewolucja przemysłowa i jej konsekwencje
2. Rewolucja naukowo-techniczna i jej skutki w sferze bezpieczeństwa

ROZDZIAŁ VIII. NACJONALIZM I JEGO KONSEKWENCJE
1. Nacjonalizm jako ideologia państwa narodowego
1.1. Rys historyczny nacjonalizmu
1.2. Źródła nacjonalizmu
1.3. Główne założenia ideologii nacjonalizmu
2. Kategorie nacjonalizmu
2.1. Nacjonalizm polityczny a nacjonalizm etniczny i kulturowy
2.2. Nacjonalizm liberalny, ekspansjonistyczny i konserwatywny
2.3. Nacjonalizm antykolonialny i postkolonialny
2.4. Nacjonalizm a faszyzm
2.5. Nacjonalizm a patriotyzm
3. Nacjonalizm jako źródło konfliktów

ROZDZIAŁ IX. KOLONIALIZM, DEKOLONIZACJA I NEOKOLONIALIZM
1. Podboje kolonialne i kolonializm
2. Dekolonizacja i neokolonializm
3. Wojny kolonialne

ROZDZIAŁ X. REŻIMY TOTALITARNE JAKO ZAGROŻENIE BEZ¸PIECZEŃSTWA CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTWA
1. Faszyzm i nazizm
1.1. Rys historyczny, źródła i istota faszyzmu
1.2. Charakter państwa faszystowskiego
1.3. Faszyzm włoski i nazizm w Niemczech
1.4. Faszyzm we współczesnym świecie
2. Komunizm i stalinizm
2.1. Podstawy ideologii komunistycznej i jej ewolucja
2.2. System rządów komunistycznych
2.3. Stalinizm
3. Systemy totalitarne

ROZDZIAŁ XI. WOJNY ERY PRZEMYSŁOWEJ JAKO ŹRÓDŁO MA¸SOWEJ WZAJEMNEJ
DESTRUKCJI SPOŁECZEŃSTW
1. Społeczeństwa industrialne w okresie I wojny światowej
2. Uprzemysłowienie walki zbrojnej - II wojna światowa
3. Ewolucja środków walki zbrojnej na frontach II wojny światowej

ROZDZIAŁ XII. WOJNA BEZ WALKI ZBROJNEJ - ZIMNA WOJNA
1. Źródła i globalny charakter zimnej wojny
2. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego i Organizacja Układu
Warszawskiego
3. Rozwój i rola broni masowego rażenia
4. Broń konwencjonalna i jej rozwój
5. Wydatki obronne państw w okresie zimnej wojny
6. Wojny i konflikty zbrojne w dziejach człowieka - próba podsumowania

ROZDZIAŁ XIII. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO W TEORII
STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
1. Państwocentryczny realizm i neorealizm
2. Liberalizm i neoliberalizm instytucjonalny
3. Ekonomiczne korzenie perspektywy radykalnej
4. Studia strategiczne i studia nad bezpieczeństwem

PODSUMOWANIE CZĘŚCI TRZECIEJ

CZĘŚĆ CZWARTA
TRANSEPOKOWE NIEMILITARNE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA

ROZDZIAŁ XIV. NISZCZYCIELSKIE SIŁY NATURY
1. Środowisko naturalne jako źródło zagrożeń
2. Trzęsienia ziemi
3. Erupcje wulkanów
4. Cyklony tropikalne, tajfuny i trąby powietrzne
5. Powodzie i tsunami
6. Epidemie i zarazy
7. Kolizje z obiektami kosmicznymi
8. Ocena ryzyka związanego z katastrofami naturalnymi

ROZDZIAŁ XV. PROBLEMY DEMOGRAFICZNE I OBCIĄŻENIE
ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1. Człowiek a równowaga dynamiczna ekosystemów
2. Wzrost liczby ludności świata
3. Antropogeniczne obciążenie środowiska naturalnego
4. Wyczerpywanie zasobów naturalnych i tego konsekwencje

ROZDZIAŁ XVI. UBÓSTWO, NIEDOŻYWIENIE I GŁÓD JAKO ZAGROŻENIA EGZYSTENCJALNE
1. Ubóstwo jako wynik wzrostu liczby ludności
2. Ubóstwo a nierówności społeczne
3. Niedożywienie i głód oraz ich fizyczne i społeczne konsekwencje
4. Problem niedoboru żywności w dziejach człowieka
5. Prawo do wyżywienia

ROZDZIAŁ XVII. PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO
1. Kurczenie się warstwy ozonowej jako zagrożenie życia na Ziemi
2. Utrata różnorodności biologicznej
3. Degradacja gleb
4. Antropogeniczna zmiana klimatu
5. Niedobór i zanieczyszczenie wody
6. Odpady niebezpieczne

PODSUMOWANIE CZĘŚCI CZWARTEJ

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS SCHEMATÓW

SPIS WYKRESÓW

SPIS TABEL