APELACJA W POSTĘPOWANIU CYWILNYM KOMENTARZ I ORZECZNICTWO wyd.5

ISBN: 978-83-8286-160-0 384 stron format: A5 oprawa: miękka Rok wydania: 2022

W publikacji zaprezentowano całość zagadnień związanych z apelacją jako środkiem zaskarżenia - z uwzględnieniem zarówno apelacji zwykłej, jak i apelacji uproszczonej - oraz z postępowaniem apelacyjnym. Szczegółowo omówiono konstrukcję apelacji, jej wymagania formalne jako pisma procesowego oraz jako środka odwoławczego.

Komentarz proponuje rozwiązania wielu problemów praktycznych spotykanych na co dzień w postępowaniu apelacyjnym. Problematykę apelacji przedstawiono w sposób umożliwiający stopniowe opanowanie umiejętności potrzebnych do jej sporządzenia w sposób profesjonalny. Ponieważ komentarz przeznaczony jest przede wszystkim dla aplikantów, przedstawiona w nim konstrukcja apelacji jest modelem, który uwzględnia wszystkie elementy prawidłowo sporządzonego środka odwoławczego, niezależnie od tego, czy ich brak w praktyce uniemożliwiałby nadanie mu biegu bądź powodowałby nieskuteczność apelacji. Dotyczy to np. zarzutów naruszenia prawa materialnego, które sąd drugiej instancji ma przecież obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu, czy też kolejności elementów apelacji, która w praktyce nie ma decydującego znaczenia.

Książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich zawiera:

klasyczny podartykułowy komentarz do przepisów art. 367-391 i 5058-50513 k.p.c.,
wybór najważniejszych orzeczeń ze wskazaniem dominującej linii orzeczniczej,

W drugiej części - suplemencie - umieszczono:

przykłady i kazusy wyjaśniające funkcjonowanie wielu instytucji z zakresu postępowania odwoławczego,
przykłady konstruowania zarzutów i wniosków apelacji oraz wzory poszczególnych elementów apelacji,
wzór prawidłowo napisanej apelacji opatrzony szczegółowym komentarzem,
w wydaniu piątym przeniesiono z części pierwszej do suplementu schematy ułatwiające zrozumienie zasad postępowania apelacyjnego, uwzględniające m.in. występowanie w tym postępowaniu współuczestnictwa procesowego

Piąte wydanie książki uwzględnia aktualny stan prawny, obejmując zmiany uchwalone w latach 2017-2021. Szczególną uwagę poświecono skomentowaniu zmian wprowadzonych ustawą z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1469), która w sposób istotny znowelizowała postępowanie apelacyjne:

przeniesiono badanie wymagań formalnych i dopuszczalność apelacji do II instancji;
zniesiono, w ramach postępowania międzyinstancyjnego, wstępne badanie apelacji przed sądem pierwszej instancji, jako dublującego czynności kontrolne (art. 371-373 k.p.c.);
przewidziano możliwość rozpoznania sprawy przez sąd drugiej instancji na posiedzeniu niejawnym (art. 374 i 375 k.p.c.);
zmieniono skład sądu apelacyjnego, wymagania apelacji oraz terminy do jej wniesienia i oznaczenia początku jego biegu (art. 367-369 p.c.);
skorygowano przepisy dotyczące powoływania nowych faktów i dowodów (art. 368 p.c.);
wprowadzono apelację od wyroku stwierdzającego oczywistą bezzasadność powództwa i możliwość oddalenia na posiedzeniu niejawnym oczywiście bezzasadnego powództwa (art. 3911p.c.);

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów
Słowo wstępne
Rozdział I
Zaskarżalność apelacją
Art. 367. [Dopuszczalność apelacji]
Przepisy powiązane
1. Zaskarżalność apelacją
1.1. Zasada
1.2. Wyjątek
1.3. Rozróżnienie zaoczności
Orzecznictwo
2. Apelacja a rozstrzygnięcie o kosztach procesu za pierwszą
instancję
Kwestie praktyczne
3. Apelacja a przedmiot zaskarżenia
Orzecznictwo
4. Apelacja a legitymacja i interes prawny w zaskarżeniu
Orzecznictwo
5. Umocowanie do wniesienia apelacji
5.1. Zakres pełnomocnictwa
Kwestie praktyczne
5.2. Apelacja a udział w postępowaniu aplikantów
Orzecznictwo
6. Skład sądu drugiej instancji
6.1. Zasada
6.2. Wyjątki
Orzecznictwo
Rozdział II
Wymagania apelacji jako pisma procesowego
Art. 368. [Wymagania formalne apelacji]
Przepisy powiązane
A. Apelacja jako pismo procesowe
1. Oznaczenie sądu
Orzecznictwo
2. Oznaczenie stron
3. Oznaczenie pisma procesowego
3.1. Zasada
3.2. Wyjątek
Orzecznictwo
4. Oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia
4.1. Obowiązek oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia
4.1.1. Zasada
4.1.2. Wyjątek
Kwestie praktyczne
4.1.3. Wyjątek
Kwestie praktyczne
4.2. Sprawdzenie wartości przedmiotu zaskarżenia
Orzecznictwo
5. Zasady określania wartości przedmiotu zaskarżenia w zakresie
odsetek
Kwestie praktyczne
6. Zasady określania wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach
o prawo do świadczeń powtarzających się
Kwestie praktyczne
7. Zasady określania wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach dotyczących umowy najmu lub dzierżawy oraz w sprawach
o wydanie rzeczy
Kwestie praktyczne
8. Kumulacja roszczeń w postępowaniu apelacyjnym
8.1. Uwagi ogólne
Kwestie praktyczne
8.2. Określenie wartości przedmiotu zaskarżenia wyroków łącznych, częściowych i wstępnych oraz wyroków rozstrzygających o powództwie głównym i wzajemnym
8.3. Określanie wartości przedmiotu zaskarżenia przy sformułowaniu żądania pozwu w sposób alternatywny, przemienny, ewentualny
Orzecznictwo
9. Podpis i załączniki
9.1. Obowiązek podpisania apelacji
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
9.2. Obowiązek dołączenia załączników
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
10. Opłata od apelacji
10.1. Uwagi ogólne
10.2. Zasada
10.3. Wyjątki
Orzecznictwo
B. Apelacja jako środek odwoławczy
1. Oznaczenie wyroku
2. Zakres zaskarżenia
Przepisy powiązane
3. Zarzuty i podstawy apelacji
Przepisy powiązane
3.1. Zasada
3.2. Wyjątek
Orzecznictwo
4. Zarzuty naruszenia prawa procesowego
Przepisy powiązane
4.1. Uwagi wprowadzające
4.2. Uchybienia prowadzące do nieważności postępowania__
4.3. Inne uchybienia procesowe a wpływ na rozstrzygnięcie
4.4. Uchybienie procesowe - błędna ocena dowodów i błędów w postępowaniu dowodowym
Kwestie praktyczne
4.5. Zasada
Kwestie praktyczne
4.6. Wyjątek
Kwestie praktyczne
4.7. Naruszenia procesowe mające wpływ na ustalenie stanu faktycznego, niezwiązane wprost z postępowaniem dowodowym
Kwestie praktyczne
4.8. Zarzuty apelacji a zastrzeżenie do protokołu
Orzecznictwo
5. Zarzuty naruszenia prawa materialnego
Przepisy powiązane
5.1. Pojęcie prawa materialnego
Kwestie praktyczne
5.2. Postacie naruszenia prawa materialnego
5.3. Błędna interpretacja przepisu
Kwestie praktyczne
5.4. Niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego
Kwestie praktyczne
5.5. Błędne ustalenie stanu faktycznego przez sąd a błąd
w stosowaniu prawa materialnego
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
6. Wnioski apelacji
Przepisy powiązane
6.1. Obowiązek formułowania wniosków apelacji
Kwestie praktyczne
6.2. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku
6.2.1. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku
z powodu nieważności postępowania prowadzącej
do odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania
6.2.2. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku
z powodu nieważności postępowania prowadzącej do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania
6.2.3. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji
do ponownego rozpoznania z innych przyczyn
6.3. Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku
7. Powołanie nowych faktów i dowodów w apelacji
8. Wniosek o zasądzenie kosztów procesu
8.1. Sposób formułowania wniosku apelacji o zasądzenie kosztów procesu za pierwszą instancję
8.2. Wniosek o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego
Orzecznictwo
Rozdział III
Wniesienie apelacji
Art. 369. [Właściwość sądu]
Przepisy powiązane
1. Sąd właściwy do wniesienia apelacji
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
2. Termin do wniesienia apelacji
2.1. Zasada
2.2. Wyjątek
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
3. Termin do wniesienia apelacji a reprezentacja
przez pełnomocnika
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
4. Termin do wniesienia apelacji a współuczestnictwo procesowe
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
5. Przerwa biegu terminu do wniesienia apelacji
5.1. Zasada
5.2. Wyjątki
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
6. Bieg terminu do wniesienia apelacji a powtórne doręczenie
odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem
Orzecznictwo
Rozdział IV
Przekazanie sprawy sądowi drugiej instancji
Art. 371 [Przedstawienie akt sądowi drugiej instancji]
Przepisy powiązane
Art. 3731. [Odpowiedź na apelację]
Przepisy powiązane
Uwagi ogólne
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
Rozdział V
Przyczyny odrzucenia apelacji
Art. 373. [Przesłanki odrzucenia apelacji]
Przepisy powiązane
1. Odrzucenie apelacji z powodu uchybienia terminowi
do jej wniesienia
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
2. Odrzucenie apelacji z powodu braków formalnych i fiskalnych
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
3. Odrzucenie apelacji z innych przyczyn
Rozdział VI
Postępowanie przed sądem drugiej instancji
rt-374. [Posiedzenie niejawne]
rt-375. [Wyznaczenie rozprawy]
Przepisy powiązane
1. Zasada
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
ozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym
w nieobecności stron]
Przepisy powiązane
1. Zasada
2. Wyjątek
Orzecznictwo
Art. 377. [Sprawozdanie]
Przepisy powiązane
Odrębności rozprawy apelacyjnej
Art. 378. [Granice zaskarżenia]
Przepisy powiązane
1. Granice apelacji
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
2. Granice podmiotowe apelacji
2.1. Uwaga wstępna
2.2. Rodzaje współuczestnictwa procesowego
2.2.1. Podział ogólny wielopodmiotowości
2.2.2. Współuczestnictwo materialne
2.2.3. Zobowiązanie solidarne
2.2.4. Współuczestnictwo formalne
Kwestie praktyczne
2.2.5. Współuczestnictwo konieczne
2.2.5.1. Zasada
2.2.5.2. Wyjątek
Kwestie praktyczne
2.2.5.3. Wyjątek
Kwestie praktyczne
2.2.5.4. Wyjątek
2.2.5.5. Wyjątek
2.2.5.6. Wyjątek
2.2.6. Współuczestnictwo jednolite
Kwestie praktyczne
2.2.7. Przykładowe sytuacje wspólnoty praw i obowiązków na tle współuczestnictwa jednolitego
i koniecznego Orzecznictwo
2.3. Granice podmiotowe apelacji w przypadku współuczestnictwa
3. Stosowanie art.
378 ő2 w postępowaniu apelacyjnym
Orzecznictwo
Art. 379. [Nieważność]
Przepisy powiązane
1. Przyczyny nieważności postępowania jako zarzut apelacji
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Zasada
1.3. Wyjątek
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
2. Niedopuszczalność drogi sądowej jako przyczyna nieważności postępowania
3. Brak zdolności sądowej i procesowej oraz brak w składzie organów jako przyczyna nieważności postępowania
3.1. Decyzja sądu drugiej instancji w przypadku braku zdolności sądowej osoby fizycznej
3.2. Decyzja sądu drugiej instancji w przypadku braku zdolności sądowej jednostki organizacyjnej
3.3. Decyzja sądu drugiej instancji w przypadku braku zdolności procesowej
3.4. Decyzja sądu drugiej instancji w przypadku braku
w składzie organów jednostki organizacyjnej
Kwestie praktyczne
3.5. Decyzja sądu drugiej instancji w przypadku utraty zdolności sądowej lub procesowej, braku organu powołanego do reprezentowania strony lub przedstawiciela ustawowego w toku postępowania
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
4. Nienależyte pełnomocnictwo jako przyczyna nieważności
postępowania
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
5. Powaga rzeczy osądzonej i zawisłość sporu jako przesłanka
nieważności postępowania
Orzecznictwo
6. Wadliwy skład sądu jako przyczyna nieważności postępowania
Orzecznictwo
7. Wyłączenie sędziego z mocy ustawy jako przesłanka nieważności postępowania
8. Pozbawienie możności obrony jako przyczyna nieważności
postępowania
Orzecznictwo
Art. 380.[Kontrola niezaskarżalnych postanowień]
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
Art. 381. [Ograniczenie prezentowania nowych faktów i dowodów]
Art. 382. Podstawa orzeczenia sądu drugiej instancji]
Przepisy powiązane
1. Zasada
2. Wyjątki
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
Art. 383. [Rozszerzenie żądania]
Przepisy powiązane
1. Pojęcie zmian przedmiotowych
Orzecznictwo
2. Zmiany ilościowe w postępowaniu apelacyjnym
2.1. Zasada
2.2. Wyjątek
Orzecznictwo
3. Zmiany jakościowe w postępowaniu apelacyjnym
3.1. Zasada
3.2. Wyjątek
Orzecznictwo
4. Tryb dokonania zmian przedmiotowych w postępowaniu apelacyjnym
5. Skutki niedozwolonej zmiany powództwa w postępowaniu
apelacyjnym
Orzecznictwo
Art. 384. [Zakaz reformationis inpeius]
1. Zasada
2. Wyjątki
Orzecznictwo
Art. 385. [Przyczyny oddalenia apelacji]
Art. 386. [Inne rozstrzygnięcia]
Przepisy powiązane
1. Rodzaje orzeczeń sądu drugiej instancji
2. Wyroki reformatoryjne
3. Postanowienia sądu drugiej instancji w kwestiach formalnych
4. Wyrok (postanowienie co do istoty sprawy) uchylający wyrok (postanowienie co do istoty sprawy) sądu pierwszej instancji
i przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania
5. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu za pierwszą instancję
Orzecznictwo
6. Postępowanie po przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania
Orzecznictwo
Art. 387. [Uzasadnienie]
Przepisy powiązane
1. Uzasadnianie orzeczeń w postępowaniu apelacyjnym
1.1. Zasada
1.2. Wyjątki
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
2. Konstrukcja uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji
Orzecznictwo
Art.387. [Obowiązek zawiadamiania o zmianie miejsca zamieszkania]
Art. 388. Przepisy powiązane
Orzecznictwo
388. [Wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia]powiązane
1. Wykonalność wyroku sądu drugiej instancji
1.1. Zasada
1.2. Wyjątki
2. Wstrzymanie wykonania wyroku sądu drugiej instancji
3. Wstrzymanie skuteczności wyroku sądu drugiej instancji
Orzecznictwo
Art. 389. Zwrot akt sądowi pierwszej instancji]
Art. 390.[Przedstawienie zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu]
1. Przesłanki przedstawienia zagadnienia prawnego
do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu przez sąd drugiej
instancji
Orzecznictwo
2. Moc wiążąca uchwały Sądu Najwyższego rozstrzygającej
zagadnienie prawne
Orzecznictwo
Art. 391. Odpowiednie stosowanie]
Przepisy powiązane
1. Ogólne zasady stosowania przepisów regulujących postępowanie przed sądem pierwszej instancji do postępowania
apelacyjnego
Orzecznictwo
2. Zmiany podmiotowe w postępowaniu apelacyjnym
Orzecznictwo
3. Cofnięcie apelacji
Orzecznictwo
Art.391. [Apelacja od wyroku stwierdzającego oczywistą bezzasadność
powództwa]
1. Oczywista bezzasadność powództwa 2. Rozpoznanie apelacji od wyroku stwierdzającego oczywistą bezzasadność powództwa
Rozdział VII
Apelacja proszczona
Art. 505. Apelacja w postępowaniu uproszczonym]
Przepisy powiązane
1.Termin do wniesienia apelacji w postępowaniu uproszczonym
2. Zrzeczenie się prawa do wniesienia apelacji
Kwestie praktyczne
Art. 5059. [Zarzuty apelacji]
1. Podstawy apelacji uproszczonej
2. Dopuszczalność podnoszenia dalszych zarzutów apelacji
3. Ograniczony charakter apelacji uproszczonej
Orzecznictwo
Art. 505 10. [Rozpoznanie apelacji]
1. Skład sądu w postępowaniu apelacyjnym uproszczonym
2. Posiedzenie przewidziane do rozpoznania apelacji
w postępowaniu uproszczonym
Kwestie praktyczne
Orzecznictwo
Art.505 11. [Rozstrzygnięcia]
1. Wyrok sądu drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym
1.1. Zasada
1.2. Wyjątek
2. Wskazania sądu drugiej instancji co do dalszego postępowania
Orzecznictwo
Art. 505 12. [Uproszczenia dotyczące uzasadnienia wyroku sądu
drugiej instancji]
SUPLEMENT Przykłady
Schematy
Schemat 1. Apelacja (art. 368)
Schemat 2. Wielopodmiotowość w procesie cywilnym
Schemat 3. Rodzaje współuczestnictwa procesowego a dokonywanie czynności procesowych w postępowaniu apelacyjnym
Schemat 4. Apelacja jako pismo procesowe
Schemat 5. Działalność jurysdykcyjna sądu a zarzuty i wnioski apelacji
Schemat 6. Orzeczenia sądu apelacyjnego