ZBRODNIE PRZECIWKO LUDZKOŚCI W DOKTRYNIE I ORZECZNICTWIE MIĘDZYNARODOWYCH TRYBUNAŁÓW KARNYCH

ISBN: 978-83-66849-05-1

520 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2021

Międzynarodowe trybunały karne mają już wprawdzie dosyć długą historię, ale ich szczególny rozwój nastąpił w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, a swoistym zwieńczeniem tego procesu było podpisanie Statutu Rzymskiego i powołanie Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Jurysdykcja tego organu obejmuje cztery podstawowe typy zbrodni międzynarodowych: ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz agresję i zbrodnie przeciwko pokojowi. [...] Na podstawie wnikliwej lektury pracy Andrzeja Bryla mogę sformułować trzy podstawowe wnioski: po pierwsze, rozprawa jest skonstruowana poprawnie pod względem metodologicznym; po drugie, przeprowadzona analiza jest szczegółowa, wszechstronna, wyczerpująca, wnikliwa i rzetelna; po trzecie, praca koncentruje się wprawdzie na orzecznictwie międzynarodowych trybunałów karnych w kontekście jego historycznego rozwoju, ale niewątpliwą zaletą dzieła jest też interdyscyplinarne połączenie perspektywy dogmatycznoprawnej z perspektywą teoretyczno- i filozoficznoprawną.

prof. dr hab. Jerzy Zajadło

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział 1
Wprowadzenie do problematyki zbrodni przeciwko ludzkości
1.1. Zbrodnie przeciwko ludzkości w perspektywie historycznej i doktrynalnej
1.1.1. Proces w Breisach
1.1.2. Odkrycia geograficzne i debata w Valladolid
1.1.3. Doktryna monarchomachów
1.1.4. Proces Karola I Stuarta
1.1.5. Pokój westfalski i nowy ład europejski
1.1.6. Koncepcje szkoły prawa natury w XVII wieku
1.1.7. Narodziny nowożytnej koncepcji praw człowieka
1.1.8. XIX-wieczne regulacje prawa wojny
1.1.9. Ludobójstwo Ormian i deklaracja mocarstw z 24 maja 1915 r.
1.1.10. I wojna światowa i jej następstwa
1.1.11. II wojna światowa i jej następstwa
1.1.12. Zbrodnie przeciwko ludzkości w myśli prawnej Herscha Lauterpachta
1.1.13. Podsumowanie
1.2. Zbrodnie przeciwko ludzkości we współczesnej myśli politycznej i prawnej
1.3. Pojęcie zbrodni przeciwko ludzkości w prawie międzynarodowym
1.3.1. Zbrodnie przeciwko ludzkości w systemie prawa międzynarodowego
1.3.2. Ludzkość jako przedmiot ochrony
1.3.3. Zbrodnie przeciwko ludzkości a zbrodnie wojenne
1.3.4. Zbrodnie przeciwko ludzkości a ludobójstwo
1.3.5. Problem hierarchii zbrodni międzynarodowych

Rozdział 2
Zbrodnie przeciwko ludzkości w orzecznictwie międzynarodowych trybunałów wojskowych
2.1. Zagadnienia wstępne
2.1.1. Historyczny i polityczny kontekst decyzji o powołaniu MTW w Norymberdze
2.1.2. Status prawny MTW
2.1.3. Zakres jurysdykcji
2.1.4. Prawo właściwe
2.1.5. Prawne podstawy MTW - od deklaracji z St. James do Karty londyńskiej
2.2. Zbrodnie przeciwko ludzkości na tle pozostałych zbrodni objętych zakresem jurysdykcji MTW
2.2.1. Główna oś narracji procesu - zarzut spisku (wspólny plan lub spisek)
2.2.2. Zbrodnie przeciwko pokojowi
2.2.3. Zbrodnie wojenne
2.3. Zbrodnie przeciwko ludzkości w Karcie MTW i orzecznictwie trybunału
2.3.1. Geneza zbrodni przeciwko ludzkości w Karcie MTW
2.3.2. Problem umocowania zbrodni przeciwko ludzkości w prawie zwyczajowym
2.3.3. Zbrodnie przeciwko ludzkości w świetle aktu oskarżenia i mów oskarżycielskich
2.3.4. Znamiona ogólne zbrodni przeciwko ludzkości
2.3.5. Znamiona szczegółowe zbrodni przeciwko ludzkości -poszczególne czyny
2.3.6. Zbrodnie przeciwko ludzkości jako element doktryny narodowego socjalizmu
2.4. Problematyka zbrodni przeciwko ludzkości w procesie przed MTWDW
2.4.1. Historyczny i polityczny kontekst decyzji o powołaniu MTWDW w Tokio
2.4.2. Zagadnienie legalności MTWDW i jego status prawny
2.4.3. Zakres jurysdykcji
2.4.4. Zbrodnie przeciwko ludzkości w Karcie MTWDW
2.4.5. Działalność i dorobek MTWDW - próba oceny
2.5. Rola międzynarodowych trybunałów wojskowych w definiowaniu pojęcia zbrodni przeciwko ludzkości

Rozdział 3
Zbrodnie przeciwko ludzkości w orzecznictwie międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc
3.1. Zagadnienia wstępne
3.1.1. Historyczny i polityczny kontekst powołania trybunałów ad hoc
3.1.2. Status prawny trybunałów ad hoc
3.1.3. Zakres jurysdykcji
3.1.4. Prawo właściwe
3.1.5. Zwyczaj międzynarodowy jako prawna podstawa orzecznictwa trybunałów ad hoc
3.1.6. Metodyka rekonstrukcji zwyczaju przez trybunały ad hoc
3.2. Znamiona ogólne zbrodni przeciwko ludzkości
3.2.1. Pojęcie ataku
3.2.2. Związek między czynami oskarżonego a atakiem
3.2.3. Ludność cywilna jako podmiot chroniony
3.2.4. Cechy ataku - zakrojony na szeroką skalę lub systematyczny
3.2.5. Atak jako element polityki lub planu państwa lub organizacji (policy element)
3.2.6. Elementy swoiste dla każdego z trybunałów 3 3 Strona podmiotowa
3.4. Znamiona szczegółowe zbrodni przeciwko ludzkości -poszczególne czyny
3.4.1. Zabójstwo
3.4.2. Eksterminacja
3.4.3. Zniewolenie
3.4.4. Deportacja
3.4.5. Uwięzienie
3.4.6. Torturowanie
3.4.7. Zgwałcenie
3.4.8. Prześladowanie z powodów politycznych, rasowych i religijnych
3.4.9. Inne czyny nieludzkie
3.5. Rola trybunałów ad hoc w definiowaniu pojęcia zbrodni przeciwko ludzkości

Rozdział 4
Zbrodnie przeciwko ludzkości w orzecznictwie
Międzynarodowego Trybunału Karnego
4.1. Zagadnienia wstępne
4.1.1. Historyczny i polityczny kontekst powołania MTK
4.1.2. Status prawny MTK
4.1.3. Zakres jurysdykcji
4.1.4. Prawo właściwe
4.1.5. Statut Rzymski jako prawna podstawa orzecznictwa MTK
4.1.6. Zasady interpretacji Statutu Rzymskiego
4.2. Znamiona ogólne zbrodni przeciwko ludzkości
4.2.1. Pojęcie ataku
4.2.2. Cechy ataku - rozległy lub systematyczny
4.2.3. Związek między czynami sprawcy a atakiem
4.2.4. Atak jako element polityki państwowej lub organizacyjnej (policy element)
4.2.5. Ludność cywilna jako podmiot chroniony
4.3. Strona podmiotowa
4.4. Znamiona szczegółowe zbrodni przeciwko ludzkości -poszczególne czyny
4.4.1. Zabójstwo
4.4.2. Eksterminacja
4.4.3. Niewolnictwo
4.4.4. Deportacja lub przymusowe przemieszczanie ludności
4.4.5. Uwięzienie lub inne dotkliwe pozbawienie wolności fizycznej z naruszeniem podstawowych reguł prawa międzynarodowego
4.4.6. Torturowanie
4.4.7. Zbrodnie o podłożu seksualnym
4.4.8. Prześladowanie
4.4.9. Wymuszone zaginięcia osób
4.4.10. Zbrodnia apartheidu
4.4.11. Inne nieludzkie czyny o podobnym charakterze
4.5. Rola MTK w definiowaniu pojęcia zbrodni przeciwko ludzkości

Zakończenie

Bibliografia

Indeks nazwisk