UCZEŃ W SPEKTRUM AUTYZMU ASPEKTY PRAWNE I PRAKTYCZNE

ISBN: 978-83-8276-544-1   234 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2022

Funkcjonowanie osób w spektrum autyzmu w dużej mierze zależy od tego, jakie warunki oferuje im otoczenie. Nadmiar bodźców, silnie emocjonalnych wydarzeń, zmian, niezrozumiałych i niewytłumaczonych sytuacji, chroniczny stres sprawiają, że osoby te mogą gorzej radzić sobie z codziennością. Obowiązkiem dyrektora i nauczycieli jest zapewnienie każdemu uczniowi zindywidualizowanego wsparcia, adekwatnego do potrzeb i możliwości. Realizacja tego zadania nie jest łatwa, ale tylko spójne, systemowe działania całej społeczności szkolnej mogą doprowadzić do stworzenia optymalnych warunków rozwoju.
Publikacja zawiera zbiór informacji i wskazówek dla nauczycieli pracujących z uczniami w spektrum autyzmu. W pierwszej części wyjaśniono, czym jest spektrum autyzmu oraz na co zwrócić szczególną uwagę w pracy z dziećmi i młodzieżą. W części drugiej omówione zostały zasady organizacji i realizacji kształcenia specjalnego dla uczniów posiadających orzeczenie wydane ze względu na diagnozę autyzmu, w tym zespołu Aspergera. W trzeciej części zawarto natomiast odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Dopełnieniem publikacji są przykładowe wzory wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia oraz indywidualnych programów nauczania.

SPIS TREŚCI

Wstęp
Rozdział 1. Dzieci i młodzież w spektrum autyzmu - charakterystyka
1.1. Właściwe nazewnictwo-autyzm, zespół Aspergera
czy spektrum autyzmu
1.1.1. ICD-10 i ICD-11 - zmiany podkategorii
1.1.2. Stosowanie pojęć autyzm, zespół Aspergera, spektrum autyzmu
1.2. Czym jest spektrum autyzmu
1.2.1. Ewolucja pojęcia "autyzm"
1.2.2. Charakterystyka dzieci w spektrum autyzmu
1.3. Przyczyny i źródła autyzmu
1.4. Wczesne objawy spektrum autyzmu
1.4.1. Brak zainteresowania otoczeniem
1.4.2. Ograniczenia w okazywaniu przywiązania
1.4.3. Zachowania nietypowe
1.4.4. Zaburzenia rozwoju mowy
1.4.5. Ryzyko wystąpienia innych zaburzeń
1.5. Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci i młodzieży
w spektrum autyzmu
1.5.1. Przetwarzanie zmysłowe
1.5.2. Zmysł słuchu
1.5.3. Zmysł wzroku
1.5.4. Zmysł dotyku
1.5.5. Zmysł węchu
1.5.6. Zmysł smaku
1.5.7. Układy przedsionkowy i proprioceptywny
1.5.8. Terapia integracji sensorycznej a szkoła
1.6. Kompetencje społeczne i komunikowanie się dzieci i młodzieży
w spektrum autyzmu
1.6.1. Komunikacja niewerbalna
1.6.2. Kompetencja językowa i kompetencja komunikacyjna
1.6.3. Specyfika komunikacji uczniów w spektrum autyzmu
1.7. Talenty w spektrum autyzmu
1.7.1. Spektrum autyzmu a poziom intelektu
1.7.2. Zdolności wysepkowe
1.7.3. Zespół sawanta
Rozdział 2. Organizacja kształcenia i wychowania uczniów
w spektrum autyzmu - aspekty prawne
2.1. Wybór szkoły dla ucznia w spektrum autyzmu
2.2. Organizacja kształcenia specjalnego
2.2.1. Obowiązki szkoły związane z organizacją kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży z orzeczeniem
o potrzebie kształcenia specjalnego
2.2.2. Zatrudnienie dodatkowej kadry
2.2.2.1. Obowiązki dodatkowo zatrudnionych nauczycieli
2.2.2.2. Obowiązki pomocy nauczyciela
2.2.2.3. Warunki zatrudnienia dodatkowej kadry
2.2.2.4. Kwalifikacje nauczyciela wspomagającego, specjalisty
i pomocy nauczyciela
2.2.2.5. Wymiar godzin wsparcia ucznia w spektrum
przez nauczyciela wspomagającego
2.2.3. Zadania zespołu pracującego z uczniem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane
ze względu na autyzm lub zespół Aspergera
2.2.3.1. Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia
2.2.3.2. Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny
2.4. Zwolnienie ucznia z realizacji wybranych obowiązkowych
zajęć edukacyjnych
2.4.1. Zwolnienie z obowiązkowej nauki drugiego języka obcego
2.4.2. Zwolnienie z wychowania fizycznego
2.4.3. Zwolnienie z informatyki
2.4.4. Zwolnienie z nauki jazdy pojazdem silnikowym
2.5. Wydłużenie etapu edukacyjnego
2.6. Dostosowanie warunków egzaminów zewnętrznych do potrzeb uczniów
2.6.1. Możliwe sposoby dostosowania na egzaminie ósmoklasisty
2.6.2. Możliwe sposoby dostosowania na egzaminie maturalnym
2.7. Nauczanie indywidualne dla ucznia w spektrum
2.7.1. Organizacja nauczania indywidualnego
2.7.2. Dokumentowanie realizacji indywidualnego nauczania.
2.8. Odstąpienie od realizacji niektórych treści nauczania
2.9. Udział w zajęciach rewalidacyjnych i formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej
2.10. Zindywidualizowana ścieżka kształcenia
2.11. Włączanie ucznia w życie szkoły
2.12. Udział w wycieczkach szkolnych
2.13. Uczęszczanie do świetlicy
Rozdział 3. Praca z uczniem w spektrum autyzmu - aspekty praktyczne
3.1. Przygotowanie szkoły na przyjęcie ucznia w spektrum autyzmu
3.2. Włączanie ucznia w spektrum autyzmu do społeczności szkolnej
3.3. Strukturyzacja czasu i przestrzeni
3.4. Praca z uczniem w spektrum autyzmu
3.5. Znaczenie rutyny w życiu dzieci i młodzieży w spektrum autyzmu
3.5.1. Rutyna w codzienności dziecka w wieku przedszkolnym
3.5.2. Rutyna w codzienności ucznia klas HM
3.5.3. Rutyna w codzienności ucznia starszych klas szkoły podstawowej
3.5.4. Rutyna w codzienności ucznia szkoły podstawowej
3.6. Wspomaganie ucznia w spektrum autyzmu
3.6.1. Rozwijanie kompetencji społecznych
3.6.2. Praca nauczyciela wspomagającego
3.6.3. Nastolatek w spektrum autyzmu - problemy okresu dojrzewania
3.6.4. Praktyczne wskazówki i ćwiczenia na podniesienie samooceny
i poprawę komunikacji
3.7. Uczniowie ze spektrum autyzmu w obliczu przemocy rówieśniczej
3.8. Metody pracy terapeutycznej z dzieckiem w spektrum autyzmu
3.8.1. Wybór metody terapeutycznej i celu oddziaływań
3.8.2. Style pracy z dzieckiem w spektrum autyzmu
3.8.3. Podejścia terapeutyczne
3.8.4. Przegląd metod i narzędzi budowania relacji
wspierającej dziecko
Rozdział 4. Z praktyki - odpowiedzi na pytania, przykładowe dokumenty
4.1. Pytania i odpowiedzi
4.2. Przykładowe dokumenty
4.2.1. Przykładowy arkusz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia z diagnozą zespołu Aspergera
4.2.2. Przykładowy indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny dla ucznia z diagnozą zespołu Aspergera
4.2.3. Przykładowy indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny dla ucznia z diagnozą autyzmu
4.2.4. Przykładowe dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia
z diagnozą autyzmu (biologia)
4.2.5. Przykładowe dostosowanie programu nauczania dla ucznia
z diagnozą autyzmu (biologia)