SYSTEM BANKOWY A UWARUNKOWANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ NA PRZYKŁADZIE POLSKI, CZECH, SŁOWACJI I WĘGIER

ISBN: 978-83-62805-80-8

282 stron
oprawa: miękka
Rok wydania: 2013

Praca składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale 1 zaprezentowano dorobek przedstawicieli głównych szkół ekonomicznych, poświęcony istocie pieniądza oraz problematyce funkcjonowania rynków finansowych i tworzących je instytucji w gospodarce rynkowej. Ze względu na tematykę niniejszej rozprawy, teorie pieniądza omówione zostały według kryterium uwzględniającego ich podział na te, w których pieniądz postrzegany jest jako egzogeniczny, czyli zewnętrzny względem gospodarki, oraz na te, w których traktowany jest jako endogeniczny, czyli wewnętrzny względem gospodarki. Ponieważ wśród przedstawicieli endogenicznych i egzogenicznych nurtów w teorii pieniądza nie ma zgodności co do jego charakteru oraz mechanizmów, za pomocą których oddziałuje na gospodarkę, w rozdziale tym przedstawione zostały również główne problemy sporne. Zawarte zostały w nim również informacje na temat różnych koncepcji kształtowania się popytu na pieniądz oraz równowagi na rynku pieniężnym. Rozpatrzono także funkcję rynków finansowych w gospodarce. Ostatnim problemem omówionym w rozdziale 1 było zagadnienie stopy procentowej oraz czynników, które według przedstawicieli różnych teorii pieniężnych mają wpływ na jej kształtowanie się.Ponieważ w grupie krajów objętych w niniejszej pracy analizą, w chwili rozpoczęcia reform system bankowy był jedynym istniejącym segmentem rynku finansowego, w rozdziale 2 przedstawione zostały teoretyczne rozwiązania dotyczące szczególnego charakteru sektora bankowego w gospodarce. Omówienie struktury oraz typów systemów bankowych pozwoliło określić, jakimi kanałami impulsy pieniężne banku centralnego przepływają do sfery realnej gospodarki oraz za pomocą jakich instrumentów finansowych sektor banków komercyjnych realizuje proces transformacji oszczędności w inwestycje. Elementem wyróżniającym banki spośród innych instytucji finansowych, takich jak towarzystwa ubezpieczeniowe, emerytalne czy fundusze inwestycyjne, jest fakt, że banki jako jedyne tworzą w gospodarce pieniądz.W rozdziale tym objaśniono również pojęcie wzrostu gospodarczego oraz warunki, które mają wpływ na jego kształtowanie się. Zaprezentowane zostały teorie potwierdzające związki pomiędzy rozwojem finansowym a warunkami, jakie stwarza on dla wzrostu gospodarczego. Stąd kolejnym obszarem teoretycznym prezentowanym w tym rozdziale były determinanty rozwoju sytemu bankowego. Przedstawione tu zostały czynniki historyczne, które zdecydowały o ukształtowaniu się różnych modeli systemów bankowych, a także te, które wpływały na przebieg procesów rozwoju tychże systemów w okresie od początku lat 90. XX wieku i nadal są kontynuowane. Uwarunkowania takie, jak globalizacja i internacjonalizacja rynków, deregulacja oraz konsolidacja w obrębie systemów bankowych, a także postęp w telekomunikacji i informatyce miały charakter ogólnoświatowy. W krajach realizujących procesy transformacji gospodarczej wystąpiły czynniki dodatkowe: przebudowa systemów monobankowych w dwuszczeblowe, prywatyzacja oraz zespół działań dostosowawczych w ramach dążenia do integracji z Unią Europejską i przystąpienia do strefy euro.Rozdział 3 zawiera analizę indywidualnych uwarunkowań procesów transformacji ustrojowej i gospodarczej w badanych państwach Europy Środkowej oraz zmian, jakie w ich wyniku zaszły w systemach bankowych oraz w realnej sferze ich gospodarek. W rozdziale tym zbadane zostały także procesy tworzenia podstaw prawnych do podziału rynku usług finansowych pomiędzy utworzonymi bankowymi i niebankowymi instytucjami finansowymi, który miał prowadzić do rozwoju konkurencji w całym sektorze finansowym. Ponieważ doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych wskazują, że najskuteczniejszym mechanizmem mobilizującym do efektywnego zarządzania jest groźba bankructwa i utraty pozycji na rynku, w gospodarce musi istnieć jasno określone prawo własności. Z tego właśnie wynikało priorytetowe potraktowanie zagadnień prywatyzacji w procesierestrukturyzacji sektora bankowego. Wszystkie badane kraje Europy Środkowej realizowały procesy transformacji ustrojowej i gospodarczej właśnie w oparciu o prywatyzację i restrukturyzację przedsiębiorstw państwowych i banków oraz konsolidację sektora bankowego.Rozdział 4 niniejszej pracy poświęcony został analizie wpływu systemu bankowego na warunki wzrostu gospodarczego w badanych państwach Europy Środkowej. Podstawową kwestią była tu analiza stopnia rozwoju systemów bankowych badanych krajów i określenie, w kierunku jakiego modelu ewoluowały one w wyniku reform, jakim zostały poddane. W celu określenia czynników, za pomocą których tak ukształtowane systemy bankowe oddziałują na warunki wzrostu gospodarczego, ocenie poddana została autonomia banków centralnych oraz realizowana przez nie polityka monetarna. Analizą objęto wpływ banków komercyjnych na warunki funkcjonowania gospodarki. Kolejny problem, będący przedmiotem badań w tym rozdziale, stanowią oszczędności wewnętrzne i ich wpływ na realizowaną przez banki komercyjne politykę kredytową.Ostatnią kwestią omówioną w rozdziale 4 była realizacja wymogów stawianych przez Unię Europejską pod względem prawnych rozwiązań dotyczących funkcjonowania systemów bankowych.Ze Wstępu

SPIS TREŚCI

WSTĘP

ROZDZIAŁ 1PIENIĄDZ A PROCESY REALNE W GOSPODARCE1.1. Pieniądz i jego funkcje1.1.1. Teorie monetarne w ekonomii1.1.2. Endogeniczny i egzogeniczny charakter pieniądza w teoriach monetarnych1.1.3. Podstawowe problemy sporne w teoriach o endogenicznym i egzogenicznym charakterze pieniądza1.2. Rynki finansowe i stopy procentowe1.2.1. Funkcje rynku finansowego w gospodarce1.2.2. Kształtowanie się stóp procentowych na rynkach finansowych i ich funkcje1.3. Dług publiczny a stopy procentowe

ROZDZIAŁ 2ZWIĄZKI MIĘDZY SYSTEMEM BANKOWYM A WZROSTEM I ROZWOJEM GOSPODARCZYM2.1. System bankowy2.1.1. Pojęcie, modele i struktura systemów bankowych2.1.2. Determinanty rozwoju systemu bankowego2.1.3. Bank centralny i jego funkcje2.1.4. Polityka monetarna i jej instrumenty2.1.5. Mechanizmy transmisji impulsów pieniężnych do gospodarki2.1.6. Funkcje banków komercyjnych w gospodarce2.1.7. Instytucje parabankowe i ich udział w transmisji impulsów monetarnych do gospodarki2.2. Związki między systemem bankowym a warunkami wzrostu gospodarczego .2.2.1. Pojęcie, czynniki i warunki wzrostu gospodarczego2.2.2. System bankowy a warunki wzrostu gospodarczego2.2.3. Wskaźniki wpływu systemu bankowego na warunki wzrostu gospodarczego

ROZDZIAŁ 3BANKOWOŚĆ W PROCESIE TRANSFORMACJI SYSTEMOWEJ W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ3.1. Przesłanki i cele transformacji systemowej3.1.1. Cele transformacji systemowej3.1.2. Stan gospodarek krajów Europy Środkowej w chwili rozpoczęcia reform gospodarczych3.2. Zewnętrzne uwarunkowania procesów transformacji3.3. System bankowy w krajach Europy Środkowej u progu procesów transformacji i kierunki jego zmian3.3.1. Miejsce i rola banku centralnego w systemie bankowym3.3.2. Przemiany w bankowości komercyjnej3.4. Prywatyzacja w procesie transformacji gospodarczej w krajach EuropyŚrodkowej3.4.1. Realizacja procesu prywatyzacji3.4.2. Prywatyzacja sektora bankowego3.4.3. Rola inwestycji zagranicznych w prywatyzacji sektora bankowego3.5. Konsolidacja sektora bankowego3.6. Restrukturyzacja sektora bankowego3.6.1. Problem kredytów trudnych i ich restrukturyzacja3.6.2. Wpływ kryzysu finansowego na sytuację banków w Polsce3.7. Zmiany w strukturze odbiorców usług bankowych

ROZDZIAŁ 4SYSTEM BANKOWY A WARUNKI WZROSTU GOSPODARCZEGO W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ4.1. Modele bankowości4.2. Polityka monetarna a warunki wzrostu gospodarczego4.2.1. Cele i instrumenty polityki monetarnej4.2.2. Wpływ polityki monetarnej na warunki wzrostu gospodarczego w krajach Europy Środkowej4.3. Bankowość komercyjna a rozwój rynku finansowego4.3.1. System bankowy a stopy oszczędności wewnętrznych4.3.2. Kredyty bankowe a wzrost gospodarczy4.4. System bankowy a perspektywa przystąpienia krajów Europy Środkowej do strefy euro4.5. Kierunki dalszych przekształceń w systemach bankowych krajów Europy Środkowej

WNIOSKI

BIBLIOGRAFIA