ŚWIAT PRZYWRÓCONY METTERNICH, CASTLEREAGH I ZAGADNIENIE POKOJU 1812-1822

ISBN: 978-83-242-3816-3   487 stron oprawa: miękka Rok wydania: 2022

Co decyduje o polityce państw? Dlaczego wybierają taką, a nie inną drogę postępowania? Jaką rolę odgrywa położenie geograficzne, a jaką osobowości przywódców? Jaki wpływ na politykę zagraniczną państwa wywiera jego struktura wewnętrzna, doświadczenia historyczne, panujące przekonania, ideologia? W jaki sposób państwa mogą zostać przekonane do podporządkowania się wspólnej polityce mimo dzielących je różnic? Jak kształtuje się równowaga sił i co decyduje o naturze porządku międzynarodowego? Jak zapewnić trwały pokój i stabilność w systemie międzynarodowym?
Odpowiedzi na te i inne pytania poszukuje jeden z najwybitniejszych teoretyków i praktyków polityki XX wieku w książce, która - napisana u progu jego kariery - do dziś stanowi nieocenioną lekcję myślenia politycznego, taktyki dyplomatycznej i strategii państwowej.

SPIS TREŚCI

Jan Sadkiewicz, W laboratorium polityki

Podziękowania

I. Wprowadzenie
granice dyplomacji - elementy stabilnego porządku międzynarodowego - wyzwanie dla męża stanu

II. Polityk kontynentalny
osobowość Metternicha - jego spojrzenie na stosunki międzynarodowe - początki kariery dyplomatycznej - powołanie na stanowisko ministra spraw zagranicznych - natura "kolaboracji" - konsekwencje klęski Napoleona w Rosji

III. Polityk wyspiarski
osobowość Castlereagha - jego spojrzenie na stosunki międzynarodowe - Castlereagh a struktura wewnętrzna Wielkiej Brytanii - reakcja Castlereagha na Metternichowską ofertę mediacji - plan Pitta

IV. Metternich i definicja równowagi politycznej
Metternichowska polityka mediacji - jego definicja taktyki Austrii - memorandum Knesebecka - instrukcje Metternicha dla wysłanników do Londynu i kwatery głównej sprzymierzonych - negocjacje z Aleksandrem - Metternichowska koncepcja równowagi politycznej - instrukcja Schwarzenberga - przyczyna wojny i natura pokoju

V. Formowanie koalicji
Metternich i struktura wewnętrzna Austrii - relacje między porządkiem prawowitym a rewolucyjnym - program polityki mocarstwa zachowawczego - początek austriackiej mediacji - funkcja negocjacji w porządku prawowitym i w porządku rewolucyjnym - rozmowa w Dreźnie - kongres w Pradze - natura dyplomacji Metternicha

VI. Testowanie przymierza
wyspiarska koncepcja koalicji - nieufność Castlereagha wobec Metternicha - kwestia polska - Castlereaghowski plan traktatu o przymierzu powszechnym - problemy wojen koalicyjnych - propozycje frankfurckie - Castlereagha rusza na kontynent

VII. Kryzys koalicji
pogląd Castlereagha na przymierze - funkcja celów wojennych - "prawowitość" koalicji - zrozumienie między Castlereaghiem i Metternichem - narada w Langres - kongres w Chatillon (pierwsza faza) - narada w Troyes - określenie celów wojennych

VIII. Traktat w Chaumont i natura pokoju
kongres w Chatillon (faza druga) - nemezis rządów charyzmatycznych - traktat w Chaumont - restauracja Burbonow - dwa rodzaje porozumień pokojowych - traktat paryski

IX. Kongres wiedeński
elementy stabilnego porozumienia - bezpieczeństwo i prawowitość - skład dyplomatyczny w Wiedniu - kwestie proceduralne - negocjacje w sprawie polskiej - negocjacje w sprawie Saksonii - trudności wewnętrzne Castlereagha - Talleyrand dołącza do Wielkiej Czwórki - tajne przymierze z 11 stycznia - ostateczne porozumienie - budowa prawowitego porządku

X. Święte Przymierze i natura bezpieczeństwa
ucieczka Napoleona i jedność Europy - legitymizacja wojny - problemy bezpieczeństwa zbiorowego - drugi traktat paryski - Czwórprzymierze i Święte Przymierze - mąż stanu i prorok - pierwsza faza

XI. Metternich i dylemat konserwatysty
konserwatyzm i rewolucja - pojęcia obowiązku i lojalności - konserwatyzm racjonalistyczny i historyczny - myśl Metternicha o naturze konstytucji - myśl Metternicha o naturze rewolucji - dylemat konserwatysty - austriacka struktura wewnętrzna - polityka a administrowanie

XII. Kongres w Akwizgranie i organizacja pokoju
dyplomacja w prawowitym porządku - składniki nowego porządku międzynarodowego - podstawy współpracy austriacko-brytyjskiej - zmagania społeczne i polityczne - instrukcje na kongres w Akwizgranie - problematyka kongresu w Akwizgranie - zakończenie kongresu

XIII. Dekrety karlsbadzkie i zdominowanie Europy Środkowej
stosunek Austrii do Europy Środkowej - organizacja Niemiec - zawiedzione nadzieje na zjednoczenie - zamordowanie Kotzebuego - konferencje w Cieplicach i Karlsbadzie - reakcja mocarstw - krańcowy przypadek współpracy austriacko-brytyjskiej

XIV. Kongres w Opawie i organizacja Europy
struktura "systemu Metternicha" - brytyjska koncepcja rewolucji - rewolucja w Neapolu - dylemat Metternicha - egzegeza Świętego Przymierza - kongres w Opawie - reakcja Castlereagha - sukces Metternicha

XV. Kongres w Lublanie i rząd Europy
taktyka dyplomatyczna Metternicha - kongres w Lublanie - pierwsza faza - Castlereagh i przymierze - rewolucja piemoncka - przeformułowanie polityki Metternicha - jałowość dyplomacji - jedność Europy

XVI. Wojna o niepodległość Grecji
powstanie greckie (pierwsza faza) - mąż stanu i prorok - powstanie greckie (druga faza) - reinterpretacja Świętego Przymierza - Castlereagh ponownie przystępuje do przymierza - rozmowa hanowerska - apel Metternicha do Aleksandra - negocjacje Tatiszczew-Metternich - zaproszenie i memorandum - uświadomienie sobie niezgodności polityki wyspiarskiej i kontynentalnej

XVII. Natura działań męża stanu
koniec systemu konferencyjnego - lekcje polityki Castlereagha i Metternicha - być mężem stanu

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks nazw geograficznych