PARLAMENTARYZM EUROPEJSKI

ISBN: 978-83-7666-649-5

779 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2019

Praca, będąca studium systemów parlamentarnych reprezentatywnych państw europejskich, ma charakter syntetyczny. W swoich rozważaniach autor bada kwestię kluczową, a mianowicie w jakim stopniu w systemie rządów realizowane są zasada rozdziału władzy państwowej oraz towarzyszące jej hamulce ustrojowe. Chociaż istnieje obfita literatura na ten temat, niewiele jest pozycji monograficznych, które mogłyby pretendować do miana syntezy. Parlamentaryzm europejski jest ostatnią częścią tryptyku poświęconego idei podziału władzy państwowej. Zapoczątkowały go Trzy teorie podzielonej władzy (2001) traktujące o genezie i ewolucji tej idei. Część druga to Amerykański prezydencjalizm (2012) dotyczący realizacji idei rozdziału w systemie rządów prezydencjalnych.

SPIS TREŚCI

Wykaz ważniejszych skrótów Wstęp Rozdział 1. Parlamentaryzm - pojęcie i typologia 1.1. Pojęcie 1.1.1. Znaczenia 1.1.2. Katalogcech 1.1.3. Podsystemy 1.2. Parlamentaryzm zracjonalizowany 1.2.1. Pojmowanie 1.2.2. "Stabilna niestabilność" a la francaise 1.2.3. Remedia 1.3. Wersje parlamentaryzmu zracjonalizowanego 1.3.1. Wersja westminsterska 1.3.2. Wersja kanclerska 1.3.3. Wersja semiprezydencjalna 1.3.4. Inne kraje 1.4. Koalicja rządowa 1.4.1. Charakterystyka 1.4.2. Praktyka ustrojowa 1.5. Opozycja 1.5.1. Charakterystyka 1.5.2. Praktyka ustrojowa 1.6. Podsumowanie Rozdział 2. Podział władzy 2.1. Definicja 2.1.1. Pięć kanonów 2.1.2. Litera konstytucji 2.2. Negacja 2.2.1. Myśl anglosaska 2.2.2. Myśl kontynentalna 2.2.3. Myślpolska 2.3. Afirmacja 2.3.1. Racje brytyjskie 2.3.2. Racje niemieckie 2.4. Równowaga władz 2.4.1. Perspektywa polska 2.4.2. Perspektywa niemiecka 2.5. Delimitacja kompetencji 2.5.1. "Dogmatyczna figura" 2.5.2. Problemy graniczne 2.6. Rdzeń kompetencji 2.6.1. Kwestie wprowadzające 2.6.2. Koncepcja niemiecka 2.6.3. Koncepcja polska 2.6.4. Komentarze 2.7. Incompatibilitas 2.8. Społeczny podział władzy 2.8.1. Martwy teoremat 2.8.2. Tezy Wernera Webera 2.8.3. Polemika 2.9. Alternatywne koncepcje podziału 2.10. Podsumowanie 2.10.1. Vestigium trinitatis 2.10.2. Osiem refleksji Rozdział 3. Głowa państwa 3.1. Kwestie wprowadzające 3.1.1. Charakter prawny głowy państwa 3.1.2. Arbitraż 3.1.3. Inne kompetencje 3.1.4. Kontrasygnata 3.2. Polska 3.2.1. Charakter prawny Prezydenta 3.2.2. Arbitraż 3.2.3. Inicjatywa ustawodawcza 3.2.4. Praktyka konstytucyjna 3.3. Inne kraje 3.3.1. Wielka Brytania 3.3.2. Niemcy 3.3.3. Włochy 3.3.4. Finlandia 3.3.5. Rosja 3.3.6. Czechy i Rumunia 3.4. Rozwiązanie parlamentu 3.4.1. "Środek odstraszania" 3.4.2. Rozwiązanie a skrócenie kadencji 3.4.3. Motywy rozwiązania parlamentu 3.4.4. Akcenty krytyczne 3.4.5. Rozwiązanie dyskrecjonalne i obligatoryjne 3.4.6. Rozwiązanie warunkowe i bezwarunkowe 3.4.7. Ograniczenia 3.4.8. Rola rządu 3.4.9. Konsekwencje rozwiązania parlamentu 3.5. Weto ustawodawcze 3.5.1. Promulgacja ustawy 3.5.2. Odmowa podpisania ustawy 3.5.3. Problematyka polska 3.6. Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw 3.6.1. Tło porównawcze 3.6.2. Problematyka polska 3.7. Podsumowanie Rozdział 4. Zakres władzy prawodawczej legislatywy 4.1. Kwestie wprowadzające 4.2. Pojęcie ustawy i rodzaje ustaw 4.2.1. Tezy Hansa Seilera 4.2.2. Definicja ustawy 4.2.3. Omnipotencja lub enumeracja 4.2.4. Pojęcie wyłączności ustawy 4.2.5. Rodzaje ustaw 4.3. Ewolucja zakresu przedmiotowego ustawy 4.3.1. "Złoty wiek ustawy" 4.3.2. Wielka Brytania 4.3.3. Francja 4.3.4. Niemcy 4.4. Ustawa a enumeracja materii ustawowych (V Republika) 4.4.1. "Prawotwórczarewolucja" 4.4.2. Okres "porewolucyjny" 4.5. Ustawa a federalizm (Niemcy) 4.6. Ustawa a prawo międzynarodowe i ponadnarodowe 4.6.1. Prawo międzynarodowe 4.6.2. Prawo ponadnarodowe 4.7. Ustawa a rządowe akty normatywne 4.7.1. Staatsdogmatik 4.7.2. Koncepcja istotnych rozstrzygnięć 4.7.3. Szwecja 4.7.4. Polska 4.8. Ustawa a akty z mocą ustawy 4.8.1. Geneza i ewolucja 4.8.2. Charakter prawny 4.8.3. Polska 4.9. Podsumowanie 4.9.1. Inflacja ustaw 4.9.2. Od kreacji do legitymizacji 4.9.3. lobbies 4.9.4. Praktyka polska Rozdział 5. Parlamentarne hamulce ustrojowe 5.1. Pojęcie kontroli parlamentarnej 5.1.1. Definicja 5.1.2. Polska 5.2. Powoływanie rządu 5.2.1. Kompetencje kreacyjne 5.2.2. Wariant klasyczny 5.2.3. Wariant "milczący" 5.2.4. Wariant kanclerski 5.2.5. Uwarunkowania partyjne 5.3. Odwoływanie rządu 5.3.1. Terminologia 5.3.2. Wotum nieufności 5.3.3. Odpowiedzialność solidarna 5.3.4. Dymisja gabinetu 5.3.5. Odpowiedzialność indywidualna 5.3.6. Konstruktywne wotum nieufności 5.3.7. Wotum zaufania 5.3.8. Odpowiedzialność konstytucyjna 5.4. Kompetencje budżetowe 5.4.1. Zagadnienia ogólne 5.4.2. Ważniejsze kraje 5.4.3. Absolutorium 5.4.4. Budżet a sprawy zagraniczne 5.4.5. Zewnętrzne organy kontrolne 5.5. Kontrola plenarna i komisyjna 5.5.1. "Parlamentarne współrządzenie" 5.5.2. Tło porównawcze 5.5.3. Zgłaszanie poprawek 5.6. Parlamentarne dochodzenia 5.6.1. Definicja i geneza 5.6.2. Powoływanie i kompetencje komisji dochodzeniowych 5.6.3. Tło porównawcze 5.6.4. Ocena 5.7. Indywidualne instrumenty kontroli 5.7.1. Interpelacje 5.7.2. Zapytania 5.7.3. Instrumenty pochodne 5.8. Podsumowanie 5.8.1. "Wielki kontroler narodu"? 5.8.2. Polska 5.8.3. Wielka Brytania 5.8.4. Niemcy Rozdział 6. Zakres władzy egzekutywy 6.1. Kwestie terminologiczne 6.1.1. Pojęcie władzy wykonawczej 6.1.2. Pojęcie administrowania 6.1.3. Pojęcie rządu 6.1.4. Pojęcie rządzenia 6.2. Geneza rządu 6.3. Struktura i tryb działania rządu6.3.1. Władza organizacyjna 6.3.2. Richtlinien 6.3.3. Premier i gabinet 6.3.4. Ministrowie 6.3.5. Komitety rządowe 6.3.6. Inne organy pomocnicze 6.3.7. Tryb działania 6.4. Funkcje i kompetencje rządu 6.4.1. Polska 6.4.2. Wielka Brytania 6.4.3. Niemcy 6.5. Sprawy zagraniczne (Niemcy) 6.5.1. Tło porównawcze 6.5.2. Władza zagraniczna 6.5.3. Umowy międzynarodowe 6.5.4. "Parlamentaryzm kooperacyjny" 6.5.5. "Kondominium" 6.6. Prawotwórcza działalność rządu 6.6.1. Delegacja ustawowa 6.6.2. Dekrety z mocą ustawy 6.7. Rządowa inicjatywa ustawodawcza 6.7.1. Mitregierung 6.7.2. Polska 6.7.3. Wielka Brytania 6.7.4. Niemcy 6.7.5. Francja 6.7.6. Inne kraje 6.8. Podsumowanie Rozdział 7. Judykatywa - sąd konstytucyjny 7.1. Geneza kontroli konstytucyjności prawa 7.1.1. Kelsenowski wynalazek 7.1.2. "Strażnik konstytucji" 7.1.3. Ustawodawca negatywny czy pozytywny? 7.2. Kontrola konstytucyjności prawa 7.2.1. Istota kontroli 7.2.2. Kontrola a priori i a posteriori 7.2.3. Pojęcie wymiaru sprawiedliwości 7.2.4. Charakter prawny sądu konstytucyjnego 7.3. Europejski model sądownictwa konstytucyjnego i jego wersje 7.3.1. Cztery cechy 7.3.2. Tło porównawcze 7.3.3. Polska 7.3.4. Wersja austriacka 7.3.5. Wersja niemiecka 7.3.6. Wersja włoska 7.3.7. Wersja francuska 7.4. Przedmiot kontroli sądu konstytucyjnego 7.4.1. Zakres kontroli konstytucyjności prawa 7.4.2. Spory kompetencyjne 7.4.3. Zaniechania ustawodawcze 7.4.4. Orzekanie o konstytucyjności partii politycznych7.5. Skutki orzeczeń sądu konstytucyjnego 7.5.1. Polska 7.5.2. Inne kraje 7.5.3. Odroczenie skutków prawnych wyroku 7.6. Prawotwórcza działalność sądu konstytucyjnego 7.6.1. "Dodatkowa izba parlamentarna" 7.6.2. Sędziowski pasywizm 7.6.3. Sędziowski aktywizm7.7. Legitymacja sądu konstytucyjnego 7.7.1. Pytanie o legitymację 7.7.2. Głosy francuskie 7.7.3. Głosy niemieckie 7.7.4. Głosypolskie 7.7.5. Wnioski 7.8. Gwarancje niezależności judykatywy 7.8.1. Polska 7.8.2. Inne kraje 7.9. Podsumowanie Rozdział 8. Konkluzje 8.1. "Niewzruszalny fundament"8.2. Afirmacja parlamentu 8.3. Negacja legislatywy 8.4. Bikameralizm 8.5. Legislacja czy kontrola?8.6. Supremacja judykatywy? 8.7. Realia polskie Bibliografia Indeks nazwisk Summary