OCHRONA DOBRA WSPÓLNEGO POPRZEZ BUDŻET PARTYCYPACYJNY (OBYWATELSKI) STUDIUM AKSJOLOGICZNO-PRAWNE

ISBN: 978-83-62813-99-50

302 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2019

Od kilkudziesięciu lat w wielu państwach na całym świecie podejmowane są mniej lub bardziej udane próby ochrony dobra wspólnego poprzez podniesienie efektywności i skuteczności wydatkowania środków publicznych i zastosowanie mechanizmów wzorowanych rozwiązaniami stosowanymi w sektorze prywatnych firm i przedsiębiorstw. Ten nurt przemian funkcjonowania administracji publicznej nosi nazwę Nowego Zarządzania Publicznego (ang. New Public Management, w skróŞcie NPM), a jednym z jego zasadniczych instrumentów jest tzw. budżet zadaniowy. Szczegółowa analiza funkcjonowania budżetu zadaniowego (Zawadzka-Pąk 2014) doprowadziła do wniosku, że w Polsce istnieje niewielkie prawdopodobieństwo skutecznej ochrony dobra wspólnego poprzez budżet zadaniowy ze względu na brak presji (kontroli) społecznej oraz politycznej motywacji do faktycznego podniesienia przejrzystości w zakresie skuteczności i efektywności wydatkowania środków publicznych. Powyższe zdaje się świadczyć w szczególności o słabości systemu demokratycznego, opartego wyłącznie na systemie demokracji pośredniej (przedstawicielskiej). W tym kontekście, nawiązując do tytułu sześciusetstronicowej pracy (Dias 2018), tą "nadzieją dla demokracji" od trzydziestu lat jest tzw. budżet partycypacyjny, synonimicznie traktowany z budżetem obywatelskim (w skrócie BP), umożliwiający, najogólniej rzecz ujmując, udział mieszkańców w opracowywaniu budżetu miasta (gminy). Jednakże zarówno demokracja, jak i BP, będący jednym z jej instrumentów, wymagają odpowiedniej troski, tak by mogły gwarantować ochronę najważniejszych dla każdej społeczności wartości, w szczególności dobra wspólnego. O tym, że zagrożenie jest nie tylko teoretyczne, świadczy fakt, że pierwszy na świecie BP, stawiany przez niemal 30 lat za wzór instrumentu partycypacji społecznej, który stosowano od 1989 r. w brazylijskim mieście Porto Alegre, w 2017 r. został "zawieszony", bez wskazania przy tym terminu powrotu do tej demokratycznej procedury. Tymczasem BP w Porto Alegre przez wiele lat istotnie ograniczał przypadki naruszania godności człowieka (poprzez zwiększanie dostępności mieszkańców do opieki zdrowotnej), zmniejszał nierówności społeczne (ograniczając analfabetyzm), czy podnosił poziom sprawiedliwości społecznej (ograniczając korupcję w wydatkowaniu środków publicznych).

SPIS TREŚCI

Spis tabel

Spis schematów

Wstęp Rozdział 1.ROZWAŻANIA TEORETYCZNE NAD AKSJOLOGICZNYMI I PRAWNYMIUWARUNKOWANIAMI OCHRONY DOBRA WSPÓLNEGO POPRZEZ BUDŻETPARTYCYPACYJNY (OBYWATELSKI)1.1. Uwagi wstępne.1.2. Istota i problemy ochrony dobra wspólnego poprzez politykę finansową na stopniu gminy1.3. Rozliczalność finansowa z ochrony dobra wspólnegona stopniu gminy1.4. Budżet partycypacyjny (obywatelski) jako instrument partycypacji społecznej 1.5. Istota wartości publicznych na płaszczyźnie prawnej 1.6. Relacje pomiędzy wartościami publicznymi a normami prawnymi1.7. WnioskiRozdział 2.WPŁYW ZASAD I TRYBU BUDŻETU PARTYCYPACYJNEGO(OBYWATELSKIEGO) NA WARTOŚCI PUBLICZNEW ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH2.1. Uwagi wstępne.2.2. Charakterystyka budżetu partycypacyjnego (obywatelskiego)w świetle doświadczeń krajowych2.3. Charakterystyka budżetu partycypacyjnego (obywatelskiego)w świetle doświadczeń zagranicznych 2.4. Przesłanki wyboru i istota centralnych wartości publicznychjako podstawy aksjologiczno-prawnej analizy budżetupartycypacyjnego (obywatelskiego)2.5. Wzmacnianie i naruszanie wartości publicznych poprzez budżetpartycypacyjny (obywatelski) w świetle doświadczeń krajowych2.6. Wzmacnianie i naruszanie wartości publicznych poprzez budżetpartycypacyjny (obywatelski) w świetle doświadczeń zagranicznych2.7. WnioskiRozdział 3.WNIOSKI DOTYCZĄCE OCHRONY DOBRA WSPÓLNEGO W POLSCEPOPRZEZ BUDŻET PARTYCYPACYJNY (OBYWATELSKI) ZAKORZENIONYW WARTOŚCIACH PUBLICZNYCH3.1. Uwagi wstępne3.2. Teoretyczny model ochrony dobra wspólnego w Polsce poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski) zakorzeniony w wartościach publicznych3.3. Ochrona dobra wspólnego poprzez przepisy Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej odnoszące się do budżetu partycypacyjnego (obywatelskiego)zakorzenionego w wartościach publicznych 3.4. Problemy ochrony dobra wspólnego w Polsce poprzez budżetpartycypacyjny (obywatelski) zakorzeniony w wartościach publicznychw obowiązujących przepisach rangi ustawowej3.5. Propozycja regulacji ustawowej chroniącej dobro wspólne w Polsce poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski) zakorzeniony w wartościach publicznych3.6. Propozycja treści prawa miejscowego chroniącego dobro wspólne w Polsce poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski) zakorzeniony w wartościach publicznych3.7. WnioskiZAKOŃCZENIE WYKAZ ŹRÓDEŁLiteratura przedmiotuStrony internetowe Wykaz aktów prawych, orzeczeń i rozstrzygnięć Porządek prawny Rzeczypospolitej PolskiejUstawy i rozporządzeniaUchwały i zarządzenia organów władzy jednostek samorząduterytorialnegoWyroki Trybunału KonstytucyjnegoWyroki sądów administracyjnychRozstrzygnięcia nadzorcze wojewodówUchwały kolegiów regionalnych izb obrachunkowychMiędzynarodowy porządek prawnyPorządek prawny państw zagranicznych Federacyjna Republika Brazylii Królestwo BelgiiRepublika ArgentyńskaRepublika DominikańskaRepublika IndonezjiRepublika KeniiRepublika KoreiRepublika Peru