MAPY NAUKI BADANIA, POTENCJAŁ ORAZ WYZWANIA W PRZYKŁADACH

ISBN: 978-83-231-4553-0   211 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2021

Książka, operując przykładami, odsłania fenomen map nauki oraz wprowadza w szczegóły warsztatu związanego z przetwarzaniem i wizualizacją danych. To pole badań przyciąga specjalistów z różnych dyscyplin naukowych, stawiających pytania dotyczące rozwoju i historii, a także filozofii i socjologii nauki w szerokim sensie. Żeby ukazać meritum map nauki, autorka na jednej z pierwszych stron książki przytacza trzy cytaty znanych ludzi mówiące o znaczeniu tego narzędzia. Po pierwsze, jak każda mapa tworzą one powiązania pomiędzy "odmiennymi ideami, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia". Po drugie, mapa nauki pomaga w odkrywaniu nowej wiedzy o danym zjawisku lub procesie. Po trzecie, wizualizacje wielkoskalowych danych (opisujących naukę) mogą być odbierane jako wytwór artystyczny.

Jak zaznaczył prof. Rafał Maciąg w recenzji wydawniczej, książka ta porusza "[...] bardzo ciekawe i aktualne problemy nauki związane z jej podstawami, takimi jak legitymizacja i wiarygodność, ale także dostępność i transparentność czy last but not least sensowność i poprawność. Wszystkie te aspekty mieszczą się w refleksji podjętej przez autorkę i ze względu na swoją wagę i obszerność nie mogły być przez nią wyczerpane".

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp
Struktura
Podziękowania
Timeline

Rozdział 1
Mapy nauki
1.1. Próby zdefiniowania
1.2. Kiedy wizualizacje stają się mapami?
1.3. Mapy a grafy

Rozdział 2
Mapy nauki - rys historyczny
2.1. Historyczne mapy nauki
2.1.1. Pierwszy historiograf rozwoju wiedzy o DNA
2.1.2. Pierwsza mapa współcytowań
2.1.3. Mapa paradygmatów naukowych
2.1.4. Pierwsza mapa SOM
2.1.5. Mapa globalna UCSD
2.1.6. Animowana mapa nauki
2.2. Społeczność

Rozdział 3
Projektowanie MN
3.1. Składowe MN
3.1.1. Jednostki analizy, techniki
3.1.2. Metryki
3.1.3. Algorytmy mapowania
3.2. Etapy procesu MN
3.3. Narzędzia do tworzenia MP
3.3.1. VOSviewer, CitNetExplorer
3.3.2. CiteSpace
3.3.3. HistCite
3.3.4. SciMAT
3.3.5. Sci2
3.3.6. Pajek
3.3.7. Gephi

Rozdział 4
Analizy i wizualizacje MN
4.1. Typologia analiz
4.2. Miary analizy sieciowej
4.2.1.Stopnie i ścieżki
4.2.2. Centralność
4.2.3. Segmentacja
4.3. Studium dwukrotnego przypadku
4.3.1. Analiza współautorstwa
4.3.2. Analiza rozkładu dyscyplin naukowych

Rozdział 5
Tekstowe mapy nauki
5.1. Analiza tekstu - metody i techniki
5.1.1. NLP
5.1.2. TF-IDF
5.1.3. Sentiment analysis
5.2. Tekst jako sieć
Mapowanie tekstu Manifestu z Leiden
Mapowanie tekstu Manifestu Partii Komunistycznej
Mapowanie opracowań teorii krytycznej

Rozdział 6
Ewaluacja map nauki
6.1. Krytyka wizualizacji nauki
6.1.1. Problemy teoretyczne
6.1.2. Problemy techniczne
6.1.3. Problemy poznawcze
6.1.4. Problemy estetyczne
6.2. Niepewność map nauki
6.3. Sposoby ewaluacji

Zakończenie

Bibliografia

Spis tabel

Spis ilustracji

Indeks pojęć