KOBIETY W POLITYCE

ISBN: 978-83-7611-669-3   286 stron format: A5 oprawa: miękka Rok wydania: 2010

WSTĘP

Zdaniem socjologów kobiety mają ewolucyjną skłonność do przywiązania do tradycji. Jeśli pielęgnuje ją Kościół jako instytucja, to w nim kobiety znajdują dla siebie miejsce. W przypadku zaś gdy kulturę i obyczaje kultywuje inna wspólnota, np. państwo, kobiety utrzymują postawy propaństwowe. Jak twierdzi Tomasz Szlendak kobiety lepiej odnajdują się w środowisku, które nie jest narażone na nieprzewidywalne przemiany. Cenią sobie stabilizację, uciekają od warunków, gdzie panuje konkurencja1.Świat jednak nie stoi w miejscu. Walka kobiet o równouprawnienie to nie tylko organizowane co jakiś czas manify, czy walka o parytety. To przede wszystkim świadome dążenie do zapewnienia sobie tych samych praw co mężczyźni, w tych samych warunkach. Z całą pewnością coraz większa aktywność polityczek pomoże w realizacji powyższego celu. A że jest wiele jeszcze do zrobienia, pokazuje nie tylko codzienna praktyka parlamentarna. W ślad za tym idą również liczne opracowania i analizy przygotowywane przez przedstawicieli polskiej nauki, z reguły niestety, kobiety. Odnotowując słabsze położenie kobiet w płaszczyźnie publicznej, pokazują jednak, że wiele można już teraz zrobić. Pokazują jak zmienić prawo, żeby w demokracji kobiety przestały być reprezentowane przez męską większość, która tym samym decyduje o polityce rodzinnej, edukacyjnej, socjalnej, bez szczególnego wsłuchania się w głos kobiet.W przygotowanej przez redaktora publikacji zgromadzono teksty traktujące o roli kobiet w polityce tak na polu lokalnym, jak i krajowym. Publikacja ma charakter praktyczno-teoretyczny. Obok artykułów traktujących o roli kobiet w płaszczyźnie publicznej, znajdują się teksty omawiające konkretne przykłady działalności pań.Szczególnie warto zwrócić uwagę na rozważania autorstwa Profesor Danuty Waniek, która omawia działalność Parlamentarnej Grupy Kobiet w latach 1989-2005. Profesor Waniek wskazuje, że w historii ruchu kobiecego okresu transformacji działalność tej grupy stanowi wyróżniający się przykład współpracy kobiet, prowadzonej ponad podziałami politycznymi. Jak dalej trafnie argumentuje Autorka omawianego artykułu PGK stanowiła niezwykle oryginalną i twórczą platformę wspólnej polityczno-państwowej działalności kobiet w parlamencie. Parlamentarzystki wywodzące się z różnych opcji politycznych organizowały się wokół najistotniejszych problemów ideologicznych i światopoglądowych. Profesor Waniek w podsumowaniu swego artykułu przywołuje słowa Barbary Labudy odnoszące się do dorobku Parlamentarnej Grupy Kobiet. "Dla mnie osobiście, jako współzałożycielki Parlamentarnej Grupy Kobiet w Sejmie, jej powołanie było spełnieniem marzenia, by w przemianach demokratycznych w Polsce mogły brać udział kobiety wywodzące się z odmiennych opcji politycznych. Aby potrafiły razem działać na rzecz wspólnego dobra. Aby - mimo dzielącej je przeszłości politycznej - razem wspierały reformy, które przeobrażały nasz kraj. By kobiety służyły kobietom i pobudzały ich aspiracje"-. W omawianym tekście przeważają przemyślenia, które dowodzą jak wiele jest jeszcze do zrobienia na polu równouprawnienia kobiet w życiu publicznym. Zdaniem Profesor Danuty Waniek PGK odgrywała zaś doskonale rolę ambasadora praw kobiet.Równie interesujące refleksje odnajdzie czytelnik w artykule, który opracowała Dorota Zaworska-Nikoniuk. Autorka wylicza w nim czynniki o naturze społeczno-politycznej, sytuacyjnej, strukturalnej, wychowawczej, które determinują poziom aktywności kobiet w polityce, wpływają na ich kariery. Zaworska-Nikoniuk odnotowuje też, że ważną rolę w hamowaniu działalności kobiet w przestrzeni publicznej spełniają liczne bodźce o charakterze zewnętrznym, np. z reguły ostatnie miejsca na listach wyborczych przeznaczane dla kobiet, czy też stawianie pytań przez przedstawicieli mediów, których konstrukcja tylko utwierdza istniejące już w społeczeństwie stereotypy co do tradycyjnej roli kobiety. Znaczną część swoich wywodów autorka koncentruje wokół zagadnienia roli mediów w przełamywaniu obowiązujących szablonów myślowych. Główna część rozważań poświęcona jest jednak analizie reguł przedstawiania aktywnych publicznie kobiet w magazynach luksusowych i prasie feministycznej.Wiele miejsca w przygotowanym tomie poświęcono również omówieniu sytuacji kobiet w innych państwach, co może okazać się szczególnie przydatne dla osób badających te obszary w ujęciu komparatystycznym (patrz opracowanie Wojciecha Stankiewicza oraz Kingi Dudzińskiej i Renaty Runiewicz-Jasińskiej).Żywię przekonanie, że niniejsza publikacja poważnie uzupełni literaturę przedmiotu na tym polu poznawczym. Zamierzeniem redaktora było bowiem przygotować publikację atrakcyjną dla szerokiego grona odbiorców, a więc zarówno dla studentów, w szczególności nauk społecznych, jak również nauczycieli akademickich, czy wreszcie działaczy społecznych i polityków.Joanna Marszałek-Kawa

SPIS TREŚCI

Wstęp Danuta Waniek

Parlamentarna Grupa Kobiet w praktyce politycznej lat 1989-2005 Monika BólachZnacząca nieobecność - poszukiwanie kobiecego podmiotu w polityceMagdalena SzpunarKobiety w polityce - aktywne czy pasywne? Urszula KluczyńskaKobiety na "drugiej linii" władzy? Wizerunki kobiet (bez)pośrednioangażujących się w politykę Krystyna PohlPierwsze po Bogu Wojciech Stankiewicz"Żelazne Damy" polityki Barbara Brodzińska-MirowskaKobiety w lokalnej polityceWioletta KnapikSkąd biorą się kobiety w polityce? - miejsko-wiejski kontekst społecznyBernadetta DarskaKobiety w przestrzeni publicznej, czyli to, co niewidoczne, jest znacząceNa przykładzie Świata bez kobiet i Rykoszetem Agnieszki Graff Dorota Zaworska-NikoniukUczestnictwo kobiet w polityce i kariery polityczne kobiet upowszechniane w magazynach luksusowych i prasie feministycznej Joanna OrzełSytuacja społeczno-polityczna kobiet na ziemiach polskich w XIX wiekuJoanna Marszałek-KawaBrakuje nam solidarności, czyli dlaczego kobiety nie głosują na kobiety?Kinga Dudzińska, Renata Runiewicz-JasińskaUczestnictwo kobiet w polityce Pierwszej Republiki Litewskiej Anna PacześniakPotrzebne na gwałt, czyli kobiety w polskich partiach politycznych Patrycja EckertKształtowanie wizerunku kobiety-polityka