KIERUNKI ZMIAN FINANSÓW PAŃSTWA W POLSCE

ISBN: 978-83-8102-460-0

256 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2021

Autorka konfrontuje kierunki zmian, jakie zachodziły w ostatniej dekadzie w sektorze finansów publicznych w Polsce ze zgłaszanymi od lat postulatami dotyczącymi funkcjonowania niektórych podmiotów i instrumentów tego sektora. Monografia zawiera m.in. próbę odpowiedzi na następujące pytania:
Czy tradycyjne zasady budżetowe to przebrzmiały relikt minionej epoki czy współczesne narzędzie oceny budżetu państwa i sektora finansów publicznych?
Jakie zasady powinny być respektowane, aby możliwa była pełna kontrola parlamentu nad finansami publicznym w Polsce?
Jakie elementy zawiera, a jakie powinna zawierać ustawa budżetowa?
Jaką rolę odgrywa, a jaką powinien odgrywać bilans sektora finansów publicznych?
Jaki jest skutek zachodzących w ostatnich latach procesów decentralizacji i debudżetyzacji w sektorze finansów publicznych?
Czy konieczna jest weryfikacja form organizacyjno-prawnych finansowania zadań publicznych w formie innej niż jednostka budżetowa? Jakie kryteria powinny być wówczas zastosowane?
Czy władze publiczne stwarzały tzw. iluzje fiskalne? Jeżeli tak - jakie i jak można im zapobiegać?
Które z tzw. dobrych praktyk stosowanych w innych krajach można implementować w Polsce, nie powodując niepożądanych skutków ubocznych?

Monografia jest skierowana zarówno do środowiska akademickiego (pracowników naukowych i studentów różnych kierunków), jak i do praktyków, w szczególności władz stanowiących i wykonawczych.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1
Podział środków publicznych gromadzonych w sektorze finansów publicznych
1.1. Zaspakajanie potrzeb społeczeństwa - dostarczanie dóbr publicznych
1.2. Opłaty za świadczenie dóbr i usług publicznych - problemy ze zdefiniowaniem pojęcia opłata publiczna
1.3. Alokacja środków publicznych w procesach decentralizacji, dekoncentracji i debudżetyzacji
1.4. Podmioty sektora finansów publicznych jako świadczeniodawcy dóbr i usług publicznych
1.5. Formy repartycji dochodów publicznych pomiędzy podmioty sektora finansów publicznych
1.5.1. Istota dochodów własnych podmiotów sektora finansów publicznych
1.5.2. Rodzaje transferów wewnętrznych pomiędzy podmiotami sektora finansów publicznych

Rozdział 2
Bilans sektora finansów publicznych - ujęcie analityczne
2.1. Problemy metodologiczne
2.2. Wolumen sektora finansów publicznych
2.3. Dochody własne podmiotów sektora finansów publicznych
2.3.1. Dochody podatkowe
2.3.2. Dochody niepodatkowe
2.3.3. Wydajność fiskalna dochodów własnych podmiotów sektora finansów publicznych
2.4. Kierunki wydatków sektora finansów publicznych
2.5. Transfery wewnętrzne w sektorze finansów publicznych
2.6. Saldo sektora finansów publicznych i dług publiczny

Rozdział 3
Budżet państwa i budżet środków europejskich jako ogniwa finansów publicznych
3.1. Budżet państwa i ustawa budżetowa
3.2. Zakres ustawy budżetowej
3.3. Zasada roczności budżetu a problem ciągłości finansowania zadań publicznych
3.4. Budżet państwa jako narzędzie gromadzenia dochodów publicznych
3.5. Rola budżetu państwa i budżetu środków europejskich w finansowaniu zadań publicznych
3.6. Kształtowanie salda budżetu państwa

Rozdział 4
Gospodarka parabudżetowa w sektorze finansów publicznych
4.1. Przesłanki tworzenia innych niż jednostka budżetowa podmiotów sektora finansów publicznych
4.2. Ewolucja podmiotów działających w warunkach quasi-rynkowych
4.3. Kondycja finansowa podmiotów sektora finansów publicznych działających w warunkach quasi-rynkowych
4.4. Państwowe osoby prawne a agencje wykonawcze
4.5. Cechy instytucji gospodarki budżetowej
4.6. Ewolucja publicznych funduszy celowych

Rozdział 5
Zasady budżetowe - przebrzmiały relikt, czy współczesny wzorzec dla budżetu państwa i podmiotów sektora finansów publicznych
5.1. Katalog zasad gospodarowania środkami publicznymi
5.2. W państwie powinien być tylko jeden budżet
5.3. Ściana ognia, czyli nie wolno łączyć dochodów budżetu z konkretnymi wydatkami
5.4. Zupełność, czyli powszechność budżetu
5.5. Równowaga budżetu
5.5.1. Przesłanki równoważenia budżetu
5.5.2. Równowaga budżetowa a równowaga sektora finansów publicznych
5.6. Zasada jawności i przejrzystości finansów publicznych
5.7. Współczesne podejście do zasad budżetowych

Rozdział 6
W poszukiwaniu recept na rozwiązywanie problemów w sektorze finansów publicznych
6.1. Jakie wzorce można zastosować do rozwiązywania problemów w sektorze finansów publicznych?
6.2. Zabezpieczenie społeczeństwa przed nadmiernym fiskalizmem
6.2.1. Prawo władz publicznych do nakładanie podatków
6.2.2. Ograniczanie woluntaryzmu władz publicznych w gromadzeniu dochodów podatkowych
6.3. Redukowanie iluzji fiskalnych
6.3.1. Formy iluzji fiskalnych
6.3.2. Przeciwdziałanie "zaciemnianiu" przepływu środków publicznych
6.4. Stosowanie reguł fiskalnych
6.5. Kierunki zmian budżetu państwa i konstrukcji ustawy budżetowej
6.6. Weryfikacja zakresu debudżetyzacji
6.6.1. Granice debudżetyzacji
6.6.2. Publiczne fundusze celowe w finansowaniu priorytetowych zadań publicznych
6.7. Pogłębienie procesu decentralizacji a możliwość przeniesienia dobrych praktyk na grunt polskich samorządów

Podsumowanie
Literatura
Spis tabel