KARIERA NAUKOWA A MACIERZYŃSTWO. SYTUACJA NAUKOWCZYŃ W POLSCE

ISBN: 978-83-8018-626-2

stron: 837

format: B5

oprawa: twarda

Rok wydania: 2023

Książka poświęcona jest problemowi godzenia przez kobiety pracy naukowca z macierzyństwem. Walorem publikacji są przedstawione przez E. Krause rekomendacje, jakie zmiany prawne, organizacyjne należałoby wprowadzić na uczelniach, aby stały się one bardziej przyjazne dla kobiet-matek. Rozprawa wyraźnie poszerza dyskurs na temat ról rodzinnych i zawodowych kobiet w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego.

„Autorka podjęła się wysoce oryginalnego i wymagającego dużej świadomości metodologicznej zadania (…). Recenzowana rozprawa wyraźnie poszerza dyskurs na temat ról rodzinnych i zawodowych kobiet w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego. Chcę tym samym podkreślić, iż Autorka książki dołączyła do nielicznej grupy badaczek kultury rzeczywistości akademickiej, w której partycypują kobiety-naukowczynie i którą Autorka dookreślała przez rozpoznanie wielkości zakresu tejże rzeczywistości. Jednocześnie idea przewodnia pracy budzi wielowątkowe refleksje wychodzące poza jej główny obszar problemowy – inspiruje bowiem do niekonwencjonalnego namysłu nad społeczną odpowiedzialnością uczelni wyższych, zjawiskiem nierówności społecznych i refleksji nad problematyką kapitału społecznego”.
Z recenzji prof. dr hab. Agnieszki Cybal-Michalskiej

„Praca dr E. Krause jest poświęcona ważnemu problemowi godzenia przez kobiety pracy naukowca z macierzyństwem (…). Walorem pracy są przedstawione przez E. Krause rekomendacje, jakie zmiany prawne, organizacyjne należałoby wprowadzić na uczelniach, aby stały się one bardziej przyjazne dla kobiet-matek. (…) sporządzenie ich listy przez autorkę i uzupełnienie o nowe proponowane rozwiązania stanowi warty zauważenia przyczynek do stworzenia sytuacji, w których kobiety, ale także mężczyźni mający dzieci parający się nauką, uzyskaliby warunki poprawiające możliwość osiągania lepszych wyników w pracy. Nie ulega wątpliwości, że łączenie obowiązków rodzinnych, wychowawczych z pracą naukową mającą swoją specyfikę jest szczególnie trudne”.
Z recenzji prof. dr hab. Renaty Siemieńskiej

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

CZĘŚĆ I
Kariera a macierzyństwo naukowczyń – konteksty i wymiary teoretyczne

ROZDZIAŁ 1
Kariera zawodowa i naukowa kobiet
1.1. Ustalenia terminologiczne, aspekty i strategie rozwoju
1.2. Kobiety na rynku pracy
1.3. Kobiety w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego
1.4. Zjawiska ograniczające zawodowe, w tym naukowe kariery kobiet
1.5. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 2
Macierzyństwo w życiu współczesnych kobiet
2.1. Społeczne postrzeganie kobiet w kontekście macierzyństwa i roli matki
2.2. Dylematy i obawy kobiet związane z macierzyństwem
2.3. Motywy rodzicielskie kobiet
2.4. Zjawisko odroczonego macierzyństwa oraz bezdzietności
2.5. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3
Sytuacja kobiet w kontekście łączenia ról: zawodowej/naukowej i macierzyńskiej
3.1. Życie zawodowe i kariera versus życie rodzinne i macierzyństwo
3.2. Naukowczynie w kontekście życia rodzinnego i macierzyństwa
3.3. Rozwiązania wspierające łączenie rodzicielstwa i życia zawodowego
oraz strategie zarządzania konfliktem ról
3.4. Wspieranie karier naukowych kobiet, w tym matek-naukowczyń –
perspektywy teoretyczne i dobre praktyki
3.5. Podsumowanie

CZĘŚĆ II
Kariera a macierzyństwo w doświadczeniach, poglądach i opiniach naukowczyń w Polsce –
wymiary i konteksty empiryczne

ROZDZIAŁ 4
Metodologia badań empirycznych
4.1. Paradygmat badawczy i typ badań własnych
4.2. Założenia metodologiczne badań własnych
4.3. Dobór próby badawczej i jej charakterystyka oraz teren i organizacja badań
4.4. Refleksje naukowczyń na temat udziału w badaniach

ROZDZIAŁ 5
Postrzeganie i realizacja kariery naukowej przez naukowczynie w Polsce
w świetle wyników badań własnych
5.1. Początki kariery naukowej i motywy podjęcia decyzji o zostaniu naukowczynią
5.2. Reprezentowane typy uczelni, dziedziny naukowe/sztuki
i dyscypliny naukowe/artystyczne
5.3. Uzyskane tytuły i stopnie naukowe, zajmowane stanowiska
oraz pełnione funkcje kierownicze w uczelniach
5.4. Znaczenie przypisywane karierze naukowej i stosowane strategie jej rozwoju
5.5. Ocena własnej kariery naukowej
5.6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 6
Postrzeganie i pełnienie roli macierzyńskiej przez naukowczynie w Polsce
w świetle wyników badań własnych
6.1. Rozumienie macierzyństwa, przypisywane mu znaczenie
oraz poglądy na jego temat
6.2. Macierzyństwo naukowczyń i motywy podjęcia decyzji o pełnieniu roli matki
6.3. Bezdzietność naukowczyń i jej przyczyny
6.4. Dylematy i obawy związane z macierzyństwem
6.5. Ocena własnego macierzyństwa
6.6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 7
Łączenie kariery naukowej i macierzyństwa przez naukowczynie w Polsce
w świetle wyników badań własnych
7.1. Poglądy na temat łączenia macierzyństwa i kariery
7.2. Wzajemność oddziaływań kariery naukowej i rodziny naukowczyń
7.3. Sytuacja rodzicielsko-zawodowa naukowczyń i wymiary konfliktu ról
7.4. Czynniki wspomagające i spowalniające rozwój kariery naukowej matek
7.5. Oczekiwania naukowczyń w zakresie realizacji kariery naukowej kobiet
i rozwiązań wspierających łączenie roli rodzicielskiej i zawodowej
oraz ich występowanie na uczelniach
7.6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 8
Uogólnienia i wnioski z badań własnych
8.1. Postrzeganie i realizacja kariery naukowej przez badane kobiety
8.2. Postrzeganie i realizacja macierzyństwa przez badane kobiety
8.3. Łączenie kariery naukowej i macierzyństwa przez badane kobiety
8.4. Rekomendacje dla uczelni w Polsce w zakresie wspierania kobiet
w realizacji kariery naukowej i łączeniu ról

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

ANEKS
1. Zaproszenie do badania
2. Kwestionariusz ankiety dla kobiet-naukowców zatrudnionych na stanowiskach
naukowo-dydaktycznych/badawczo-dydaktycznych, naukowych/badawczych
w uczelniach akademickich w Polsce
3. Tabela z numerami kwestionariuszy badanych kobiet i ich charakterystyką

ABSTRACT