INSTYTUCJE PODSTAWOWE PRAWA PRYWATNEGO (W OPOZYCJI DO REGULACJI PRAWA PUBLICZNEGO)

ISBN: 978-83-65696-05-2

464 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2018

Recenzowane dzieło ma charakter systemowy, a osią rozważań Autora nad prawem prywatnym jest specyficzna metoda regulacji stosunków społecznych. Istota prawa prywatnego scharakteryzowana przez pryzmat metody, zasad podstawowych, podmiotowości, kategorii prawa podmiotowego, własności i odpowiedzialności, ukazana została także w porównaniu do odpowiednich, również podstawowych, konstrukcji prawa publicznego. W monografii zawarto także oryginalne rozważania o stosowaniu prawa oraz wszelkie spostrzeżenia, co do perspektywy rozwoju relacji między prawem prywatnym a publicznym.Czytelnikami książki prof. S. Prutisa mogą być wszyscy zainteresowani pogłębioną refleksją nad fundamentalnymi zagadnieniami prawa prywatnego, a także syntetycznym spojrzeniem na relacje prawo prywatne a prawo publiczne.Adam Doliwa

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

System prawa a dyferencjacja dyscyplin prawniczych Rozdział pierwszy

Prawo prywatne w starożytności, średniowieczu i czasach nowożytnychA. Kryteria wyodrębnienia i rozwój prawa prywatnegow prawie rzymskim 1. Trzy wcielenia prawa rzymskiego 2. Ius privatum, ius publicum 3. Klasyfikacje prawa prywatnego 4. Prawo rzymskie jako nośnik idei i wartościB. Słuszność w filozofi i greckiej i prawie rzymskim1. Słuszność jako korektura prawa i sprawiedliwości 2. Teoria prawa słusznego C. Prawo prywatne w recepcjach prawa rzymskiego 1. Etapy recepcji prawa rzymskiego 2. Losy kodyfikacji justyniańskiej w skali Europy 3. Niechęć do prawa rzymskiego w I Rzeczypospolitej 4. Kodeksy cywilne jako dziedzictwo systemu pandektowego D. Prawo prywatne w ustroju feudalnym, kapitalizmie i socjalizmie1. Zatarcie granic prawa prywatnego z publicznymw stosunkach feudalno-wasalnych 2. Odnowienie dualizmu porządku prawnego w kapitalizmie 3. Odrzucenie dualizmu - prawo prywatne i publiczne - przez doktrynęmarksistowskąRozdział drugiPrawo prywatne a prawo publiczne - relacje współczesneA.˙Zasadność wyodrębnienia prawa prywatnego- prawo prywatnesensu stricto i sensu largo 1. Reakcja doktryny polskiej na powrót do rozróżnianiaobu działów prawa 2. Kryteria wyodrębnienia prawa prywatnego 3. Prawo cywilne a prawo prywatne sensu stricto i sensu largo B.˙Metoda regulacji prawnej jako kryterium wyodrębnienia prawa prywatnego1. Pojęcie metody regulacji prawnej stosunków społecznych-rodzaje metod regulacji 2. Cechy konstrukcyjne cywilnej (prywatnej) metody regulacji 3. Przeciwstawność wiodących cech w obu metodach regulacji prawnej:równorzędność autonomicznych podmiotów a władztwo kompetentnegoorganu administracyjnego 4. Determinanty stosowania cywilnoprawnej metody regulacjiC.˙Konsekwencje wyodrębnienia działów prawa - podobieństwa i różnicemiędzy prawem prywatnym a publicznym 1. Zakotwiczenie metod regulacji prawnej w normach konstytucyjnych2. Zasady prawa prywatnego a zasady prawa publicznego3. Katalog źródeł prawa prywatnego oraz publicznego 4. Konstrukcje natury podmiotowej (zdolność, podmiotowość, osobowośćprawna) oraz natury funkcjonalnej (prawo podmiotowe, interes prawny,prawo podmiotowe publiczne) w prawie prywatnym oraz publicznym5. Stosowanie oraz wykładnia prawa prywatnego i publicznego 6. Dwa systemy organizacyjno-prawne w przedmiocie ochrony prawnej Rozdział trzeciZasady podstawowe prawa prywatnego (cywilnego)A.˙Funkcje i katalog zasad podstawowych prawa prywatnego1. Funkcje zasad prawa w znaczeniu opisowym i dyrektywnym 2. Pojęcie i katalog zasad podstawowychB. Zasada autonomii woli podmiotów (zasada swobody umów) 1. Autonomia podmiotów jako cecha konstrukcyjna prawa prywatnego2. Autonomia woli jako zasada działania podmiotów prawa prywatnego 3. Zasada swobody umów w ujęciu kodeksu cywilnego 4. Granice swobody umów C. Zasada pewności (zaufania) i bezpieczeństwa obrotu 1. Zasada bezpieczeństwa obrotu jako komponent zaufania do państwai stanowionego przez nie prawa2. Konstrukcje ochrony praw - ochrona praw nabytych, ochrona prawosób trzecich 3. Rejestry publiczne i systemy informacyjne (księgi wieczyste,ewidencja gruntów)D. Zasada słuszności (zasady współżycia społecznego)1. Powiązanie zasady słuszności z konstrukcją klauzul generalnych2. Historyczna zmienność klauzul generalnych 3. Rola klauzul w realizacji funkcji słuszościowych 4. Doktrynalne systematyki przepisów dotyczących współżycia społecznego E. Zasada pacta sunt servanda a klauzula rebus sic stantibus 1. Rodowód zasady pacta sunt servanda 2. Normatywny wyraz zasady pacta sunt servanda 3. Model normatywny klauzuli rebus sic stantibus F. Zasada oparcia mechanizmów prawa prywatnego na koncepcjiprawa podmiotowego Rozdział czwartyPodmioty prawa prywatnego i prawa publicznegoA.˙Podmiotowość osób fizycznych 1. Przymioty prawne przysługujące człowiekowi jako osobie fizycznej 2. Sytuacja prawna nasciturusaB. Osoby prawne prawa cywilnego (prywatnego)- ułomne osoby prawne1. Pojęcie i przymioty osoby prawnej- podmiotowość prawna osób prawnych 2. "Ułomne osoby prawne" 3. Zdolność do czynności prawnych osób prawnych C. Podmiotowość prawna w konstrukcjach prawa publicznego1. Sytuacja prawna podmiotów występujących w charakterze stronstosunku administracyjnoprawnego 2. Przymioty prawne podmiotów administrujących D. Osobowość (podmiotowość) prawna jednostek samorządu terytorialnego1. Koncepcja osobowości publicznoprawnej2. Organy administrujące - w znaczeniu ustrojowymoraz - w znaczeniu funkcjonalnym a podmiotowość prawna Rozdział piątyPrawo podmiotowe jako podstawowa kategoria pojęciowa(konstrukcja prawa prywatnego)A.˙Pojęcie prawa podmiotowego 1. Prawo podmiotowe jako przedmiot zainteresowań koncepcjifilozoficznych i ogólnej teorii prawa 2. Prawo podmiotowe w koncepcjach jurysprudencjianglo-amerykańskiej XX wieku 3. Prawo podmiotowe jako konstrukcja cywilnoprawna B.˙Prawo podmiotowe jako przedmiot ochrony sądowej-prawo podmiotowe a interes prawny 1. Sądowe mechanizmy ochrony praw podmiotowych(powództwo, roszczenie procesowe) 2. Powództwo jako żądanie udzielenia sądowej ochrony prawnej 3. Interes prawny podstawową kategorią pojęciową prawa publicznego C. Prawo podmiotowe a konstrukcja stosunku prawnego-normatywne postaci praw podmiotowych 1. Prawo podmiotowe a stosunek cywilnoprawny 2. Klasyfikacje stosunków cywilnoprawnych 3. Spór o stosunek prawnorzeczowy 4. Normatywne postaci praw podmiotowych (uprawnień) 5. Klasyfikacje praw podmiotowych D.˙Wykonywanie praw podmiotowych- nadużycie prawa podmiotowego1. Ogólne i szczególne zasady wykonywania uprawnień 2. Nadużycie prawa podmiotowego 3. Zakres podmiotowy i przedmiotowy nadużycia prawa 4. Zasady współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczeprzeznaczenia prawa jako kryteria oceny (mierniki) nadużycia prawa5. Spór pomiędzy zwolennikami normatywnego i sytuacjonistycznegopojmowania zasad6. Zasada "czystych rąk" Rozdział szóstyŹródła prawa prywatnegoA. Konstytucyjne źródła prawa stanowionego 1. Źródła prawa cywilnego w systemie źródeł prawa2. Konstytucyjny zamknięty system źródeł prawa stanowionego3. Otwarty system źródeł prawa prywatnego 4. Źródła prawa publicznego a źródła prawa prywatnego B. Kodeks cywilny jako swoista ustawa organiczna (wiodąca)prawa prywatnego 1. Rola kodeksu cywilnego w odniesieniu do prawa prywatnegosensu largo2. Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu cywilnego 3. Kodeks cywilny jako zwornik konstrukcyjno-pojęciowysystemu prawa cywilnegoC. Funkcjonalne (pozakonstytucyjne) żródła prawa prywatnego 1. Prawotwórcza praktyka organów sądowych 2. Prawo zwyczajowe 3. Wzorce umowne (lex contractus) Rozdział siódmyStosowanie prawa publicznego i prywatnegoA.˙Stosowanie prawa w tradycyjnym ujęciu teorii prawa z uwzględnieniemspecyfiki stosowania prawa karnego, administracyjnego i cywilnego 1. Teoretyczne modele stosowania prawa - model kierowniczyi model sądowy2. Obowiązywanie, przestrzeganie i stosowanie prawa3. Stosowanie prawa administracyjnego 4. Prawne formy działania administracji5. Niewładcze formy działania administracji 6. Ugoda administracyjna B. Autonomiczne (powszechne), sądowe oraz pozasądowe(mediacja, arbitraż, sądy polubowne) stosowanie prawa prywatnego 1. Problemy stosowania prawa cywilnego i prywatnego sensu largo 2. Klasyfikacja zdarzeń cywilnoprawnych 3. Sądowe stosowanie prawa4. Pozasądowe stosowanie prawa prywatnego 5. Sądownictwo polubowne (arbitrażowe) Rozdział ósmyWykładnia prawa prywatnego i publicznegoA. Koncepcje, zasady i reguły wykładni w teorii prawa 1. Pojęcie i funkcje wykładni prawa 2. Rola cywilistyki w ogólnej wykładni prawa3. Doktrynalna wykładnia prawa w koncepcjach ogólnej teorii prawa- klaryfikacyjna oraz derywacyjna koncepcja wykładni4. Polska zintegrowana koncepcja wykładni prawa 5. Wykładnia operatywna przy zastosowaniu zintegrowanychmetod wykładni B.˙Wykładnia prawa cywilnego oraz administracyjnego 1. Zastosowanie zintegrowanych koncepcji wykładni w procesachwykładni prawa cywilnego oraz prawa administracyjnego 2. Wykładnia opisowa w praktyce stosowania prawaC. Analogia w teorii prawa, prawie prywatnym i prawie publicznym 1. Charakterystyka analogii jako sposobu rozumowania2. Stosowanie analogii w obszarze prawa cywilnego 3. Stosowanie analogii w prawie administracyjnymRozdział dziewiątyWłasność w prawie prywatnym i publicznymA.˙Własność jako kategoria prawna- treść, funkcje i konstrukcjeprawa własności 1. Własność filarem konstrukcyjnym prawa cywilnego 2. Ujęcie przedmiotu prawa własności3. Funkcje własności 4. Treść i konstrukcja prawa własności B. Rozgraniczenie własności prywatnej i publicznej 1. Zjawiska różnicowania się własności- własność prywatna oraz publiczna 2. Ochrona własności prywatnej 3. Podmioty własności prywatnej i publicznej 4. Kryteria wyodrębnienia i formy własności publicznej w administracjiC. Wykonywanie własności prywatnej i publicznej 1. Zróżnicowanie praktycznej realizacji uprawnień właścicielskich 2. Elementy konstrukcyjne kształtujące prawo własności Rozdział dziesiątyOdpowiedzialność w prawie prywatnym i publicznymA.˙Sankcje w prawie prywatnym (cywilnym) i publicznym (administracyjnym)-specyfika sankcji prawa karnego i odpowiedzialności karnej1. Sankcja jako element konstrukcyjny normy prawnej- klasyfikacja sankcjiwedług rodzaju dolegliwości 2. Cechy sankcji administracyjnych3. Specyficzny system sankcji karnych 4. Katalog sankcji o charakterze cywilnoprawnym- sankcja odszkodowawcza B. Rodzaje odpowiedzialności prawnej 1. Prawne ujęcia i klasyfikacje odpowiedzialności 2. Przesłanki i zasady odpowiedzialności karnej- bezprawność i winaw prawie karnym 3. Odpowiedzialność administracyjna a klasyfikacja sankcjiadministracyjnych- limitująca funkcja winy 4. Funkcje odpowiedzialności cywilnej- rola odpowiedzialnościodszkodowawczej Rozdział jedenastyCywilna (prywatna) odpowiedzialność odszkodowawczaA.˙Reżimy odpowiedzialności odszkodowawczej1. Ogólna charakterystyka odpowiedzialności odszkodowawczej-modele delimitacji odpowiedzialności2. Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytegowykonania zobowiązania 3. Odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych 4. Odpowiedzialność z tytułu tzw. szkód legalnych 5. Odpowiedzialność z tytułu wykonywania praw podmiotowych 6. Odpowiedzialność gwarancyjna7. Odpowiedzialność z tytułu poniesienia szkody we wspólnymlub cudzym interesie B. Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej 1. Przesłanki, czyli warunki zaistnienia odpowiedzialnościodszkodowawczej 2. Szkoda jako uszczerbek majątkowy3. Adekwatny związek przyczynowy pomiędzy faktem wyrządzeniaszkody a szkodą 4. Zdarzenie wyrządzające szkodę, z którym ustawa wiąże motyw(zasadę) odpowiedzialności odszkodowawczej C. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej1. Wina jako naczelna zasada odpowiedzialności odszkodowawczej 2. Odpowiedzialność odszkodowawcza na zasadzie ryzyka 3. Zasada odpowiedzialnośći absolutnej4. Odpowiedzialność na zasadach słuszności 5. Zasada bezprawności Rozdział dwunastyPerspektywy rozwoju relacji pomiędzy prawem prywatnyma prawem publicznymA. "Publicyzacja" prawa prywatnego, czy wypieranie prawa administracyjnegoprzez prawo cywilne B. Sprawa cywilna (prywatna) a sprawa administracyjna - rozgraniczeniedrogi sądów powszechnych oraz sądów administracyjnych Zakończenie Bibliografia