EGO SOCJOLOGIA JEDNOSTKI. INNA WIZJA CZŁOWIEKA I KONSTRUKCJI PODMIOTU

ISBN: 83-88164-77-5

292 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2004

Zagadnienie jednostki stanowi coś w rodzaju czarnej dziury w socjologii. Pomijanie tego problemu tworzy warunki, w których dochodzi do jałowego starcia między różnymi szkołami (determinizm przeciwstawiony wolności sprawcy), i sprawia, że próby analizy konkretnych powiązań są zdane na niepowodzenie. Podkreślił to już Norbert Elias, twierdząc, że bez dekonstrukcji kategorii jednostki postęp jest rzeczą niemożliwą. Po opisaniu tego zagadnienia z perspektywy historycznej, Jean-Claude Kaufmann kontynuuje tę dekonstrukcję, szczegółowo badając społeczne wytwarzanie jednostek i ich zdolności do inicjatywy. Dawne, zaktuizowane pojęcie przyzwyczajenia umożliwia uświadomienie dynamiki wcielonych schematów operacyjnych. Wcielenie, o którym mówi się w wielu ujęciach teoretycznych, między innymi u Pierre‘-a Bourdieu, nie było nigdy przedmiotem ścisłej analizy. Jego analiza w pracy Kaufmanna prowadzi do kilku wielkich niespodzianek, takich jak to, że wcielenie zachodzi poza ciałem biologicznym, a interioryzacja jest wewnętrznie eksterioryzacją. Konfrontacja z habitusem w rozumieniu Bourdieu określa w nieoczekiwany sposób narzędzie analizy dążenia historii, zwłaszcza zaś indywidualizacji, jego zasadniczym czynnikiem jest bowiem historyczna różnica między habitusem a przyzwyczajeniami. Wnioski przyjmują postać kolejnych paradoksów. Mimo że jednostka jako byt materialny zostaje rozłożona i jawi się jako proces otwarty i nietrwały, indywidualizacja stanowi podstawowy klucz służący do eksplikacji zmiany społecznej. W centrum tej sprzeczności, której nie należy omijać, lecz zrozumieć jej przyczyny, krzyżują się determinizm i inicjatywa indywidualna. Perspektywy otwarte przez pracę Kaufmanna są z poznawczego punktu widzenia perspektywami socjologii dialektycznej. Jean-Claude Kaufmann jest socjologiem, dyrektorem badań w CNRS (Ośrodek Badań Nad Więziami Społecznymi, Uniwersytet Paris 5 - Sorbona).