EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH I LOGISTYCZNYCH NA RYNKU MLEKA W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ

ISBN: 978-83-8100-342-1

305 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Przemiany na rynku mleka są związane z uwarunkowaniami funkcjonowania podmiotów gospodarczych, wymaganiami konsumentów oraz wspólną polityką rolną Unii Europejskiej. Zwiększająca się liczba ludności na świecie wywiera presję na rolnictwo, które musi wytwarzać coraz więcej żywności, gospodarując na mniejszym obszarze użytków rolnych, co powoduje zagrożenie dla środowiska naturalnego. Głównym celem badań była ocena przemian na rynku mleka w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz poprawy efektywności inwestycji i logistyki w gospodarstwach mlecznych w Polsce na tle Unii Europejskiej.
Dotychczas prowadzone badania koncentrowały się na inwestycjach i kanałach dystrybucji gospodarstw mlecznych. Mało uwagi w literaturze poświęcono zagadnieniom efektywności inwestycji oraz działań logistycznych. Proponowane podejście uzupełnia literaturę przedmiotu o zagadnienia efektywności.
W badaniach wykorzystano następujące metody badawcze: metodę Hellwiga, model ARiMA, metodę DEA, ankiety, wywiad bezpośredni, regresję i korelację. Badania miały charakter wielopoziomowy. Pierwszą grupę badawczą stanowiły gospodarstwa prowadzące rachunkowość rolną FADN. Źródłem informacji były dane IERiGŻ-PIB w Warszawie. Drugą grupę stanowiły 383 gospodarstwa dobrane w sposób celowy z terenu całego kraju. Warunkami zakwalifikowania gospodarstwa do badań były: prowadzenie produkcji mleka, przeprowadzenie inwestycji, korzystanie ze wsparcia UE oraz uzyskanie minimum 90% przychodów ze sprzedaży mleka. Trzecią grupę badawczą stanowiło 100 przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie całego kraju. Badania przeprowadzono w 2021 roku i obejmowały one opinie na temat inwestycji i logistyki.
Wyniki badań wskazują, że głównymi motywami inwestycji w gospodarstwach mlecznych były czynniki ekonomiczne związane z możliwością pozyskania wsparcia finansowego, zwiększenia dochodów i skali produkcji oraz poprawy jakości. W latach 2014-2019 badane gospodarstwa mleczne poprawiły zrównoważenie. Było to wynikiem przeprowadzonych inwestycji, zwiększenia skali produkcji oraz poprawy warunków utrzymania zwierząt w gospodarstwie. Właściciele badanych gospodarstw mlecznych planują inwestycje, co pozwala mieć nadzieję, że będą się one rozwijać. Właściciele gospodarstw mlecznych planują powiększyć ich obszar oraz poprawić wyposażenie w maszyny i urządzenia. Inwestycje te będą skutkowały powiększeniem skali produkcji. W gospodarstwach mlecznych w największej liczbie przypadków stosowano sprzedaż bezpośrednią w gospodarstwie. Ponadto właściciele gospodarstw mlecznych sprzedają produkty do przetwórstwa oraz pośrednikom. Nieliczni sprzedają produkty do własnych odbiorców.
Przemysł mleczarski stanowi ważny czynnik rozwoju rynku mleka. W Polsce będzie się on powiększał dzięki dobrze rozwiniętemu rolnictwu, które będzie dostarczało surowiec wysokiej jakości i w dużych ilościach. Liczba przedsiębiorstw mleczarskich zmniejsza się każdego roku. Proces ten jest związany z postępującymi zjawiskami fuzji i przejęć oraz koncentracją przetwórstwa.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wprowadzenie

1. Cel, przedmiot i metoda badań
1 1. Cele badań i hipotezy badawcze
1.2. Metodyka badań
1.3. Metody badawcze i źródła informacji

2. Teoretyczne aspekty ewolucji rolnictwa, zrównoważonego rozwoju, efektywności, inwestycji i logistyki
2.1. Teorie kształtowania produkcji rolniczej
2.2. Teoria zrównoważonego rozwoju i jego ewolucja
2.3. Ewolucja wspólnej polityki rolnej a rozwój rynku mleka
2.4. Efektywność w teorii ekonomii i jej rodzaje
2.5. Efektywność w odniesieniu do pomocy publicznej
2.6. Czynniki kształtujące efektywność ekonomiczną na rynku mleka
2.7. Inwestycje - ich rodzaje, cechy i determinanty
2.8. Logistyka jej znaczenie na rynku mleka
2.9. Teoria wyboru publicznego

3. Ewolucja rynku mleka w Polsce na tle Unii Europejskiej
3.1. Zmiany podaży na unijnym i krajowym rynku mleka
3.2. Zmiany popytu na unijnym i krajowym rynku mleka
3.3. Ceny na rynku mleka
3.4. Eksport na rynku mleka
3.5. Import na rynku mleka
3.6. Struktura geograficzna eksportu i importu mleka i produktów mleczarskich
3.7. Prognoza zmian na rynku mleka
3.8. Ekonomiczne zrównoważenie rynku mleka

4. Ewolucja efektywności działań inwestycyjnych w gospodarstwach mlecznych prowadzących rachunkowość rolną FADN
4.1. Inwestycje w gospodarstwach mlecznych prowadzących
rachunkowość rolną FADN w krajach Unii Europejskiej
4.2. Zasoby czynników produkcji w gospodarstwach mlecznych prowadzących inwestycje w Polsce
4.3. Produkcja zwierzęca i roślinna w gospodarstwach mlecznych
4.4. Efektywność gospodarstw mlecznych
4.5. Inwestycje w gospodarstwach mlecznych
4.6. Zrównoważenie gospodarstw mlecznych prowadzących rachunkowość rolną FADN

5. Efektywność działań inwestycyjnych w gospodarstwach mlecznych na przykładzie badań własnych
5.1. Charakterystyka badanych gospodarstw mlecznych w zależności od wartości inwestycji
5.2. Zasoby czynników produkcji w badanych gospodarstwach
5.3. Efektywność techniczna gospodarstw mlecznych
5.4. Efektywność ekonomiczna badanych gospodarstw
5.5. Efektywność skali badanych gospodarstw
5.6. Zrównoważenie gospodarstw mlecznych

6. Efektywność działań logistycznych w gospodarstwach mlecznych na przykładzie badań własnych
6.1. Charakterystyka badanych gospodarstw mlecznych w zależności od kanałów dystrybucji
6.2. Kanały dystrybucji a zasoby czynników produkcji w badanych gospodarstwach
6.3. Efektywność techniczna gospodarstw mlecznych a kanały dystrybucji
6.4. Kanały dystrybucji jako czynnik kształtujący efektywność ekonomiczną badanych gospodarstw

7. Opinie producentów mleka na temat działań inwestycyjnych i logistycznych
7.1. Motywy podjęcia inwestycji w gospodarstwach mlecznych
7.2. Plany inwestycyjne oraz źródła finansowania inwestycji
7.3. Bariery działalności inwestycyjnej
7.4. Programy rozwoju gminy i gospodarstw w opinii producentów mleka
7.5. Inwestycje w powiększenie gospodarstw mlecznych
7.6. Działania służce poprawie sytuacji ekonomicznej gospodarstw mlecznych
7.7. Działania logistyczne gospodarstw mlecznych
7.8. Bariery i ograniczenia w rozwoju gospodarstw
w opinii właścicieli gospodarstw mlecznych
7.9. Rola doradztwa w rozwoju gospodarstw mlecznych
7.10. Sylwetka społeczno-zawodowa rolników

8. Efektywność przemysłu mleczarskiego po integracji z Unią Europejską
8.1. Liczba, przedsiębiorstw mleczarskich oraz zatrudnienie
8.2. Sytuacja ekonomiczna oraz siła ekonomiczna przedsiębiorstw
sektora mleczarskiego
8.3. Płynność, rentowność i akumulacja kapitału
w przedsiębiorstwach mleczarskich
8.4. Inwestycje w przedsiębiorstwach mleczarskich
8.5. Przetwórstwo mleka w Polsce oraz asortyment wytwarzanych
i sprzedawanych produktów mleczarskich
8.6. Zrównoważenie przemysłu mleczarskiego w Polsce

9. Opinie przedsiębiorców na temat inwestycji i logistyki
9.1. Uwarunkowania działań inwestycyjnych w przedsiębiorstwach mleczarskich
9.2. Bariery działalności inwestycyjnej
9.3. Plany inwestycyjne oraz ich źródła finansowania
9.4. Działania logistyczne w przedsiębiorstwach mleczarskich
9.5. Kanały dystrybucji w przedsiębiorstwach mleczarskich
9.6. Sylwetka społeczno-zawodowa kadry zarządzającej przedsiębiorstwami mleczarskimi

10. Modelowe gospodarstwa mleczne w USA i w Polsce
10.1. Modelowe gospodarstwa w USA
10.2. Modelowe gospodarstwa w Polsce

Podsumowanie i wnioski

Bibliografia

Streszczenie

Aneks