DO JAKIEJ UNII ZMIERZAMY?

ISBN: 83-914597-4-8

180 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2001

Niniejsza publikacja stanowi kontynuację rozważań na temat polityki i gospodarki Unii Europejskiej zapoczątkowanych zbiorem Polska w Europie regionów (Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000). Jest owocem wymiany poglądów politologów, socjologów, ekonomistów, prawników i geografów reprezentujących kilka ośrodków akademickich: Uniwersytet Jagielloński, Akademię Pedagogiczną i Akademię Ekonomiczną w Krakowie oraz Uniwersytet w Trydencie i Uniwersytet w Aix-en-Provence.
Zbiór otwierają rozważania politologa Uniwersytetu Jagiellońskiego Artura Gruszczaka na temat konsolidacji państw członkowskich Unii Europejskiej, co ujawnia się między innymi w poziomie zaawansowania współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu UE jest "obszarem wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości", którego stworzenie zakładał Traktat Amsterdam-ski. Pokazuje również rolę tego aspektu integracji w negocjacjach przedakcesyj-nych Polski.
Sergio Fabbrini z Uniwersytetu w Trydencie przedstawia dwa wzorce formowania się państwowości krajów zachodnich - wykształcony w Europie oraz model amerykański - stawiając tezę o zbliżaniu się, po dwóch stuleciach niezależnej ewolucji, federalnego systemu Stanów Zjednoczonych i ponadnarodowej organizacji, jaką jest Unia Europejska. Reprezentujący ten sam włoski ośrodek akademicki Gaspare Nevola omawia wyzwania, przed jakimi stanęła Unia Europejska wobec nowego kontekstu geopolitycznego kolejnego jej powiększenia. Opisuje także zagrożenia związane z zaniechaniem procesu "pogłębiania" UE, to jest budowy europejskiej tożsamości i legitymizacji działań organów Unii. Wątek konieczności reformy Unii Europejskiej w perspektywie przyjęcia nowych członków kontynuuje Marek Bankowicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pisząc o szansach na europejską tożsamość polemizuje z opinią G. Nevoli i przedstawia argumenty europejskich polityków broniących UE przed zbyt ścisłą integracją.
Ewa Bojenko-Izdebska, reprezentująca również INPiSM Uniwersytetu Jagiellońskiego, analizuje koncepcje polityczne Niemiec, jednego z kluczowych
krajów członkowskich UE, dotyczące przyszłości Unii i ściślejszej w niej współpracy. Stara się przy tym odpowiedzieć na pytanie, czy propozycje niemieckich polityków należy odbierać jako próby zepchnięcia Polski na margines, czy też raczej jako głos w dyskusji nad przyszłością zintegrowanej Europy, którą Polska będzie współtworzyć.
W kolejnych rozdziałach omówione zostały w sposób szczegółowy wybrane aspekty integracji europejskiej. I tak, Bogusława Bednarczyk (INPiSM, Uniwersytet Jagielloński) przedstawia regionalne systemy ochrony praw i wolności człowieka stworzone przez Radę Europy i Unię Europejską. Aleksander Surdej (Akademia Ekonomiczna w Krakowie) bada działalność agencji regulacyjnych - rozpowszechnionej formy interwencji państwa w życie gospodarcze w Unii Europejskiej oraz próbuje określić ich miejsce w polskiej gospodarce. Marc Bassoni, ekonomista z Uniwersytu w Aix-en-Provence, przedstawia wizję wzrostu gospodarczego i stabilności walutowej w zjednoczonej Europie. Francuski badacz podkreśla pozytywne aspekty wzmożonej konkurencji z amerykańskim dolarem; zastanawia się również nad losami poszerzonej Unii Europejskiej. Józef Łaptos (Akademia Pedagogiczna w Krakowie) omawia organy parlamentarne regionalnych organizacji międzynarodowych: Rady Europy, Unii Zachodnioeuropejskiej i Unii Europejskiej. Analiza ta ułatwi określenie roli, jaką w procesie decyzyjnym mogą odgrywać w instytucjach unijnych, a zwłaszcza w Parlamencie Europejskim, polskie grupy polityczne.
Kolejne trzy rozdziały poruszają problemy regionalizmu w Europie, koncepcji euroregionów, polityki regionalnej UE oraz jej wpływu na regiony francuskie i włoskie. Publicysta włoski Maurilio Barozzi zabiera głos w dyskusji na temat pozytywnych i negatywnych aspektów działalności euroregionu tyrolskiego obejmującego tereny wzdłuż przełęczy Brennero na granicy Austrii i Włoch. Sylvie Daviet z Uniwersytetu w Aix-en-Provence pokazuje, jak unijne fundusze strukturalne stymulują rozwój regionu Prowansji. Wreszcie na koniec Krzysztof Szczerski (INPiSM, Uniwersytet Jagielloński) przedstawia zakres polityki regionalnej UE i formułuje wnioski, jakie z procesów regionalizacji i integracji na obszarze Unii Europejskiej wynikają dla Polski.
Zbiór tekstów analizujących zarówno koncepcje integracji europejskiej, jak i szczegółowe aspekty polityki UE w ostatnich latach pokazuje, do jakiej Unii Europejskiej Polska ma szansę się przyłączyć, a także jakie wiążą się z tym konsekwencje dla jej gospodarki, polityki i suwerenności. Stawia wiele pytań, które powinny zostać podjęte w procesie negocjacyjnym, po to, by Polska - w pełni świadoma możliwości związanych z członkostwem w UE - zawarła korzystny dla siebie i uwzględniający nieuchronne reformy tej ponadnarodowej organizacji traktat o przystąpieniu.
Redaktorzy

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE
ARTUR GRUSZCZAK "Obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości" czy "Twierdza Europa"? Zagadnienia wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Unii Europejskiej
SERGIO FABBRINI Powstanie państwa - doświadczenia Zachodu
GASPARE NEVOLA Nie ma demokracji bez unifikacji. Analiza procesu integracji europejskiej i rzeczywistości politycznej
MAREK BANKOWICZ System instytucjonalny Unii Europejskiej i perspektywy jego przebudowy
EWA BOJENKO-IZDEBSJA Przyszłość Unii Europejskiej - wizja Joschki Fischera
BOGUSŁAW BEDNARCZYK Europejski system ochrony i promocji praw człowieka
ALEXSANDER SURDEJ Agencje regulacyjne w krajach Unii Europejskiej: tendencje rozwoju a problemy instytucjonalnego przystosowania Polski do członkostwa w Unii
MARC BASSONI Narodziny euro a poszerzenie Unii Europejskiej
JÓZEF ŁAPTOS Rola ogólnoeuropejskich partii politycznych w procesach decyzyjnych w perspektywie rozszerzenia Unii Europejskiej
MAURILIO BAROZZI Euroregiony czy etnofederalizm? Przypadek euroregionu tyrolskiego
SYLVIE DAVIET Polityka regionalna Unii Europejskiej: ogólne tendencje i dynamika lokalna na przykładzie regionu Prowansja Alpy-Lazurowe Wybrzeże
KRZYSZTOF SZCZERSKI Zdecentralizowana Unia Europejska - wnioski dla Polski