DŁUG I NIEWYPŁACALNOŚĆ ANALIZA NA CZAS KRYZYSU

ISBN: 978-83-8356-243-8

stron: 254

format: A5

oprawa: miękka

Rok wydania: 2024

Publikacja opisuje problem długu i niewypłacalności w ujęciu historycznym i współczesnym, a także przedstawia prawdopodobne scenariusze na przyszłość. Dług i niewypłacalność zostały przy tym przedstawione w szerszej perspektywie niż tylko jako zjawisko prawne, ponieważ dług jest fundamentem współczesnej cywilizacji finansowej. W zasadzie każdy człowiek na przestrzeni swojego życia, w sposób świadomy bądź machinalny, czyni użytek z konstrukcji długu.

W historii długu następowały pewne cykle historyczne. Wszystko wskazuje na to, że obecnie również zachodzi taki proces, ale zmiany nastąpią szybciej i będą głębsze niż dotychczas.

Publikacja podzielona jest na kilka części:

zagadnienia wprowadzające,
wycinki z historii (celem wyciągnięcia wniosków dla teraźniejszości i przyszłości),
upadłość gospodarstw domowych,
upadłość biznesu,
niewypłacalność państw,
prawdopodobne scenariusze na przyszłość,
rekomendacje co do sposobu zabezpieczenia majątku na wypadek kryzysu.

Publikacja została napisana przystępnym językiem i jest adresowana do szerokiego kręgu odbiorców, nie tylko prawników czy ekonomistów, ale do wszystkich osób zainteresowanych stanem pieniądza oraz problemem długu.

SPIS TREŚCI

Przedmowa
Rozdział I. Zagadnienia wstępne
§ 1 Ballada o „długu i niewypłacalności”
§ 2 Kiedy wierzyciel jest szczęśliwy?
§ 3 Sól i cukier Przepis na współczesną alchemię pieniądza
§ 4 Dlaczego warto pochylić się nad długiem
i niewypłacalnością?
§ 5 Dłużnik, czyli kto? Człowiek
§ 6 Dłużnik jako byt abstrakcyjny
§ 7 Rzeka i góra jako dłużnicy
§ 8 Dłużnik przyszłości
§ 9 Dłużnik z Archiwum X (albo XD)
§ 10 Zagadnienia juryslingwistyczne w kontekście ryzyka
dehumanizacji człowieka będącego dłużnikiem
§ 11 Nawiązania kulturowe i popkulturowe do długu
i niewypłacalności
Rozdział II. Wycinki z historii. Przyszłość w świetle
przeszłości
§ 1 Znaczenie historii długu i niewypłacalności
§ 2 Antropologia długu
§ 3 Działalność pożyczkowa w Mezopotamii
§ 4 To nie jest kraj dla wierzycieli – oddłużenie Hebrajczyków
§ 5 Niewola za długi a darowanie wolności osobistej
Hebrajczykom
§ 6 Starotestamentowy sens oddłużenia
§ 7 Zasada prosbolu – w kierunku ekonomicznej wykładni
prawa
§ 8 Gest Solona
§ 9 Niewypłacalność obywatela Rzymu
§ 10 Gajusza Kaliguli sposoby na pokrywanie deficytu Rzymu
§ 11 Chrześcijaństwo wobec niewypłacalności
§ 12 Upadek Wiecznego Miasta
§ 13 Pojawienie się pierwszych banknotów (i papieru
toaletowego)
§ 14 Jak chcąc czynić dobro, można czynić zło?
§ 15 Yassa Czyngis Chana o bankructwie
§ 16 Bankowość w średniowieczu
§ 17 Problem lichwy w średniowieczu i ówczesna ekonomiczna
wykładnia prawa
§ 18 Połamana ławka i konkurs
§ 19 Prawo azylu
§ 20 Zastaw spiski
§ 21 Monte commune
§ 22 Rewolucja cen w średniowieczu wywołana przez nadpodaż
złota
§ 23 Tulipanowa bańka spekulacyjna
§ 24 Angielska „Statue of Bankrupt” (1542)
§ 25 O tym jak sir Izaak Newton dał się nabrać na „South Sea
Bubble”
§ 26 Alchemia Johna Law – jak papier zamienić w złoto
§ 27 Insolvencia de España
§ 28 Psucie pieniądza (spodlenie monety)
§ 29 Dług a sacrum. Banki pobożne
§ 30 Kazus prawa stanowego z czasów Pierwszej Rzeczpospolitej
§ 31 Cessio bonorum
§ 32 Panika roku 1792
§ 33 Sumy bajońskie
§ 34 Napoleon ryzykownej spekulacji
§ 35 Railwaymania
§ 36 Panika roku 1873 i Wielka Depresja XIX wieku
§ 37 Międzynarodowy system waluty złotej w XIX wieku
§ 38 John Pierpont Morgan i J P Morgan
§ 39 Konwencyjny zakaz niewoli za długi
§ 40 Pierwsze gospodarcze samobójstwo Europy doby
przemysłowej (1914–1918)
§ 41 Kłopoty Republiki Weimarskiej
§ 42 Wielki Kryzys XX wieku – rzeź banków
§ 43 Drugie samobójstwo Europy doby przemysłowej
(1939–1945)
§ 44 Złoto Banku Polskiego
§ 45 Powojenna hiperinflacja na Węgrzech
§ 46 Nowy monetarny porządek świata ustanowiony w Bretton
Woods (1944)
§ 47 Ćwierćwiecze cudu gospodarczego
§ 48 Wymiana pieniądza w PRL – jak państwo okradło swoich
obywateli
§ 49 SDR
§ 50 Narada w Camp David i wist Nixona z 15 8 1971 roku
§ 51 Recesja lat 1973–1975
§ 52 „Petrodolar”, czyli układ Saudów z Amerykanami
§ 53 Recesja początku lat osiemdziesiątych XX wieku
(1980–1983)
§ 54 „Gospodarka realna” versus „gospodarka finansowa”
§ 55 Czarny poniedziałek 19 października 1987 roku
§ 56 Niewypłacalność w dobie socjalizmu
§ 57 Bankructwo techniczne PRL
§ 58 Upadek gospodarczy ZSRR
§ 59 Afera FOZZ
§ 60 Oddłużenie PRL
§ 61 Kraj przekwitniętej wiśni
§ 62 „Pump and dump”
§ 63 Dot-com bubble 1995–2001
§ 64 Euro
§ 65 Kryzys 2008 roku wywołany zapaścią na amerykańskim
rynku kredytów hipotecznych
§ 66 150 lat samotności
§ 67 Wątpliwości co do globalizacji gospodarki
§ 68 Kryzys COVID-19 – Great Lockdown
§ 69 Początki dedolaryzacji
§ 70 BRICS
§ 71 Wspólny dług Unii Europejskiej
§ 72 Bank z Krzemowej Doliny
§ 73 Refleksja
Rozdział III. Człowiek a niewypłacalność
§ 1 Dłużnik: Ecce homo
§ 2 Niewypłacalność dłużnika a pomoc społeczna
§ 3 Dłużnik „posesjonat” i dłużnik „nieposesjonat”
§ 4 Ratio legis oddłużenia
§ 5 Czy powstanie nauka o dłużniku („debitologia”) łącząca
elementy prawa, etyki, ekonomii, socjologii, psychologii,
psychiatrii?
§ 6 Ochrona wierzyciela
§ 7 Dwa sposoby oddłużenia w polskim prawie
§ 8 USA: pomiędzy prawem do bankructwa a scoringiem
kredytowym
§ 9 Bankructwo jako praprzyczyna powstania jednego
z głównych prądów filozoficznych świata
§ 10 Niewypłacalni artyści malarze
§ 11 Bankrutujący literaci
§ 12 Niewypłacalność osób podejmujących działalność publiczną
§ 13 Niewypłacalność we współczesnym show-biznesie
§ 14 Niewypłacalność gwiazd biznesu
§ 15 Niewypłacalność konsumencka w Chinach
§ 16 Jak powstaje spirala zadłużenia?
§ 17 Niebezpieczeństwo masowego (strukturalnego) zadłużenia
§ 18 Kiedy okazywało się, że upadły jest wierzycielem
§ 19 Empatia
§ 20 Dziedziczenie nieporadności finansowej
§ 21 Edukacja
§ 22 „Useless class”
§ 23 Zastępowanie prawa własności umowami o czasowe
korzystanie z rzeczy cudzej
§ 24 Zniewolenie człowieka poprzez dług
Rozdział IV. Biznes
§ 1 Quo vadis?
§ 2 Polski problem – ryzyko nadużycia trybu restrukturyzacji
§ 3 Kolejny polski problem – demotywatory restrukturyzacji
§ 4 Arytmetyka układowa
§ 5 Kryzys zaufania do banków
§ 6 Kosztowna zapaść kas oszczędnościowo-pożyczkowych
w USA
§ 7 Zbrodnia doskonała – upadłość SKOK-u Wołomin
§ 8 Problem w Houston Baśnie Andersena o Enron
Corporation
§ 9 Żywcem pogrzebany, czyli historia upadłości CLiF SA
§ 10 Złodzieje marzeń
§ 11 Nic nie jest dane raz na zawsze Konsekwencje
wypadnięcia z wyścigu technologicznego
§ 12 Upadłość tego, który nie może zbankrutować, czyli historia
banku Lehman Brothers
§ 13 „Plac Zbawiciela” – upadłości deweloperów prowadzone
„na dziko”
§ 14 Oszustwo na Amber Gold
§ 15 Szczęście bycia wierzycielem
§ 16 Upadłość spółdzielni mieszkaniowej po polsku
§ 17 Upadłość szpitali po polsku
§ 18 Kłopoty finansowe przemysłu zbrojeniowego w Polsce
§ 19 Niewypłacalność klubów sportowych – piłkarski poker
§ 20 Historia pewnej inwestycji
§ 21 Katastrofa diecezji San Francisco
§ 22 Gallery New Form – piramida finansowa na dziełach sztuki
§ 23 China Evergrande Group
§ 24 The Walking Dead
§ 25 Niewypłacalność Remingtona
§ 26 Działanie niestandardowe w biznesie
§ 27 Jakaś mała „upadłość bez znaczenia”
§ 28 Eliminacja nietransparentności w Polsce
§ 29 Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą
§ 30 Polskie pole minowe
§ 31 „Pojawiam się i znikam” a odpowiedzialność za długi
podatkowe spółki kapitałowej w Polsce
§ 32 Życie
Rozdział V. Fakty i mity o niewypłacalności państwa
§ 1 Fakty
§ 2 Argentyna jako światowa „marka” niewypłacalności
państwa
§ 3 Dług publiczny: dobry, zły i brzydki?
§ 4 Limity prawne zadłużenia publicznego Debt ceiling
§ 5 Państwo niewypłacalne
§ 6 Zadłużenie państwa a populizm polityczny w dobie
postpolityki
§ 7 Nasza chata z kraja?
§ 8 Czy jest sposób na toksyczny dług publiczny?
§ 9 Problemy finansowe nowożytnej Grecji
§ 10 Dług z tytułu zniszczeń wojennych
§ 11 USA a niewypłacalność
§ 12 A tale of two cities. Bankructwo miast: Detroit
i Birmingham
§ 13 Brak etyki przy kreowaniu długu publicznego w świetle
solidarności pokoleń
Rozdział VI. Jaka może być przyszłość długu i niewypłacalności?
§ 1 Wprowadzenie
§ 2 Teoria konwergencji prawa o niewypłacalności
w perspektywie krótkoterminowej
§ 3 Potrzeba nowego myślenia o prawie o niewypłacalności
w perspektywie krótkoterminowej
§ 4 AI a dług i niewypłacalność w perspektywie
krótkoterminowej
§ 5 Dedolaryzacja przez BRICS?
§ 6 Koncepcja pieniądza cyfrowego banku centralnego (CBDC)
a bunt maszyn
§ 7 Potęga władzy nad pieniądzem w kontekście ryzyka
monopolu pieniądza elektronicznego
§ 8 Rewolucja monopolu cyfrowego pieniądza podzielona
na trzy etapy
§ 9 Prezeska Europejskiego Banku Centralnego w szczerej
rozmowie: „Cyfrowe euro zostanie użyte do kontroli
obywateli”
§ 10 Projekt cyfrowego euro
§ 11 Szczegóły cyfrowego euro
§ 12 Przyszłość systemu finansowego w dłuższej perspektywie
§ 13 AI a ustrój gospodarczy przyszłości: „powszechny, centralnie
zarządzany system powiązań gospodarczo-społecznych”
Rozdział VII. Krążące widmo kryzysu. Co robić?
§ 1 Co robić?
I Uwagi wprowadzające
II Punkt wyjścia
III Działania zapobiegawcze
IV Elastyczna reakcja na zagrożenia
V Utrzymanie realizmu oceny sytuacji
§ 2 Zabezpieczenie majątku prywatnego przed ryzykiem jego
utraty w związku z działalnością biznesową
I Uwagi wprowadzające
II Fundacje rodzinne jako przechowalnia majątku
III „Ślubuję miłość i uczciwość małżeńską oraz że cię nie
opuszczę z powierzonym majątkiem”
§ 3 Między Krezusem a Diogenesem Utrzymanie odpowiedniej
higieny aktywów na wypadek kryzysu
I Uwagi wprowadzające
II Metodyka
III Rodzaje aktywów
1 Uwagi wprowadzające
2 Udziały uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych
3 Obligacje państwowe
4 Obligacje korporacyjne
5 Nieruchomości
6 Akcje i tytuły uczestnictwa w spółkach
7 Złoto inwestycyjne
8 Srebro i inne surowce
9 e-kryptowaluta
10 Lokaty bankowe
11 Pieniądze w skarpecie
12 Ars
13 Inne aktywa
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia